سید حسن بن علی سقاف: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده: Hasan-asseghaf.jpg|جایگزین=|بندانگشتی|سید حسن بن علی سقاف]]

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

!سید حسن بن علی بن هاشم السقاف

|-

|سال ولادت

|چهارم شوال 1380 هجری قمری / 21 مارس سال 1961 میلادی

|-

|اردن

|-

|مذهب

|شافعی‌مذهب / از نظر کلامی اشعری

|-

|شیخ محمد سعید رمضان البوطی<br>

شیخ هاشم مجذوب<br>

[[عبدالله بن صدیق غماری]]

|-

|برخی از آثار

|شرح العقیدة الطحاویة (السقاف)<br>

دفع شبه التشبیه بأکفّ التنزیه<br>

|}

سید حسن بن علی بن هاشم السقاف، متولد چهارم شوال 1380 هجری قمری در [[اردن]] از نوادگان پیامبر (ص) که نسبش با 32 واسطه به [[امام صادق]] (ع) می‌رسد. وی شافعی‌مذهب و از نظر کلامی [[اشعری]] است.<ref>حسن بن علی السقاف، تناقضات الالبانی الواضحات فیما وقع له فی تصحیح الاحادیث وتضعیفها من إخطاء وغلطات، دار الامام النووی، الاردن / عمان، چاپ دوم، 1413ق ج 2، ص 2- حسن سقاف، شرح عقیده طحاویه، ص 9.</ref>

حسن سقاف تحصیلات ابتدایی را در اردن گذراند و در سال 1978 میلادی به [[دمشق]] سفر کرد و در درس بزرگان دمشق شرکت کرده و کتاب عمدة السالک وعدة الناسک<ref>أحمد بن لؤلؤ بن عبدالله الرومی، أبوالعباس، شهاب الدین ابن النَّقِیب الشافعی (المتوفى: 769هـ).</ref> را نزد شیخ هاشم مجذوب و کتاب کبرى الیقینیات و شرح الأربعین النوویة را نزد شیخ محمد سعید رمضان البوطی آموخت و از دیگر علما همچون شیخ حسین خطاب و شیخ اسعد صاغرجی، نیز بهره جسته است. حسن سقاف بعد از بازگشت از دمشق به اردن از علمای اردن نیز استفاده علمی کرد چنانچه کتاب الفرائض و المواریث را نزد شیخ قاضی مطیع حمامی  و کتاب شرح الجوهره باجوری<ref>شرح الإمام إبراهیم الباجوری على أرجوزة جوهرة التوحید للإمام اللقانی فی العقیدة الأشعریة.</ref> را نزد شیخ محمد هلِّیل و متن الآجرومیة و شرح شیخ أحمد زینی دحلان را نزد شیخ احمد خضری آموخت. سپس به کشور [[مغرب]] سفر کرد و از محضر استادانی مانند سید عبدالله بن صدیق غماری محدث بزرگ مغرب استفاده برد<ref>http://montada.echoroukonline.com/showthread.php?t=238802.</ref>. حسن السقاف اجازه‌های علمی فراوانی از اساتید خود دریافت کرد تا آنجا درکتاب (الإتحاف بأسانید وشیوخ حسن بن علی السقاف)  نام 40 تن از مشایخ وی که به ایشان اجازه علمی داده‌اند، ذکر شده است از جمله سید عبدالعزیز بن صدیق غماری و سید عبدالحی بن صدیق غماری و شیخ أبوالفیض یاسین فادانی مکی و شیخ حبیب الرحمن أعظمی.

=مدح و تمجید بزرگان اهل سنت در مورد حسن سقاف=

عبدالعزیز بن صدیق غماری در نامه‌ای که به حسن سقاف می‌نویسد او را علامه و محدث خطاب می‌کند و می‌گوید: شرح شما بر طحاویه به من رسیده و آن را از اول تا آخر مطالعه کردم و کتاب مفیدی است و اما کتاب [[تناقضات البانی]] کتاب بسیار مفیدی است و در آن افتضاحات و رسوایی‌های البانی مشخص شده و به مردم شناسانده شده است البانی خرفت (کودن) و در حدیث مضطرب است و بزودی تقریظی بر آن می‌نویسم و برایت می‌فرستم.<ref>نذیر احمد العطاونة، الاتفاق والائتلاف بین الإمامین الشریف المحدث الغماری، والسید السقاف، ص 14.</ref>

