فرقه گرائی از منظر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

طرفداران فرقه اشاعره از ابوالحسن اشعری پیروی می کنند و در جهان اسلام حدود 450 میلیون اشعری وجود دارد<ref>مطالب مربوط به فرقه های اهل سنت از سایت های مختلف از جمله سایت ویکی پدیا گرفته شده است</ref>

'''بنظر می‌رسد مهمترین عاملی که در قرآن کریم از ان بعنوان اسیب جدی و نابود کننده وحدت اسلامی یاد شده است تفرق و تشتت در دین حنیف می باشد این امر بحدی در قرآن مورد نکوهش قرار گرفته است که معادل بزرگترین معصیت الهی (شرک) تلقی گردیده است در همین راستا مسلمانان را از تجربه خسارتبار اهل کتاب که دین واحد الهی را به فرقه ها و مذاهب گوناگون تجزیه نمودند بر حذر داشته و از انان می‌خواهد که توحید را در ابعاد مختلف زندگی خویش عینیت بخشند  '''  

در این آیه شریفه مسلمانان از پیروی شیوه و سیره مشرکان ـ یهود و نصارا ـ تحذیر شده و از آنان خواسته شده است که از تاریخ یهود و نصارا و سایر أهل کتاب عبرت بگیرند، کسانی که دین واحد و وحدت بخش الهی را به فرقه های مختلف تبدیل نموده و سرانجام خود نیز مبتلا به بیماری تفرقه و تشتّت گردیدند؛ برای خود مبانی، عقاید و فقه خاصی برگزیده و به همان بافته های خویش دل خوش کردند. از نظر قرآن کریم فقط دین واحد وحیانی است که عامل وحدت و همبستگی حقیقی انسان هاست و تفرقه در دین نیز عامل اصلی تشتت و منازعات بین مدعیان تبعیت از دین خواهد بود.

در تبیین آیه شریفه مذکور باید گفت: نگاهی هرچند اجمالی به تاریخ یهود و مسیحیت به خوبی نشان می دهد که دین یهود و مسیحیت در آغاز تأسیس و شکل گیری، توانست بزرگ‌ترین عامل وحدت و انسجام و تکامل پیروان آن ها در زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... باشد؛ سقوط و تنزّل اینان زمانی شروع شد که دین واحد را به ادیان مختلف و فرقه های متضاد تبدیل نموده و آتش بروز فتنه های مذهبی و طائفه گری را شعله ور کردند.

در نظامات اقتصادی و اجتماعی هم می بینیم جوامعی که بر مبنای توحید شکل گرفته اند از انسجام و اتحاد و توانمندی خاصی برخوردارند اما نظاماتی که بر غیر مبنای توحید بنا شده‌اند مبتلا به تشتّت، تفرقه و منازعات همیشگی گردیده اند نمونه بارز جوامع توحیدی مدینه فاضله نبوی است که در مدت کمی توانست توسط سپاهی اندک اما موّحد، بر نظامات شرک آلود عصر جاهلیت به رغم اقتدار پوشالی و فزونی سپاهیانش غلبه یابد اما از آنجا که روحیه توحیدی مسلمانان بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به تدریج رو به افول و سستی نهاد شاهد انحطاط، منازعات داخلی و نیز پیدایش فرقه ها و مذاهب مختلف هستیم پیدایش این فرقه ها و مذاهب وشدت  منازعات بحدی بود  که در اوائل قرن دوم هجری فقط حدود 138 مذهب فقهی ـ بر اساس نقل مورخین <ref>تاریخ الفقه الإسلامی، ص 86</ref> در جوامع اسلامی بوجود امد و این روند همچنان در قرن های بعدی ادامه یافت .

فرقه پروتستان با ظهور مارتین لوتر 1433 ـ 1546 به وجود آمد و اکثر فرقه های آن فقط دو شعار مذهبی را می پذیرند: تعمید و عشای ربانی.

