سوره مؤمنون: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره مؤمنون.jpg|جایگزین=سوره مؤمنون|بندانگشتی|سوره مؤمنون]]
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره مؤمنون.jpg|جایگزین=سوره مؤمنون|بندانگشتی|سوره مؤمنون]]</div>
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |نام
'''سوره مؤمنون''' بیست و سومین سوره و از سوره‌های مکی [[قرآن]] است که در جزء ۱۸ قرآن جای دارد. این سوره به دلیل اشاره به ۱۵ صفت از صفات [[مؤمنان]]، [[مؤمن|مؤمنون]] نامیده شده است. روی‌گردانی از کار و سخن بیهوده، پیشتاز بودن در کارهای خیر، اشاره به داستان [[حضرت موسی |حضرت موسی(علیه‌السلام)]] و [[حضرت نوح|حضرت نوح(علیه‌السلام)]]، خلقت [[انسان]] و [[معاد]] از مباحث این سوره است.
!نام
آیات ۹۹ و ۱۰۰ درباره آرزوی [[کافران]] هنگام [[مرگ]] برای بازگشت به دنیا و انجام اعمال صالح از آیات مشهور سوره مؤمنون است.
!سوره مؤمنون
|-
|شماره سوره
|۲۳
|-
|ترتیب نزول
|۷۴
|-
|جزء
|۱۸
|-
|مکی/مدنی
|مکی
|-
|تعداد آیات
|۱۱۸
|-
|تعداد کلمات
|۱۰۵۵
|-
|تعداد حروف
|۴۴۸۶
|-
|}
</div>


'''سوره مؤمنون''' بیست و سومین سوره و از سوره‌های مکی [[قرآن]] است که در جزء ۱۸ قرآن جای دارد. این سوره به دلیل اشاره به ۱۵ صفت از صفات [[مؤمنان]]، [[مؤمنون]] نامیده شده است. روی‌گردانی از کار و سخن بیهوده، پیشتاز بودن در کارهای خیر، اشاره به داستان [[حضرت موسی(ع)]] و [[حضرت نوح|حضرت نوح(ع)]]، خلقت [[انسان]] و [[معاد]] از مباحث این سوره است.
== مؤمنون ==
آیات ۹۹ و ۱۰۰ درباره آرزوی [[کافران]] هنگام مرگ برای بازگشت به دنیا و انجام اعمال صالح از آیات مشهور سوره مؤمنون است.
جمع [[مؤمن]]، به معنای افراد با [[ايمان]].


=مؤمنون=
== مفهوم کلي سوره ==
# آيات آفاقی و انفسی [[خدا]]؛
# هشدار در مورد [[معاد]]؛
# سرگذشت عبرت آموز مردان‌الهی؛
# صفات برجسته [[مؤمن|مؤمنان]]<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 21.</ref>.


جمع مؤمن، به معنای افراد با [[ايمان]].
== اسامی سوره ==
# مؤمنون؛
# قد أفلح؛
# فلاح<ref>التحرير و التنوير، ج 18، ص 5.</ref>.


=مفهوم کلي سوره=
== علت نام‌گذاری ==
«سوره مؤمنون»؛ سبب نام‌گذاری آن يازده آيۀ ابتدای اين سوره است‌که اوصاف و آثار و نشانه‌های مؤمنان را بيان کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 23.</ref>.


#آيات آفاقى و انفسى [[خدا]]؛
«سوره قد أفلح»؛ نام‌گذاری سوره به اسم اولين عبارت می‌باشد.
#هشدار در مورد [[معاد]]؛
#سرگذشت عبرت آموز مردان الهى ؛
#صفات برجسته ى مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 21.</ref>.


=اسامی سوره=
«سوره فلاح»؛ [[ابن‌عاشور]] در التحرير و التنوير اين اسم را برای اين سوره آورده است ولی علتی بر آن ذکر نکرده است<ref>التحرير و التنوير، ج 18، ص 5.</ref>. به نظر می‌رسد به خاطر کلمه افلح در آيه اول و آيات بعدی اين سوره است‌که عوامل فلاح و رستگاری مؤمنين را بيان می‌کند.


#مؤمنون،
== تعداد آيات و کلمات و حروف ==
#قد أفلح،
* سوره مؤمنون صدوهيجده آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج ص 37.</ref>.
#فلاح<ref>التحرير و التنوير، ج 18، ص 5.</ref>.
* سوره مؤمنون هزاروهشت‌صدوچهل کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
* سوره مؤمنون چهارهزاروهشت‌صدودو حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)


=علت نام‌گذاری=
== اهداف و آموزه‌ها ==
 
«سوره مؤمنون»؛ سبب نام‌گذارى آن يازده آيۀ ابتداى اين سوره است که اوصاف و آثار و نشانه‌هاى مؤمنان را بيان کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 23.</ref>.
 
«سوره قد أفلح»؛ نام‌گذاری سوره به اسم اولين عبارت میباشد.
 
«سوره فلاح»؛ ابن‌عاشور در التحرير و التنوير اين اسم را برای اين سوره آورده است ولی علتی بر آن ذکر نکرده است<ref>التحرير و التنوير، ج 18، ص 5.</ref>. به نظر میرسد به خاطر کلمه افلح در آيه اول و آيات بعدی اين سوره است که عوامل فلاح و رستگاری مؤمنين را بيان می‌کند.
 
