علی ابراهیم الحصری: تفاوت میان نسخه‌ها

!علی بن ابی بکر السکران بن عبدالرحمن السقاف بن محمد مولى الدویلة

'''ابوالحسن علی بن ابراهیم حصری''' از علمای [[اهل سنت]] و جماعت و از شخصیت های [[صوفیه]] اهل سنت در قرن چهارم هجری بود<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%8A_%D8%A8%D9%86_%D8%A5%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B5%D8%B1%D9%8A#cite_note-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B8%D9%85-2 علی بن إبراهیم الحصری]</ref>. [[ابوعبدالرحمان سلمی|ابوعبدالرحمن سلمی]] در مورد او می گوید: «او شیخ عراق و لسان آنها بود. از او کاملتر در میان شیوخ [[تصوف]] نبود است و در بیان کسی را از او قوی‌تر ندیدم. از بزرگان و زبان زمانه خود بوده و یگانه ای در طریقت و از لطیف و ظریفترین مشایخ زمانه بود. او در [[توحید]] زبانی مخصوص داشت و پس از او کسی در آن شریک نبود.

وی اصالتاً اهل [[بصره]] [[عراق]] و ساکن [[بغداد]] بود. وی در روز جمعه ذی الحجه سال 371 هجری قمری برابر با 982 میلادی در بغداد درگذشت<ref>طبقات الصوفیة، أبو عبدالرحمن السلمی، ص365-368، دار الكتب العلمیة، ط2003</ref>.گفته شده است که در ذی القعده درگذشته است و نزدیک به هشتاد سال سن او بود و در قبرستان باب حرب به خاک سپرده شد.

وی را معاصر و همتای ابن‌خفیف شیرازی (متوفی ۳۷۱) و شاگرد [[بنان حمال|ابوالحسن بنان مصری]] (متوفی ۳۱۶) و تنها شاگرد ابوبکر شبلی می دانند<ref>عبدالکریم‌ بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۶، چاپ معروف زریق و علی عبدالحمید بلطه‌جی، بیروت ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸</ref>.

از شاگردان شناخته شده حصری می توان به ابوالفضل محمد بن حسن ختلی و [[خواجه عبدالله انصاری]] اشاره کرد<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/12380 علی بن ابراهیم]</ref>.

کسی را یافتم که تضرع می‌کند، اما ظاهراً خدا را می‌خواند و در باطن خود را می‌خواند، زیرا دوست دارد او را تجلیل کنند و به او مراجعه کنند. جایگاه خود را می شناسد و به خوبی از آن تعریف می کند.

==چاپی==

===زهر الآداب و ثمر الالباب===

===جمع الجواهر فی الملح و النوادر یا الجواهر فی الملح و النوادر ===

این اثر نخستین‌بار در ۱۳۵۳ ق به‌کوشش محمدامین خانجی و با نام ذیل زهرالآداب منتشر شد. شباهت اسلوب و مضمون زهرالآداب و جمع‎ الجواهر و اینکه حصری بذله‌گویی‌ها و حکایت‌های نادانان و اشعار هرزه‌درایانه‌ای را که در زهر‌الآداب نیاورده بود، در این کتاب جای داده است، سبب شد این عنوان برای آن برگزیده شود. در ۱۳۷۲ ق کتاب به‌کوشش علی‌‌محمد بجاوی، و با عنوان حقیقی به طبع رسید، و امروزه چاپهای دیگری از آن نیز در دست است. جمع‌الجواهر به‌رغم تشابه در سبک و شیوه، از نظر گزینش مواد با زهرالآداب تفاوت دارد و همگونی بیشتری در موضوعات آن به چشم می‌خورد. می‌توان گفت حصری که دریافته بود پرداختن به حکایتهای هزل‌آمیز و گفت‌وگو دربارۀ نادانان گاه ضرورت می‌یابد، جمع‌الجواهر را نوشت تا خلأ موجود در زهرالآداب را از میان ببرد و با شیوه‌ای غیرملال‌آور، مبتدیان را به‌تدریج از دایرۀ هزل و شوخی به قلمرو کارهای جدی بکشاند .

===المصون فی سر الهوی المکنون===

این کتاب که نام آن به صورتهای المصون من الدواوین، المصون و الدر المکنون و المصون فی الهوى نیز آمده است، در ۱۹۸۹ م به کوشش نبوی عبدالواحد شعلان در [[قاهره]] منتشر شد. این کتاب که گفت‌وگویی میان دو دلداده است، به بررسی و تحلیل عشق می‌پردازد. منابع حصری در کتاب المصون همان منابع ادبی کهن است که در نگارش دیگر کتابهایش از آنها استفاده کرده است؛ اما در این کتاب از سخنان فیلسوفان یونانی چون افلاطون، ارسطو، بطلمیوس و جالینوس دربارۀ فلسفۀ عشق نیز بهره‌مند شده است. روشن است که حصری خود به متون فلسفی مراجعه نکرده است و به احتمال قوی این موارد را از رسالۀ العشق و النساء اثر جاحظ (د ۲۵۵ ق) و الزهرة اثر محمد بن داوود ظاهری (د ۲۹۶ ق/ ۹۰۹ م) گرفته است.  

برخلاف دیگر آثار، المصون محصول اندیشه و قلم حصری است؛ از این‎رو می‌تواند معرف واقعی چهرۀ ادبی و ویژگیهای نگارشی مؤلف باشد. گفتنی است که این اثر شباهت چشمگیری به کتاب طوق الحمامه اثر‌ ابن‌حزم (د ۴۶۵ ق/ ۱۰۶۴ م) دارد، اما برخلاف طوق الحمامه شهرت نیافته است. شاذلی بویحیى نخستین کسی بود که توجه پژوهشگران را به مقایسۀ این دو کتاب جلب نمود و المصون را یکی از منابع احتمالی ابن‌حزم در نگارش طوق‌الحمامه دانست. پس از وی پژوهشگران دیگری به بررسی وجوه اختلاف و اشتراک این دو کتاب پرداختند و با ارائۀ دلایل روشن و انکارناپذیر ثابت کردند که ابن‌حزم بی‌تردید از المصون باخبر بوده است و در نگارش کتاب خود از آن بهره گرفته است .

===نورالطرف و نورالظرف===

==یافت‌نشده==

برخی از منابع آثاری چون المستحسن من الاشعار، کتاب العجائب و الطُّرف، معارضات قصیدة لیل‌الصب، المعشّرات، و قصیده‌ای دربارۀ قیروان را به حصری نسبت داده‌اند که بیشتر به ابوالحسن علی بن عبدالغنی حصری فهری که او نیز از ادیبان و شاعران بزرگ قیروان بود، تعلق دارند<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/236550/%D8%AD%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D9%82%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C حصری قیروانی]</ref> .

=پانویس=

{{پانویس|1}}

[[رده: تصوف]]