برخی از فرقه های پروتستان عبارتند از: لوتریسم، کالوتسم، تسوینگلباتیسم، و... امروزه مسیحیت به عنوان یکی از پر فرقه ترین دین ها شناخته می شود. (چنانکه در انشعابات داخلی پروتستان بیش از 500 فرقه نام برده می شود) <ref>مطالب ذکر شده درباره انشعابات دین مسیحیت از سایت های مختلف از جمله ویکی پدیا  گرفته شده است.</ref>

دین یهود نیز دارای فرقه های گوناگونی است که برخی از آن ها عبارتند از:

27. فرقه هوروباتسیت ها..<ref>مطالب مربوط به فرقه های یهود از سایت های مختلف نظیر  پایگاه اطلاع رسانی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) و ویکی پدیاگرفته شده است.</ref>

باید گفت تعداد مذاهب و فرقه های ادیان یاد شده و نیز ادیانی نظیر مجوسیّت، زردشتی گری و... در کتب تاریخ ادیان و مذاهب به صورت مفصّل بیان گردیده و موارد ذکر شده در مسیحیت و یهود تنها اشارتی به این انشعابات  می باشد.

خداوند در این ایه مسلمانان را از ورود در جرگه مشرکان نهی داشته و از انان خواسته است همانند مشرکان که دین واحدشان را مبدل به فرقه های مختلف نمودند اجتناب کنند.<ref>تفسیر التبیان، ج 8، ص 249 ـ 250</ref>                                               

2. یهود و نصاری به دلیل تعدی از احکام الهی و تفرق دین واحد آسمانیشان به فرقه ها و مذاهب مختلف، اتصال حقیقی به خداوند را ـ توحید ـ از دست داده و در وادی شرک قدم نهادند.

4. خداوند، امت اسلامی را از سر گذشت  تأسف بار مشرکین ـ یهود و نصاری و... ـ برحذر داشته و به آنان هشدار داده است که تبدیل نمودن دین واحد الهی ـ اسلام ـ به فرقه ها ومذاهب متعدّد، سرانجامی جز فرجام مشرکین یهود و نصاری ـ {فأغرینا بینهم العداوة والبغضاء إلی یوم القیامة} ـ نخواهد داشت.

5. مراجعه به تاریخ پیدایش فرقه ها و مذاهب در ادیانی نظیر یهود و مسیحیت و جنگ ها و منازعات گسترده آنان که تاکنون نیز ادامه دارد شاهد صدقی بر تحقق هشدارهای الهی می باشد.

مراد از فرقوا دینهم در این ایه شریفه پیروان ادیان یهود و نصارا هستند که دینشان را تجزیه به    فرقه های مختلفی نموده و هر فرقه ای به عقائدش راضی است. <ref>مقاتل بن سلیمان، ج 3، ص 12 </ref>

در این ایه خداوند متعال مسلمانان را  از خطر جدی  تشتت و تفرقه بر حذر داشته و از انان می‌خواهد دین واحد الهی را همانند مشرکان به فرقه های مختلف تجزیه نکنند.<ref>تیسیر الکریم الرحمن فی کلام المنان، ص641 </ref>

با دقت و تأمل در گفتار مفسران أهل سنت نیز می توان چنین استنباط نمود که تاسیس فرقه های گوناگون اسلامی  و تبدیل نمودن اسلام به اجزای گوناگون  تبعیّت از شیوه یهود و نصاری بوده که آنان را از صف توحید به سمت شرک کشانید و امت اسلامی در این آیه شریفه تحذیر گردیده اند که این سیره را نسبت به دین اسلام پیاده نمایند.

در این آیه  شریفه نیز تمامی کسانی را که دین واحد الهی شان را تبدیل به مذاهب و فرقه های مختلف نمودند مورد مؤاخذه و نکوهش قرار داده و در بیانی شدید اللحن به پیامبرش اعلام گردیده است که: {لست منهم فی شیء} تو هیچ نوع نسبتی با چنین انسان ها نداری. کنایه از اینکه اینان از دین تو خارج گردیده و اتصالشان را به تو بصورت کامل از دست داده اند.

