لیبرالیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

| data-type="authorbirthDate"|آمریکایی • لیبرالیسم اقتدارگریز

|گستره جغرافیایی  

واژه لیبرال در [[قرون وسطا]] و عصر [[رنسانس]] به معنای صناعت‌های آزاد به کار رفته، اما بعدها به معنای آدم هرزه، ولنگار و عیاش نیز استعمال گشته است. و در قرن بیستم در برخی کشورها به طرفداران سرمایه‌داری، ضد حکومت، غرب زده، آمریکایی و غیر این موارد لیبرالیسم گفته می‌شود.<ref>ر.ک: لیبرالیسم، معنا و تاریخ آن، جان سالوین شاپیرو، ترجمه محمد سعید حنایی، نشر مرکز، تهران، 1380، ص9 و 10، از یادداشت مترجم، و فرهنگ انگلیسی به فارسی حییم، ذیل واژه " Liberalism "</ref>

= تعریف لیبرالیسم: =

ارائه تعریف دقیق و جامع از لیبرالیسم به عنوان یک مکتب سیاسی و اجتماعی کاری بس دشوار، بلکه ناممکن است؛ اما با این حال، تعریف‌های متعددی از سوی نظریه‌پردازان غربی بر این موضوع ارائه شده است،<ref>ر،ک: ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، آنتونی آربلاستر، ترجمه عباس مخبر، نشر مرکز، تهران، 1377، ص17 ـ 14.</ref>

از جمله: شاپیرو می‌گوید: «لیبرالیسم را می توان به طور دقیق نگرشی به زندگی و مسائل آن وصف کرد که تأکیدش بر ارزش‌هایی همچون آزادی برای افراد، اقلیت‌ها و ملت‌هاست.<ref>لیبرالیسم، معنا و تاریخ آن، ص3.</ref>

== گونه های لیبرالیسم==

 

=== لیبرالیسم دینی===

===لیبرالیسم اخلاقی===

===لیبرالیسم اقتصادی===

===لیبرالیسم سیاسی===

==گونه های دیگری از لیبرالیسم==

البته گونه‌های دیگری از لیبرالیسم نیز مطرح است که در ذیل به طور اختصار به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

===لیبرالیسم کلاسیک===

===لیبرالیسم دموکراسی===

=== نئولیبرالیسم===

در اواخر قرن بیستم، با افول دولت‌های رفاهی و گرایش به سیاست‌های لیبرالیسم اقتصادی، ناسازگاری‌های لیبرالیسم با دموکراسی بارزتر شد. امروزه موج تازه ای از اندیشه‌های لیبرالیستی تحت عنوان نئولیبرالیسم به وجود آمده است. این گرایش ـ دوباره مانند گذشته ـ بر این باور است که اصول لیبرالیسم از سرمایه داری انفکاک پذیر نیست، و اقتصاد بازار آزاد، لازمه آزادی است. در این نگاه، دخالت دولت در فعالیت‌های اقتصادی مغایر با اصول لیبرالیسم و کاری بی حاصل تلقی شده است. بدین ترتیب، بازگشت به اصول اولیه لیبرالیسم ضروری قلمداد شده است.<ref>جهت مطالعه بیشتر در‌این‌باره به کتابهای: ظهور و سقوط لیبرالیسم در غرب، درآمدی بر مکاتب و اندیشه های معاصر، کتاب نقد شماره 11 و لیبرالیسم و منتقدان آن (مایکل ساندل، ترجمه احمد تدین، تهران، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1374) مراجعه شود.</ref>

= اصول و مبانی لیبرالیسم =

2. اصالت آزادی: یعنی آزادی فوق همه ارزش‌هاست. بر اساس این اصل، انسان هر خواسته‌ای که دارد، اعم از بی‌بند و باری جنسی و خلاف دین و اخلاق و غیره، باید آن‌ها را محترم شمرد و به او آزادی داد، و ایجاد هرگونه مانع در این راه جایز نیست! به بیان دیگر، هیچ چیز در برابر خواسته‌های من مهم نیست. مهم آن‌است که من می‌خواهم.

5. سرمایه داری (کاپیتالیسم): لیبرالیسم به گونه‌ای با سرمایه‌داری و اقتصاد بازار آمیخته شده که بسیاری از متفکران به ویژه چپ گرایان معتقدند که لیبرالیسم ایدئولوژی سرمایه‌داری است.

6. عقل گرایی: یعنی باور به کفایت و بسندگی خرد انسانی. در این تفکر، همه انسان‌ها از نیروی خرد بهره مند هستند. خردمندی و آزادی دو جزء جدایی ناپذیر محسوب می‌شوند. نفی خرد ورزی آدمی مترادف با نفی آزادی اوست.

= اسلام و لیبرالیسم =

اسلام مخالف آزادی و سرمایه داری بر مبنای لیبرالیستی است. آزادی از نظر اسلام در محدوده قانون الهی مطرح است. اسلام با ترویج عقاید گمراه کننده و توهین آمیز به مؤمنین و هر انسان دیگر، توهین به مقدسات و باورهای دینی، توطئه علیه اسلام و حاکمیت دینی، توهین به شخصیت‌های الهی و معنوی، مانند: پیامبران و امامان ^{<small>علیهم السلام</small>}، خرید و فروش کالاهای حرام و غصبی، خرید و فروش کتاب‌های گمراه کننده و غیر این‌ها کاملا مخالف است.

و همچنین اسلام بر خلاف نظر لیبرال‌ها (که بر انسان مداری تأکید دارند) بر خدامداری تأکید کرده، حق قانون گذاری و حاکمیت را مختص به خداوند می‌داند و سیاست و حاکمیت را جدای از دین نمی‌شمارد. بنابراین، هیچ سنخیتی بین اصول و مبانی اسلام با اصول و مبانی لیبرالیسم وجود ندارد.

ـ لیبرالیسم، معنا و تاریخ آن، ص10 ـ 3؛

 

ـ تاریخ فلسفه، بهاءالدین پازرگاد، تهران، کتابفروشی زوار، 1359، ص610 ـ 550؛

 

ـ ظهور و سقوط لیبرالیسم، آنتونی آربلاستر، ترجمه عباس مخبر، ص98 ـ 55؛

 

ـ درآمدی بر مکاتب و اندیشه های معاصر، ص461 ـ 458.

 

ـ پرسشها و پاسخها، محمدتقی مصباح یزدی، ج4، ص43 ـ 41؛

 

ـ درباره آزادی، جان استوارت میل، ترجمه محمدرضایی، تهران، 1345، ص181 به بعد.

[[رده: عقائد]]