سید عبدالله بن صدیق غماری استاد حسن سقاف 5 نامه برای حسن سقاف می‌نویسد و درباره حسن سقاف می‌گوید: تو زبان ناطق من هستی و حجت من هستی و وجود تو رحمت برای ما است و تو در این عصر بدون نزاع، ناصرالسنه و نابغه هستی<ref>نذیر احمد العطاونة، الاتفاق والائتلاف بین الإمامین الشریف المحدث الغماری، والسید السقاف، ص 18 تا 23.</ref>. سید عبدالله بن صدیق غماری در نامه‌های دیگر می نویسد: در شرح عقیده طحاوی که برای من فرستادی اشکالی در آن نیست و به تناقضات البانی قبل از کتاب شما به آن رسیده ام و ستاره البانی افول و غروب کرد و به پایان رسید و دیگر قابل بازگشت نیست<ref>نذیر احمد العطاونة، الاتفاق والائتلاف بین الإمامین الشریف المحدث الغماری، والسید السقاف، ص 24 و 26.</ref>. همچنین سید عبدالله بن صدیق غماری در کتاب السیف البتار لمن سب النبی المختار، درباره عدم حجیت اجماع نزد البانی می نویسد: شاگرد ما علامه سید حسن سقاف کتابی به نام (احتجاج الخائب بعباره من ادعی الاجماع فهو کاذب) بر رد البانی بدون فحش و ناسزا نوشته است و جهل البانی را مشخص کرده است و این کتاب حسن سقاف در بحث اجماع به عنوان کتاب مرجع معتبر است<ref>سید عبدالله بن صدیق غماری، السیف البتار لمن سب النبی المختار، ص 18.</ref>.

سعید فوده درباره حسن سقاف می نویسد: حسن سقاف در تعلیقه‌اش بر کتاب الأربعین عبدالله بن الصدیق غماری تعلیقات مفیدی نوشته است<ref>سعید فودة، تدعیم المنطق، ص 176.</ref>. همچنین در کتاب دیگرش می نویسد: حسن سقاف بر کتاب دفع شبه التشبیه ابن جوزی، تعلیقات مفیدی نوشته است<ref>الشیخ أبوالفداء سعید بن عبداللطیف فودة، الفرق العظیم بین التنزیه والتجسیم، ص 20.</ref>. همچنین سعید فوده کتاب (النقد والتقویم لمنتقد عقائد الماتریدیة) خودش را به حسن سقاف هدیه می‌دهد<ref>نذیر احمد العطاونة، الاتفاق والائتلاف بین الإمامین الشریف المحدث الغماری، والسید السقاف، ص 7.</ref>. گرچه سعید فوده اخیرا کتابی نوشته به نام (موقف أهل السنة من الخلاف بین الغماری والسقاف) و در این کتاب ادعا می کند بین حسن سقاف و عبدالله بن صدیق غماری اختلاف است و حسن سقاف ابتدا اشعری بوده است و علما کار او را تایید می کردند و با نشر شرح عقیده طحاویه مخالفت خودش را با اشاعره و ماتریدیه اعلام کرده‌است.<ref>سعید فودة، موقف أهل السنة من الخلاف بین الغماری والسقاف، ص 10 و 11.</ref> در مقابل سعید فوده، نذیر احمد العطاونة کتابی نوشته در رد سعید فوده به نام (الاتفاق والائتلاف بین الإمامین الشریف المحدث الغماری) و می گوید: بین افکار و نظریات حسن سقاف و عبدالله بن صدیق غماری اتفاق نظر بوده است و شرح عقیده طحاویه را عبدالله بن صدیق غماری خوانده و تایید کرده است و ادعای سعید فوده مردود است.

