ابوالعباس سبتی: تفاوت میان نسخه‌ها

او اصالتآ از قبیله خزرج بود <ref>ابن ‌موقت، 2003، ص 22</ref>. وى در 524 در سَبَته متولد شد <ref> مقرى ، ج 7، ص 267؛  ابن‌ موقت ، همان، ص20ـ21</ref> و در سال 601 در  مراکش درگذشت.<ref>مقرى، ج 7، ص 267</ref>. او را در خارج باب تاغزوت به خاک سپردند <ref>ابن ‌موقت، 2003، ص 91ـ92؛ معلمة المغرب، ج 14، ص 4853</ref>.

سبتی ده ساله بود که پدرش را از دست داد و مادرش براى تأمین معاش خانواده او را به کار پارچه ‌بافى گماشت، اما او از آن کار گریخت و نزد ابوعبداللّه فخار، شاگرد قاضى عیاض (فقیه [[مالکی]])، به تحصیل پرداخت و پس از مدتى (در شانزده یا بیست سالگى) [[قرآن]] را از حفظ کرد و فنون ادب و عربى و احکام فقهى را فراگرفت <ref>مقرى، ج 7، ص 268؛ ابن ‌موقت، همان، ص 22ـ23؛  سملالى ، ج 1، ص 279ـ280؛ د. اسلام، ذیل مادّه</ref>.

به گزارش تذکره‌ها <ref>رجوع کنید به مقرى، ج 1، ص 275؛ ابن ‌موقت، همان، ج 2، ص 285؛ سملالى، ج 1، ص 239، 320</ref>، سبتى در آغاز ورودش به مراکش در مسافرخانه‌اى سکونت داشت و حساب و نحو تدریس می‌کرد و اجرت حاصل از آن را براى طلبه‌هاى دور از وطن انفاق می‌نمود. وى در امور دینى به مردم تذکر می‌داد و با آنهایى که نماز نمی‌خواندند به‌شدت برخورد می‌کرد. احتمالا این گزارش، به دورۀ عبدالمؤمن بن على (یکى از خلفاى موحدون) مربوط است <ref>رجوع کنید به  غرمینى ، ص 355</ref>. سبتى به کوه برگشت تا اینکه یعقوب منصور، فرزند و وارث عبدالمؤمن، با تکریم او را از آنجا به شهر آورد و مدرسه و زاویه و خانه‌اى به سبتى اختصاص داد و وى در آنجا ازدواج کرد <ref>رجوع کنید به ابن ‌موقت، همان، ج 2، ص 289؛ سملالى، ج 1، ص 262؛ غرمینى، ص 368</ref>.

[[ابن‌ رشد]] نیز شخصى را براى آشنایى با طریقۀ سبتى نزد او فرستاد و در پایان، طریق عرفانى او را همانند یکى از فیلسوفان قدیم - که قائل بودند «وجود» صرفآ با «جود» منفعل می‌شود - ارزیابى کرد. گفته‌اند که ابن ‌رشد شخصآ براى دیدار سبتى به مراکش رفته است <ref>عیسى، ص 386؛ غرمینى، ص360؛ د. اسلام، همانجا</ref>. او را صاحب همت، قطب، داراى توانایى فوق‌العاده در مناظره و پاسخگویى به مسائل، و از [[ملامتیه]] دانسته‌اند <ref> مقرى ، ج 7، ص 271؛ تنبکتى، ج 1، ص70؛ سملالى، ج 1، ص 286ـ287</ref>، البته دربارۀ او اظهارنظرهاى متضادى شده است؛ برخى او را قطب و عده‌اى او را زندیق و ساحر تلقى می‌کردند <ref>معلمة المغرب، همانجا</ref>.  

عَلّال بَختى <ref>ص 79، 94</ref> طریقۀ ابوالعباس را تصوف فلسفىِ مشتمل بر عقاید اسلامى، فلسفۀ مشرق زمین و عقاید [[گِنوسى]] دانسته است. مشرب عرفانى سبتى مبتنى بر «صدقه» و «جود» است، چنان‌که سخاوت نفس، سلامت صدر، صدقه و ایثار را موجب وصول به مرتبۀ قُصواى اصحاب رسول اللّه(ص) تلقى کرده و افزون بر آن، سایر اصول شرع را به صدقه تحویل نموده است <ref> ابن ‌قُنفُذ ، ص 8؛ ابن ‌موقت، 2002، ج 2، ص 284، 2003، ص 31ـ32؛ سَملالى، ج 1، ص 235، 237</ref>.  

برخى <ref> حاجی ‌خلیفه ، ج 2، ص 948؛  زرکلى ، ج 1، ص 107</ref> علم زایچه را به او منسوب دانسته‌اند <ref>قس د. اسلام، ذیل مادّه، که شخصى دیگر اما همنام او را صاحب علم مذکور می‌داند</ref>. به او کراماتى نسبت داده‌اند. برخى سلاطین و شخصیتهاى مشهور در قرون بعد بر این عقیده بودند که از برکات معنوى او برخوردار شده‌اند <ref>براى نمونه رجوع کنید به سملالى، ج 1، ص 262، 271ـ273؛ د. اسلام، همانجا</ref>.  

کتابى از سبتى در دست نیست، اما برخى تذکره‌ها کتاب نزهة الخاطر فى اخراج الضمایر را منسوب به او دانسته‌اند <ref> زرکلى ، همانجا</ref>. کتابهایى دربارۀ مناقب و فضائل سبتى نوشته شده <ref>براى آگاهى از آنها رجوع کنید به معلمة المغرب، ج 14، ص 4852؛ ابن ‌موقت، 2003، ص 11</ref>و اشعارى نیز از او برجاى مانده است <ref>رجوع کنید به ابن ‌موقت 2003، ص70ـ71</ref>.

#ابن‌ عربى ، الفتوحات المکیه ، بیروت ، بی‌تا؛

#ابن‌ قنفذ،  انس الفقیر ، به اهتمام محمد فاس و ادولف‌ نور، 1965؛

#ابن ‌موقت،  تعطیرالانفاس فی‌التعریف الشیخ ابی‌العباس ، احمد متفکر، مراکش، 2003م؛

#همو،  السعادة الابدیه ، به اهتمام حسن جلاب و احمد متفکر، مراکش، 1423ه /2002م؛

#احمد بابا تنکبتى ، نیل الابتهاج ، عبدالحمید عبداللّه العرانه،  طرابلس ، 1398ه /1989؛

#حاجى خلیفه،  خیرالدین زرکلى ، الاعلام ، بیروت، 1999؛

#عباس ‌بن ابراهیم سملاکى،  الاعلام بمن حَلّ مراکش و اغمات من الأعلام ، عبدالوهاب ‌بن منصور ، رباط ، 1413ه /1993؛

#جمال علال ‌بختى،  الحضورالصوفى ، قاهره ، 1426ه /2005؛

#عبدالسلام غرمینى، المدارس  الصوفیه المغربیة و الاندلسیه ، [ مغرب ، 1420ه /2000م؛

#لطفى عیسى،  مغرب‌ المتصوفة ، تونس ، 2005م؛

#معلمة المغرب ، رباط، 1423ه / 2001م؛

#احمد بن محمد مقرى تلمسانى،  نفخ ‌الطیب ، احسان عباس، بیروت، 1388ه /1968م؛