۸۷٬۸۱۰
ویرایش
تاریخچه دانش انساب از منظر اسلام و مسلمانان (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۳
، ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۲جایگزینی متن - 'می دهد' به 'می‌دهد'
جز (جایگزینی متن - 'ابی طالب' به 'ابی‌طالب') |
جز (جایگزینی متن - 'می دهد' به 'می‌دهد') |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
دانشمندان شیعه علاوه بر حفظ، گسترش و انتقال این علم به دوره¬های بعد، اهتمام ویژه¬ای به حفظ نسب سادات داشته و آن را از خطر فراموشی نجات داده¬اند. | دانشمندان شیعه علاوه بر حفظ، گسترش و انتقال این علم به دوره¬های بعد، اهتمام ویژه¬ای به حفظ نسب سادات داشته و آن را از خطر فراموشی نجات داده¬اند. | ||
تأسیس مراکز تخصصی معروف به « دارالنقابه» ها و عهده داری سمت «نقابة الطالبیین» توسط دانشمندان و بزرگانی از سادات همچون ابواحمد حسین بن موسی موسوی پدر شریفین سید مرتضی و سید رضی از جمله این تلاش¬ها است. هدف از تشکیل دارالنقابه ها این بود که تکفل و نظارت بر امور سادات، در دست غیر سادات نباشد. لذا نقبای سادات خود از سادات بوده و جهت حفظ انساب سادات خود هم نسب شناس بوده اند و یا نسّابانی چیره دست را در اختیار داشته اند تا از نسب سادات در منطقه خود مطلع باشند و بتوانند به ایشان به درستی رسیدگی نمایند. | تأسیس مراکز تخصصی معروف به « دارالنقابه» ها و عهده داری سمت «نقابة الطالبیین» توسط دانشمندان و بزرگانی از سادات همچون ابواحمد حسین بن موسی موسوی پدر شریفین سید مرتضی و سید رضی از جمله این تلاش¬ها است. هدف از تشکیل دارالنقابه ها این بود که تکفل و نظارت بر امور سادات، در دست غیر سادات نباشد. لذا نقبای سادات خود از سادات بوده و جهت حفظ انساب سادات خود هم نسب شناس بوده اند و یا نسّابانی چیره دست را در اختیار داشته اند تا از نسب سادات در منطقه خود مطلع باشند و بتوانند به ایشان به درستی رسیدگی نمایند. | ||
در مورد تاریخ نقابت نیز اولین نقیب که به شکل رسمی و با حکم حکومت وقت تشکیلات نقابت را ایجاد می¬کند ابوعبدالله حسین بن احمد محدث - از نوادگان زید شهید رحمة الله علیه - می¬باشد. او به سال (251هـ) به حکم مستعین عباسی بنیان نقابت را به شکل نهادی سازمان یافته تشکیل | در مورد تاریخ نقابت نیز اولین نقیب که به شکل رسمی و با حکم حکومت وقت تشکیلات نقابت را ایجاد می¬کند ابوعبدالله حسین بن احمد محدث - از نوادگان زید شهید رحمة الله علیه - می¬باشد. او به سال (251هـ) به حکم مستعین عباسی بنیان نقابت را به شکل نهادی سازمان یافته تشکیل می‌دهد. درحالی که کتب رجال و حدیث از نقبای دیگری قبل از این تاریخ نیز نام برده اند. | ||
کلید واژه : | کلید واژه : | ||
دوران اموی و عباسی، نسابه های شیعیان ، علم انساب، عقیل بن ابی‌طالب، هشام بن محمد بن سائب کلبی، دار النقابه، حفظ نسب سادات، ابوعبدالله حسین بن احمد محدث | دوران اموی و عباسی، نسابه های شیعیان ، علم انساب، عقیل بن ابی‌طالب، هشام بن محمد بن سائب کلبی، دار النقابه، حفظ نسب سادات، ابوعبدالله حسین بن احمد محدث | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
