جغرافیای جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله جغرافیای جهان اسلام، ارائه کلیاتی در مورد برخی از مسائل جغرافیایی کشورهای اسلامی است.

مساحت كل كره زمين 510/074/600 کیلو متر مربع است که 139/087/704 كيلومتر مربع آن خشكى و بقيه آب است. قاره آسيا 44/231/000 كيلومتر مربع، آفريقا 20/251/000 كيلومتر مربع، آمريكاى شمالى و مركزى 24/387/259 کیلومتر مربع، آمريكاى جنوبى 17/785/612 كيلومتر مربع، اروپا 9.902/470 كيلومتر مربع، اقيانوسيه 8/530/363 کیلو متر مربع و قطب جنوب 14/000/0004 کیلو متر مربع از خشکى‏هاى زمين را به خود اختصاص داده‏اند.

مساحت خشكى‏هاى 51 كشور اسلامى 30/369/600 كيلومتر مربع يعنى 21/85 درصد از کل خشکی های زمین است .<ref>مساحت کشور های اسلامی با جمع کل مساحت آنها بر اساس آن چیزی است که در کتاب گيتاشناسى نوين كشورها، نوشته: عباس جعفری، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382، آمده است.</ref>

=بزرگترين و كوچكترين كشورهاى اسلامى از حيث مساحت=

بزرگترين كشورهاى اسلامى كه بالاى يك ميليون كيلومتر مربع مساحت دارند <ref>آمار بزرگ ترین و کوچک ترین کشورهای اسلامی بر اساس کتاب «گیتا شناسی» آقای عباس حعفری است.</ref>

عبارتند از :

! ردیف !! نام کشور !! مساحت به کیلومتر مربع !! رتبه جهانی

| 1 || قزاقستان|| 2/717/300 || 9

| 2 || الجزایر || 2/381/741 || 10

| 3 ||عربستان سعودی || 2/240/000 || 12

| 4 || اندونزی || 1/904/433 || 14

| 5 || سودان || 1/886/068|| 15

| 6 || لیبی || 1/759/000 || 16

| 7 || ایران || 1/648/195 || 18

| 8 || چاد || 1/284/000 || 20

| 9 || نیجر || 1/267/000 || 21

| 10 || مالی || 1/240/192 || 23

| 11 || موریتانی || 1/030/700 || 23

كوچكترين كشورهاى جهان اسلام از حيث مساحت عبارتند از:

! ردیف!! نام کشور !! مساحت به کیلومتر مربع !! رتبه جهانی

| 1 || مالدیو || 298 || 187

| 2 || بحرین|| 694 || 176

| 3 || کومور || 1862|| 170

=آب‏هاى جهان اسلام=

360/986/896 كيلومتر مربع يعنى 70/77 درصد از مساحت زمين را آب فرا گرفته است ولى تنها سه درصد از اين منبع عظيم، آب‏هاى شيرين است.

از كل آب مناسب سطح زمين 69 درصد به بخش كشاورزى، 21 درصد به مصرف صنعتى، 6 درصد براى مصارف شهرى و 4 درصد بقيه نيز عمدتا در منابع ذخيره هرز مى‏رود. در سده بيستم آب مصرفى بخش كشاورزى، 10 درصد افزايش داشته و پيش بينى مى‏شود كه تا 30 سال آينده 80 درصد كل غذاى جهان از اين بخش تامين گردد و بالطبع به ميزان آب مصرفى نيز افزوده خواهد شد. بيش از يك ميليارد نفر از جمعيت هفت و نیم ميليارد نفرى كره زمين از آب شيرين و تميز محرومند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانى در سال 1986 حدود 27/000 نفر بر اثر استفاده از آب‏هاى آلوده و غير بهداشتى جان خود را از دست داده‏اند و 26 كشور در آفريقا و خاورميانه و بعضى از كشورهاى اروپا همانند هلند با كمبود آب مواجهند. <ref>ر. ك: جعفرى، عباس، گيتاشناسى نوين كشورها، چاپ اول، تهران، موسسه جغرافيايى و كارتوگرافى گيتاشناسى، 1382، ص 33.</ref>

از مقدار آبى كه در سطح كره زمين قرار دارد، بخش كوچكى در جهان اسلام قرار دارد اين است كه جهان اسلام از لحاظ آب در وضعيتى بدتر از بقيه جهان به سر مى‏برد. این مشکل در برخی مناطق خاورمیانه شدید می‌شود. <ref>رک: مهکویی، حجت، تحلیلی بر بحران منابع آب در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره 22، تابستان 1396، ص 169- 199، و نیز: برقی، حمید، بحران منابع آب، چالش اساسی جهان اسلام، در:

از لحاظ نزولات آسمانى نيز كشورهاى جهان اسلام وضعيت مختلفى دارند، برخى از آنها كه در كنار دريا يا در مناطق استوایی قرار دارند از میزان نزولات آسمانی نسبتاً خوبی برخوردارند؛ ولی برخی دیگر به خاطر واقع شدن در مناطق صحرایی و بیابانی و یا به خاطر دوری از دریا، از میزان بارش کمتری برخوردارند و جزو مناطق خشک دنیا محسوب می شوند.

=بزرگترين جزاير جهان اسلام=

جزيره بورنئو در مالزی با 743/000 كيلومتر مربع و جزيره سوماترا در اندونزى با 475/000 كيلومتر مربع بزرگترين جزاير جهان اسلام به شمار مى‏روند.

=بزرگترين شبه جزاير جهان اسلام=

شبه جزيره عربستان با مساحت 3/000/000 كيلومتر مربع، آناتولى با مساحت 500/000 کيلومتر مربع، مالايا با مساحت 237/000 كيلومتر مربع وسيع‏ترين شبه جزاير واقع در جهان اسلام هستند.

=وسيع‏ترين صحراهاى جهان اسلام=

صحراى بزرگ آفريقا با مساحت 8/500/000 كيلومتر مربع، صحراى عربستان با مساحت 1/300/000 كيلومتر مربع، صحراى قره قوم با مساحت 270/000 كيلومتر مربع در تركمنستان، صحراى سومالى با مساحت 260/000 كيلومتر مربع، صحراى قزل قوم ازبكستان با مساحت 180/000 كيلومتر مربع و كوير لوت ايران با مساحت 95/804 کيلومتر مربع بزرگترين صحراهاى واقع در جهان اسلام مى‏باشند.