=مخالفت برخی علمای وهابی با حسن سقاف=

حسن سقاف به خاطر مواضع ضد وهابی که دارد، مورد انتقاد بزرگان وهابی و سلفی  قرار گرفته است بویژه اینکه وی در سال‌های اخیر در شبکه المستقلة به مناظره با [[شیخ عدنان عرعور]] پرداخته و تفکرات [[ابن‌تیمیه]] را نقد کرده است. بخاطر همین، کتاب‌های زیادی در رد دیدگاه‌های او نوشته‌اند و حتی مرکز فتوای سایت اسلام ویب مردم را از خواندن کتاب های سقاف بر حذر داشته است<ref>http://fatwa.islamweb.net/fatwa/index.php?page=showfatwa&Option=FatwaId&Id=39089</ref>.البانی در جاهای متعدد درباره حسن سقا گفته است: سقاف مجرم بزرگی است و او جهنمی است که باید شلاق بخورد و او با سنت بازی می‌کند و او دشمن سلف و سنت و حفاظ امت است و هر چیزی را که خواسته تضعیف یا تصحیح می کند<ref>البانی، محمد ناصرالدین، سلسلة الأحادیث الصحیحة وشیء من فقهها وفوائدها، مکتبة المعارف للنشر والتوزیع، ریاض، چاپ اوّل، ج 1، ص 924 و ج 7، ص 504- محمد ناصرالدین الألبانی، دروس للشیخ محمد ناصرالدین الألبانی، جزء 45 ص 8- http://www.islamweb.net</ref>. در جای دیگر می گوید: بسیاری از جوانان متاثر از کتب سقاف هستند و سقافی که بعضی ها به حق سخاف نامیدند<ref>فریغ سلسلة الهدى والنور للشیخ الألبانی، جزء 795، ص 19.</ref>. همچنین می نویسد: حسن سقاف مقلد شیخ حبیب أعظمی متعصب و کینه ای و مقلد شیخ عبدالله غماری است و در این تقلید هلاک شده است<ref>البانی، محمد ناصرالدین، سلسلة الأحادیث الصحیحة وشیء من فقهها وفوائدها، مکتبة المعارف للنشر والتوزیع، ریاض، چاپ اوّل، ج 6، ص 764 و ج 7، ص 20.</ref>. لذا البانی کتابی به نام (الرد على السقاف فیما سوده على دفع شبع التشبیه) بر حسن سقاف نوشته است<ref>ألف فتوى للشیخ الألبانی = مجموع فتاوى العلامة الألبانی (الجزء الأول والثانی والثالث) ص 16.</ref>.

[[سلیمان بن ناصرالعلوان]] می نویسد: تعلیقات حسن سقاف بر کتاب [[دفع شبهه ابن جوزی]] دارای گمراهی و بدعت و کذبیات زیادی است<ref>سلیمان بن ناصرالعلوان، الکشـاف عن ضلالات حسن السقـاف، ص 1.</ref>. لذا آمده کتاب الکشـاف عن ضلالات حسن السقـاف نوشته است. سایت اسلام ویب از بعضی از علمای وهابی (مشهور از جمله بن حسن آل سلمان) نقل می کند که علما خواندن کتب حسن سقاف را ممنوع و بر حذر داشته‌اند<ref>http://www.islamweb.net/fatwa/index.php?page=showfatwa&Option=FatwaId&Id=39089&fromCat=1108</ref>.

=دیدگاه ها=

<big>عقیده تنزیه:</big> حسن سقاف قائل است صفات خبری خداوند (مثل دست و استواء و پا و غیره) باید تفویض یا تاویل برده شود و الا دچار تشبیه و تجسیم می شویم چنانچه بعضی از سلف (اعم از صحابه و تابعین) اهل تاویل بودند<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 153 تا 163.</ref>.<br>

حسن سقاف اعتقاد دارد توحید بر 3 قسم (ربوبیت، الوهیت، اسماء و صفات) تقسیم نمی‌شود؛ چنانچه صحابه و تابعین و سلف چنین تقسمی نکردند بلکه این تقسیم بندی تقسیم ابن بطه حنبلی (387ق) مبتدعه است که جزو خلف است و ابن بطه مبتدعه سلف ابن تیمیه در این تقسیم بندی است<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 105 و 106.</ref>.

خبر واحد مفید ظن است و نزد سلف و ائمه محدثین خبر واحد، مفید علم نیست و در اعتقادات به آن استدلال نمی‌شود<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 124.</ref>.<br>

<big>تقدیم عقل بر نقل ظنی:</big> حسن سقاف قائل است در تعارض ادله قطعیه با ادله نقلی ظنی (مثل خبر واحد و ظواهر قرآن)، ادله عقلی قطعی مقدم است<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 201 و 202</ref>.<br>

<big>زنده بودن پیامران در قبورشان:</big> حسن سقاف معتقد است پیامبران طبق روایات متواتر و اجماع در قبرشان زنده هستند<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 426</ref>.<br>

نفع بردن مردگان به اعمال زنده ها: طبق آیات و روایات مردگان از اعمال زنده ها (حتی قرائت قرآن و نماز) نفع می برند<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 500</ref>.<br>

<big>جواز توسل و استغاثه:</big> احادیث و آثار صحابه دلالت بر جواز توسل و استغاثه دارد<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 727 و 729</ref>.<br>