اما پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)تفاخر به نسب عربی و قبیله ای مجددا احیا شد و در دوران خلافت بنی امیّه به اوج خود رسید و ادامه یافت. با روی کارآمدن بنی عباس دوباره توجه و ارج نهادن بر نسب خاتم پیامبران _البته همراه با اغراض سیاسی_ جان تازه ای به خود گرفت و در این مسیر تشکیلات نقابت به وجود آمد. این عنایت و احترام به نسب هاشمیان و سادات قرن ها ادامه داشت و تا حمله مغول به اوج و اعتلاء خود رسید. | اما پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)تفاخر به نسب عربی و قبیله ای مجددا احیا شد و در دوران خلافت بنی امیّه به اوج خود رسید و ادامه یافت. با روی کارآمدن بنی عباس دوباره توجه و ارج نهادن بر نسب خاتم پیامبران _البته همراه با اغراض سیاسی_ جان تازه ای به خود گرفت و در این مسیر تشکیلات نقابت به وجود آمد. این عنایت و احترام به نسب هاشمیان و سادات قرن ها ادامه داشت و تا حمله مغول به اوج و اعتلاء خود رسید. | ||
==اهمیت وضرورت دانش نسب شناسی از منظر قرآن و حدیث== | ==اهمیت وضرورت دانش نسب شناسی از منظر قرآن و حدیث== | ||
علم نسب زیر شاخه علم تاریخ محسوب می گردید ولی امروزه با تخصصی تر شدن علوم اغلب آن را یکی از زیر مجموعه های رشته مردم شناسی یا قوم نگاری می دانند. قرآن کریم به موضوع نسب عنایت دارد و احکامی نیزدر خصوص اهمیت صله رحم و هشدار نسبت به قطع رحم ، ممنوعیت ازدواج بامحارم نسبی و سببی،احکام مفصل برای ارث ارحام نسبی وسببی مقررنموده و همچنین درمصرف خمس وزکات احکامی ویژه بنی هاشم و تشویق به احترام وتکریم فرزندان رسول خدا(ص) مقررنموده که لازمه این احکام لزوم شناخت واهمیت تدوین انساب به طورعام وانساب وابسته به خاتم پیامبران حضرت محمد(ص) به طورخاص را نشان | علم نسب زیر شاخه علم تاریخ محسوب می گردید ولی امروزه با تخصصی تر شدن علوم اغلب آن را یکی از زیر مجموعه های رشته مردم شناسی یا قوم نگاری می دانند. قرآن کریم به موضوع نسب عنایت دارد و احکامی نیزدر خصوص اهمیت صله رحم و هشدار نسبت به قطع رحم ، ممنوعیت ازدواج بامحارم نسبی و سببی،احکام مفصل برای ارث ارحام نسبی وسببی مقررنموده و همچنین درمصرف خمس وزکات احکامی ویژه بنی هاشم و تشویق به احترام وتکریم فرزندان رسول خدا(ص) مقررنموده که لازمه این احکام لزوم شناخت واهمیت تدوین انساب به طورعام وانساب وابسته به خاتم پیامبران حضرت محمد(ص) به طورخاص را نشان می‌دهد. برخی از آیات که نشان دهنده اهتمام قرآن به نسب شناسی در جامعه انسانی و اسلامی است. مورد اشاره قرار می گیرد: | ||
۱- سوره فرقان آیه 54(وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً) او است که از آب بشرى آفرید و آن را نسب و سبب قرار داد که پروردگار تو قدرتمند است .<ref>طباطبایی،سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج 15، ص 307.</ref> | ۱- سوره فرقان آیه 54(وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً) او است که از آب بشرى آفرید و آن را نسب و سبب قرار داد که پروردگار تو قدرتمند است .<ref>طباطبایی،سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج 15، ص 307.</ref> | ||
۲- سوره آل عمران آیه 34 و 33:( إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ .ذُرِّیةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).بدرستیکه خداى تعالى آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر همه مردم برگزید .<ref>همان، ج 3، ص 257</ref> فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خدا به احوال و اقوال همه شنوا و داناست. | ۲- سوره آل عمران آیه 34 و 33:( إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ .ذُرِّیةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).بدرستیکه خداى تعالى آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر همه مردم برگزید .<ref>همان، ج 3، ص 257</ref> فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خدا به احوال و اقوال همه شنوا و داناست. | ||