تاریخ وجوب نمازهای یومیه در اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

پرسش مهم در باب این آیات، زمان نزول آنها است. در صورتى که آیات یاد شده در ابتداى بعثت نازل شده باشند نشان از وجود نماز در زمانى پیش از آن دارد.<ref>یعنى پیامبر پیش از آن با نماز آشنا بوده و اینک به نماز در شب فرمان یافته است یا مسلمانان با نماز آشنا بودند و اینک براى ترغیب بیشتر به آن، واقعیت هایى از تأثیر ترک نماز در زندگى اخروى مطرح شده است. هم چنین مخاطبان قرآن هنگام نزول آیه دهم علق مى دانستند که مقصود از نماز چیست و نمازگزار پیامبر(صلى الله علیه وآله) است که در برابر کعبه مى ایستد و ابوجهل او را تهدید به مرگ کرده است.</ref> بر این اساس برخى معتقدند که اصل نماز به وحى الهى (غیر قرآنى) بر پیامبر واجب شده بود و ایشان پیشتر نیز نمازگزار بوده اند. ـ و چنان که گذشت ـ روایاتى هم بر این مطلب دلالت دارند. علامه طباطبایى(قدس سره) با استناد به همین نکته معتقدند که چون سوره علق در آغاز بعثت نازل شده و در آن زمان هنوز آیه اى در باب نماز نیامده بود، معلوم مى شود پیش از وحى قرآنى، فرمان به نماز بر ایشان آمده، و مقصود از بنده نمازگزار، پیامبر(صلى الله علیه وآله)، و بازدارنده از نماز او نیز ابوجهل بوده است.<ref>طباطبایى، المیزان، ج2، ص21 و ج20، ص325.</ref> این نکته در روایات اسباب نزول سوره علق مطرح شده و اکثر قریب به اتفاق مفسران و راویان اسباب نزول، آن را پذیرفته اند.<ref>تنها دیدگاه مخالف در این باب از حسن بصرى است که شأن نزول آیه را درباره بازداشتن امیة بن خلف از نمازگزاردن سلمان فارسى (رض) دانسته است، اما با توجه به قطعى بودن نزول سوره علق در اوائل بعثت پیامبر در مکه، و اسلام آوردن سلمان فارسى (رض) در سال اول هجرى در مدینه، سخن او به کلى ناصواب بوده و کسى از آن دفاع نکرده است. (براى نمونه ر.ک: طبرى، جامع البیان عن تأویل آى القرآن، ج30، ص 321 ـ 322 و احمد قرطبى، الجامع لأحکام القرآن، ج20، ص124). ابوحیان در البحر المحیط از ابن عطیه نقل کرده که هیچ یک از مفسران در این اختلافى ندارند که ابوجهل بازدازنده از نماز، و بنده نمازگزار نیز حضرت محمد(صلى الله علیه وآله)بوده است (ر.ک: ابوحیان اندلسى، البحر المحیط، ذیل آیه 10 علق). فخر رازى و آلوسى نیز دیدگاه حسن بصرى را که مقصود از ناهى را امیة بن خلف و نمازگزار را سلمان فارسى دانسته نقد کرده اند (براى توضیح بیشتر ر.ک: محمد رازى، التفسیر الکبیر و محمود آلوسى، روح المعانى، ذیل آیه 10 علق).</ref>