<big>منافق بودن معاویه:</big> حسن سقاف قائل است معاویه منافق بوده و هیچ گونه فضیلتی نداشته است چنانچه علمای بزرگ اهل سنت (همچون نسائی و حاکم نیشابوری و عبدالرزاق و دیگران) قائل بودند معاویه هیچ فضیلتی نداشته است. حسن سقاف در رابطه به نفاق معاویه کتابی به نام (زهر الریحان فی الرد على تحقیق البیان فی الرد على ما کتبه الطائی فی معاویة بن أی سفیان) نوشته است.<br>

<big>ناصبی بودن ابن تیمیه:</big> حسن سقاف قائل است که ابن تیمیه ناصبی، خبیث، مجسمه و منافق است چنانچه فضائل اهل بیت مخصوصا امام علی ع را منکر است<ref>مجموع رسائل السقاف، ج 2، ص 737.</ref>.<br>

<big>تساوی سلفیه و وهابیت:</big> حسن سقاف قائل است که بین وهابیت و سلفیه هیچ فرقی نیست<ref>سقاف، حسن بن علی، السلفیة الوهابیة أفکارها الأساسیة وجذورها التاریخیة، دار الإمام الرواس، بیروت، بی تا. ص 19.</ref>.<br>

<big>ایمان حضرت ابوطالب ع:</big> حسن سقاف اعتقاد دارد حضرت ابوطالب مومن و اهل نجات بوده است چنانچه زینی دحلان کتابی به نام (اسنی المطالب فی نجاة ابی‌طالب) در این رابطه می نویسد و حسن سقاف بر آن تعلیقه و مقدمه می نویسد که علمای زیادی (همچون برزنجی، سیوطی، سبکی، قرطبی، شعرانی و دیگران) اعتقاد دارند حضرت ابوطالب ع مومن است.

=فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی=

<big>وحدت اسلامی:</big> حسن سقاف قائل است بین مسلمانی (مثل اهل سنت و امامیه و زیدیه و اباضیه) که عقیده تنزیهی<ref>منزهه: کسانی که صفات خبری را تفویض و تاویل می برند تا تجسیم و تشبیه خداوند الزم نیاید بر خلاف وهابیت و غیر مقلدین که صفات خبری را حمل بر معانی ظاهری ان می کنند که دچار تجسیم و تشبیه می شوند.</ref> دارند باید وحدت ایجاد شود.<br>

حسن سقاف برای تقریب مذاهب اسلامی دوبار در تلویزیون امارات در سال 1418 ق و 1419 ق، دعوت شده است و حضور یافت.<br>

حضور حسن سقاف در گنگره کشور سریلانکا برای تقریب مذاهب و عقیده تنزیه و مشکلات وهابیت و سلفی ها. حسن سقاف قائل است وهابیت امروزه موجب اختلاف بین مسلمانان هستند<ref>سقاف، حسن بن علی، السلفیة الوهابیة أفکارها الأساسیة وجذورها التاریخیة، دار الإمام الرواس، بیروت، بی تا. ص 70.</ref>.<br>

حضور حسن سقاف در سال 1419 ق در کنگره دمشق برای تقریب مذاهب اسلامی.<br>

ملاقات با پادشاه عمان و علمای اباضیه (همچون شیخ احمد خلیلی).<br>

حسن سقاف دوبار در گنگره تقریب مذاهب اسلامی در تهران حضور یافت.<br>

حسن سقاف قائل است خروج بر حاکم جائر و ظالم جایز است چنانچه امام حسین (ع) علیه یزید قیام کرده است چنانچه در صحیح عقیده طحاویه می نویسد: (ففکرة عدم الخروج على أئمة الجور لیست صحیحة، وهی مخالفة للقرآن والسنة وعمل الصحابة وأئمة التابعین من أهل السنة والجماعة، وخلف من بعدهم خلف غیروا وبدلوا هذه الفکرة خوفا من التنکیل والتعذیب قهرا وذلة واستکانة)<ref>صحیح شرح العقیدة الطحاویة، سید العلامة المحدث حسن بن علی السقاف، ص 638.</ref>.<br>

=تالیفات=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*تعلیقه علی اسنی المطالب فی نجاه ابی‌طالب: حسن سقاف بر کتاب زینی دحلان تعلیقه زده است که حضرت ابوطالب ع مومن و اهل نجات است.

==پانویس==

{{پانویس|1}}

[[رده: عالمان]]

[[رده: شخصیت ها]]

[[رده: عالمان اهل سنت]]

[[رده: مخالفان سلفی‌گری]]