به طور کلی سه نوع تهدید و مؤاخذه برای کسانی که دین واحد وحیانی را مبدل به مذاهب و فرقه های مختلف نموده‌اند در این آیه شریفه بیان شده است:

نکته مهم و اساسی دیگر در این آیه آن است که این آیه اختصاص به مذاهب یهود و نصاری نداشته بلکه شامل تمامی کسانی می شود که دین واحد را مبدّل به فرقه ها و مذاهب مختلف نمودند. بنابراین قطعاً در مورد مکتب نورانی اسلام نیز که اکنون به صورت فرقه های مختلف در امده  است تهدیدات سه گانه مذکور در آیه جاری خواهد بود.

ایشان ضمن بیان اقوال مختلف در آیه شریفه در بیان دیدگاه چهارم به روایت امام باقر علیه السلام استشهاد می کند که فرمود: مراد از فرقوا دینهم اهل ضلالت و بدعت هستند و این که خداوند متعال در این آیه مسلمانان را از تفرقه در دین نهی نموده و آنان را به وحدت فراخوانده است. و مراد از شیه فرقه های مختلفی است که از دین واحد ناشی می‌گردد و مراد از لست منهم فی شیء این است که هیچیک از این فرقه ها نباید خود را منتسب به پیامبر نمایند و پیامبر نیز از همه اینها اعلان براعت خواهد کرد و خداوند نیز در روز قیامت عوامل تفرقه را از رفتار زشتشان آگاه خواهد کرد.<ref>التبیان، الشیخ الطوسی، ج 4، ص 328 ـ 329</ref>

1. آیه شریفه: {إنّ الذین فرقوا دینهم} گرچه در ادامه بحث مربوط به مشرکین که مبتلا به تفرّق در دین شدند وارد شده است اما مقصود اصلی از این آیه بیان انحرافاتی است که برای امت اسلامی ایجاد می‌گردد که همان جعل فرقه ها و مذاهب به اصطلاح اسلامی است.

3. مفاد جمله «لست منهم فی شیء» این است هیچیک از انشعابات مذهبی در اسلام بر طریق پیامبر (صلی الله علیه و آله) نبوده و مرتبط با آن حضرت که به دین واحد دعوت نموده است نمی باشد. و از آنجا که پیامبر (صلی الله علیه و آله) تجسّم کامل دین است پس هیچیک ازفرقه های باصطلاح  اسلامی ارتباط به اسلام ناب محمدی  نخواهد داشت.

7. آیه 159 سوره انعام تمامی کسانی را که دین واحد الهی را به فرقه های گوناگون تبدیل کردند شامل می شود. بدیهی است این امر اختصاص به پیروان یهود و مسیحیت و مشرکین دیگر اهل کتاب نداشته ومسلمین را نیز در صورت تبعیت از سیره انان شامل می شود.

دین خداوند را جهت تکفیر دیگران به ادیان مختلف تبدیل نموده و به احزاب و فرقه های گوناگونی تقسیم شدندو تو ای پیامبر هیچ نسبتی با اینها نخواهی داشت .

تمامی کسانی که دین واحد الهی را که مظهر وحدت امت اسلامی است به عامل تفرقه و تشتت مبدل می کنند ـ از طریق تاسیس فرقه های مذهبی و بدعت گذاری در دین و اشکال دیگر ـ مشمول خطاب شدید {لست منهم فی شیء وإنما أمرهم إلی الله} در آیه مذکور می‌باشند.

ایشان ضمن بیان دیدگاه های مختلف می گوید فرقه های مختلف یهود و نصاری و مجوس دین واحد الهی را به مذاهب مختلف تجزیه نمودند و اینان اهل ضلالت و گمراهی اند و پیامبر از اینان براعت خواهد جست وکسانی که دین او را به فرقه های مختلف تبدیل کرده اند و نیز از یهود و نصاری که چنین روشی را در دین خود پیاده نموده‌اند اعلان براعت خواهد کرد.<ref>جامع البیان، ابن جریر طبری، ج 8، ص 137 ـ 141</ref>