جایگاه علمی اهل‌بیت (علیهم‌السلام) (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

=جایگاه علمی اهل بیت علیهم‌السلام=

'''جایگاه علمی [[اهل بیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام''' نام مدخلی است که بررسی برخی از زوایای علمی اهل بیت پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله» می‌‌پردازد و روشن می‌‌سازد که همواره اهل بیت در میان امت اسلام به بزرگی یاد می‌شده‌اند و مرجع علمی مهمی برای معارف دین بوده‌اند.  

== جایگاه علمی اهل بیت علیهم‌السلام در میان امت اسلامی ==

مسلمانان با همه اختلافات علمی و وجود مکتب‌های فقهی و کلامی گوناگون در میان آنها همواره به اهل بیت پیامبر «صلّی الله علیه و آله» نگاهی ویژه داشته‌اند و جایگاه علمی و معنوی آنها را برتر از سایر صحابه و تابعان و فقها می‌دانستند.  

اگر سیاست‌های ظالمانه حکّام اموی و عباسی نبود، این جایگاه بلند همچنان استوارتر در دلهای مسلمانان باقی می‌ماند. تمام تلاش حاکمان جور برای خاموش کردن نور [[اهل بیت]] «علیهم‌السلام» و حذف فیزیکی آنها هم بدین سبب بوده که این جایگاه بلند علمی و معنوی را در نگاه امت اسلامی خدشه دار کرده و توجه مسلمانان را از اهل بیت و مرجعیتشان به سوی دیگران متوجه سازند.<ref>ر. ک: تسخیری، وحدت امت اسلامی بر پایه مرجعیت علمی اهل بیت علیهم‌السلام، ص48</ref>  

در عصر خلفا، با همه شرایط پیچیده ای که بر جامعه اسلامی حاکم بود، [[علی بن ابی طالب]] بن ابی‌طالب «‌علیه‌السلام» در بسیاری از مشکلات و مسائل اجتماعی و احکام شرعی به عنوان مرجعی برای مشورت و حلّ مشکل از سوی مردم و خلفا قلمداد می‌شد و عبارات معروف خلیفه دوم که گفت: «لولا علی لهلک عمر»<ref>ینابیع المودة، ج2،ص172، این موضوع را بسیاری از کتاب‌های حدیث و تاریخ روایت کرده‌اند.</ref> یا «انت (یا علی) خیرهم فتوی» <ref>ابن سعد، الطبقات، ج2، ص339</ref> یا ارجاع همسران پیامبر به [[علی بن ابی طالب]] بن ابی‌طالب «‌علیه‌السلام» با این تعبیر که «إئت علیّاً فإنّه أعلم منّی»<ref>حاکم نیشابوری، مستدرک الصحیحین، ج3، ص14</ref> شاهد بر این مدعاست.  

در عصر خلفای اموی و عباسی نیز امامان اهل بیت «علیهم‌السلام» پیوسته محل رجوع عالمان و فقهاء در مسائل دینی بوده‌اند که تاریخ زندگانی آنان به روشنی گواه بر این مدعاست. شاعران بزرگ عرب در آن روزگار نیز همچون «[[فرزدق]]»، «[[ابونؤاس]]» و «ابوفراس حمدانی» که با سرودن قصایدی حاوی زیباترین عبارتها درباره جایگاه علمی و معنوی اهل بیت «علیهم‌السلام»، از جهت‌گیری افکار عمومی نسبت به این جایگاه رفیع حکایت می‌کنند،<ref>ر. ک: تسخیری، وحدت امت اسلامی بر پایه مرجعیت علمی اهل بیت علیهم‌السلام، ص56-53</ref> شاهد دیگری بر فضای فکری حاکم بر جامعه آن روزگار می‌باشد.

== جایگاه علمی اهل بیت علیهم‌السلام نزد پیشوایان مذاهب ==

بسیاری از ائمه مذاهب اسلامی و فقهای بزرگ به طور مستقیم یا با واسطه، نزد ائمه اهل بیت به ویژه [[جعفر بن محمد (صادق‌)]] «‌علیه‌السلام» درس خوانده و شاگردی کرده بودند که این خود نشان از مرجعیت علمی آن بزرگواران دارد.

حافظ ابن عقده نام چهارهزار نفر از فقها و محدّثانی که از امام صادق«‌علیه‌السلام» روایت کرده‌اند یا نزد او درس خوانده‌اند را ذکر کرده است که از جمله آنها می‌توان از: «مالک بن انس أصبحی»، «أبوحنیفه نعمان بن ثابت»، «یحیی ابن سعید»، «سفیان ثوری»، «ابن جریح» نام برد.

ذهبی در تذکرة الحفاظ از قول ابوحنیفه امام حنفیان نقل می‌کند که وی گفت:«ما رأیت أفقه من جعفربن محمد»؛ من کسی را فقیه‌تر از  

جعفربن محمد ندیدم.<ref>ذهبی، تذکرةالحفاظ، ج1،ص166</ref>  

[[مالک ابن انس]] أصبحی پیشوای مذهب مالکی نیز در مورد شخصیت امام جعفرصادق«‌علیه‌السلام» می‌گوید:«مارأت عین و لاسمعت أذن و لاخطر علی قلب بشر أفضل من جعفربن محمد علماً و عبادتاً و ورعاً»؛ هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و بر قلب هیچ بشری خطور نکرده کسی که از حیث علم و عبادت و تقوا از جعفربن محمد با فضیلت‌تر باشد.<ref>ر. ک: حکیم، اعلام الهدایة، ج8 ص19</ref>  

این عبارت معروف از [[ابوحنیفه]] امام بزرگ حنفیان که گفته است:«اگر آن دوسال نبود، نعمان ـ که همان ابوحنیفه است- هلاک می‌شد»؛<ref>ر. ک: حکیمی، لولاالسنتان لهلک النعمان، ص5</ref> نیز نشان از اعتراف به اوج مقام علمی اهل بیت «علیهم‌السلام» و استفاده ی علمی از خرمن اهل بیت«علیهم‌السلام» توسط امامان اهل سنّت دارد.

== پانویس‌ها ==

[[رده:مقاله‌ها]]

[[رده:تقریب مذاهب اسلامی]]

[[رده:اهل بیت]]