تأویل: تفاوت میان نسخه‌ها

تأویل (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۵۷

۵٬۶۶۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Hoosinrasooli

confirmed، مدیران

۳۷٬۲۳۶

ویرایش

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 -4. و بعضی «تأویل» را خارج از حیطه‌ی مفاهیم الفاظ و مصادیق خارجی آن دانسته و آن‌را به حقیقت متعالیه قرآن در لوح محفوظ، که همه آیات کریمه مستند به آن است، تفسیر کرده‌اند<ref>طباطبائی، سید محمد حسین‏، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 23؛ ج 3، ص 27، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ پنجم‏، 1417ق.</ref>.
 در هر صورت آنچه در این مبحث اهمیت دارد، فهم معنای «تفسیر» و «تأویل» است.
+=تفسیر=
+در مورد معنای اصطلاحی تفسیر، هرچند تعبیر مفسران و دانشمندان علوم قرآنی، مختلف و متعدد است<ref>ر. ک: «معنای تفسیر و ترجمه و فرق میان آنها»، 26263.</ref>، ولی از نظر مفهوم و محتوا نزدیک به ‌هم هستند و اختلاف چندانی ندارند؛ برای نمونه چند تعریف را ذکر می‌کنیم:
+# تفسیر، بیان معانی آیات قرآنی و کشف مقاصد و مدالیل آنها است<ref>«التفسیر و هو بیان معانی الآیات القرآنیة و الکشف عن مقاصدها و مدالیلها»؛ ر. ک: المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 4.</ref>. طبق این تعریف، دو مرحله برای تفسیر بیان شده است: مرحله‌ی اول بیان معانی آیات، یعنی معناهایی که از آیات به خودی خود و با قطع نظر از دیگر آیات و قرائن فهمیده می‌شود. و مرحله‌ی دوم، کشف مقاصد آیات، یعنی آن معناهایی که خداوند از آیات قرآن قصد کرده است.
+#
+# تفسیر به معنای روشن‌کردن و پرده‌برداری از چهره‌ی کلمه، یا کلامی است که بر اساس قانون محاوره و فرهنگ مفاهمه ایراد شده باشد و معنای آن، آشکار و واضح نباشد. قهراً لفظی که معنای آن بدیهی است، بی‌نیاز از تفسیر است. بنابراین، لفظ مفرد یا جمله‌ای که با تدبر و تأمل خردمندانه در آن، مبادی تصوری و تصدیقی روشنی پیدا می‌کند، نیازمند به تفسیر است، و تفسیر آن عبارت است از: تحلیل مبادی مزبور و رسیدن به مقصود متکلم و مدلول بسیط و مرکب لفظ، و تفسیر به این معنا اختصاصی به متون دینی مانند قرآن کریم ندارد، اگرچه شرح خصوص قرآن به فن تفسیر معروف شده است<ref>جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، ج 3، ص 52، 53، قم، نشر اسراء، چاپ سوم، 1378ش.</ref>.
+#
+# «تفسیر، برگرفتن نقاب از چهرۀ الفاظ مشکل است». و به تعبیر دقیق‌تر: «تفسیر آن‌گاه است که هاله‌ای از ابهام، لفظ را فراگرفته، پوششی بر معنا افکنده باشد، و مفسّر با ابزار و وسایلی که در اختیار دارد در زدودن آن ابهام بکوشد»<ref>معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، ص 273و 274، قم، موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید، چاپ چهارم، 1381ش.</ref>.
+#
+# «تفسیر عبارت است از: بیان مفاد استعمالی آیات قرآن و آشکار نمودن مراد خدای متعال از آن، بر مبنای ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره»<ref>بابائی، علی اکبر و دیگران، روش شناسی تفسیر، ص 23، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1392ش.</ref>.
+#
+به این معنا که: هر سخن و کلام، یک «مفاد استعمالی» دارد و یک «مراد واقعی». مفاد استعمالی، معنایی است که ظاهر کلام به دست می‌دهد و مراد واقعی معنایی است که گوینده از کلام خویش اراده می‌کند.
+هر گوینده‌ای می‌تواند به دو روش سخن بگوید: یک روش آن است که تمام مطالب خود را به روشنی همراه با تفاصیل و جزئیات بیان کند که در این صورت، «مفاد استعمالی» همان «مراد جدی» گوینده است؛ یعنی گوینده از الفاظ و کلمات خویش، جز معنای آنها را اراده نکرده است؛ مانند سخنان معمولی مردم.
+روش دیگر به این صورت است که گوینده سخنی می‌گوید، ولی معنایی فراتر از معنای الفاظ و کلمات ادا شده را اراده می‌کند؛ در این صورت، مخاطب باید با روش‌هایی(مثلاً استفاده از قراین)، از مفاد استعمالی(الفاظ سخن گوینده) مراد جدی و واقعی او را کشف کند.
+حال از آن‌جا که قرآن کریم از جهت دلالت بر مقصود، به گونه‌ای است که در موارد بسیاری، مراد جدی و واقعی خداوند، عین مفاد استعمالی آیات کریمۀ قرآن نیست، و جزئیات و تفاصیل آن در آیات دیگر و یا در سخنان [[پیامبر(ص)]] و ائمه‌ی [[معصومین(ع)]] آمده است، به این دلیل، تفسیر قرآن دومرحله‌ای است؛ یعنی ابتدا باید مفاد استعمالی آیات قرآن - اگر ابهامی دارد مانند نامفهوم بودن مفهوم کلمات، یا نامعلوم بودن هیئت فردی یا ترکیبی کلمات و جملات و نامعلوم بودن شرایط صدور کلام و...- بر مبنای ادبیات عرب، روشن شود و سپس با استفاده از «اصول و قواعد عقلایی محاوره» مراد جدی [[خداوند]] متعال کشف گردد<ref>همان، ص12- 25.</ref>.
 =پانویس=
-{{پانویس|2}}
+{{پانویس|3}}
 [[رده:تفسیر]]
 [[رده:اصطلاحات قرآنی]]
 [[رده:مفاهیم اسلامی]]