=تعداد آيات و کلمات و حروف=
 
سوره مؤمنون صدوهيجده آيه دارد<ref>الكشف و البيان،ج 7، ص 37.</ref>.
 
سوره مؤمنون هزاروهشتصدوچهل کلمه دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
 
سوره مؤمنون چهارهزاروهشتصدودو حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
 
=اهداف و آموزه‌ها=


اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از:
اهداف کلی سوره مؤمنون عبارتند از:
* جلب توجه به مبدأ هستی؛
* جلب توجه به [[معاد]]؛
* بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>.


*جلب توجه به مبدأ هستى؛
== محتوا و موضوعات ==
*جلب توجه به [[معاد]]؛
سوره مؤمنون چنان‌که از نامش پيدا است بخش مهمی از آن سخن از اوصاف برگزيده مؤمنان است. سپس بحث‌هايی در زمينه اعتقاد و عمل بيان می‌کند که تکميل کننده آن صفات می‌باشد. روی هم رفته مجموع مطالب اين سوره را می‌توان به چند بخش تقسيم کرد:
*بيان صفات مؤمنان<ref>تفسير قرآن مهر، ج 14، ص 24.</ref>.
 
=محتوا و موضوعات=
 
سوره مؤمنون چنان که از نامش پيدا است بخش مهمى از آن سخن از اوصاف برگزيده مؤمنان است. سپس بحث‌هايى در زمينه اعتقاد و عمل بيان مى کند که تکميل کننده آن صفات مى باشد. روی هم رفته مجموع مطالب اين سوره را مى توان به چند بخش تقسيم کرد:


بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز میشود تا چندين آيه بعد بيانگر صفاتى است که مايۀ فلاح و رستگارى مؤمنان است و خواهيم ديد اين اوصاف آن قدر حساب شده و جامع است که جنبه‌هاى مختلف زندگى فردى و اجتماعى را تحت پوشش خود قرار مى دهد.
بخش اول که از آيه قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ آغاز می‌شود تا چندين آيه بعد بيانگر صفاتی است که مايۀ فلاح و رستگاری مؤمنان است و خواهيم ديد اين اوصاف آن قدر حساب شده و جامع است که جنبه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.


و از آنجا که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به نشانه‌هاى مختلف خداشناسى، و آيات آفاقى و انفسى پروردگار در پهنه عالم هستى، اشاره کرده، و نمونه‌هايى از نظام شگرف عالم آفرينش را در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان بر مى شمارد.
و از آنجا‌که خمير مايه همه آنها [[ايمان]] و [[توحيد]] است در بخش دوم به نشانه‌های مختلف خداشناسی، و آيات آفاقی و انفسی پروردگار در پهنه عالم هستی، اشاره کرده، و نمونه‌هايی از نظام شگرف عالم آفرينش را در آسمان و زمين و آفرينش انسان و حيوانات و گياهان بر می‌شمارد.


و براى تکميل جنبه‌هاى عملى در بخش سوم به شرح سر گذشت عبرت انگيز جمعى از پيامبران بزرگ همچون [[نوح(ع)]]، [[هود(ع)]]، [[موسى(ع)]]، [[عيسى(ع)]] پرداخته فرازهايى از زندگى آنها را بيان مى کند.
و برای تکميل جنبه‌های عملی در بخش سوم به شرح سر گذشت عبرت انگيز جمعی از [[پیامبران|پيامبران]] بزرگ هم‌چون [[نوح |نوح(علیه‌السلام)]]، [[هود علیه‌السلام]]، [[حضرت موسی|موسی علیه‌السلام]]، [[حضرت عیسی|عيسی(علیه‌السلام)]] پرداخته فرازهايی از زندگی آنها را بيان می‌کند.


در بخش چهارم روى سخن را به مستکبران کرده، و با دلائل منطقى و گاه با تعبيرات تند و کوبنده به آنها هشدار مى دهد، تا دل‌هاى آماده به خود آيد و راه بازگشت به سوى خدا را پيدا کند.
در بخش چهارم روی سخن را به مستکبران کرده، و با دلائل منطقی و گاه با تعبيرات تند و کوبنده به آنها هشدار می‌دهد، تا دل‌های آماده به خود آيد و راه بازگشت به سوی خدا را پيدا کند.


در بخش پنجم بحث‌هاى فشرده اى درباره معاد بيان کرده است.
در بخش پنجم بحث‌های فشرده‌ای درباره معاد بيان کرده است.


و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم هستى و نفوذ فرمانش در همه جهان سخن مى گويد.
و در بخش ششم از حاکميت [[خداوند]] بر عالم هستی و نفوذ فرمانش در همه جهان سخن می‌گويد.


سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان مى آورد، و با بيان هدف آفرينش انسان سوره را پايان مى دهد. و به اين ترتيب محتواى اين سوره مجموعه اى است از درسهاى اعتقادى و عملى، و مسائل بيدارکننده و بيان خط سير مؤمنان از آغاز تا پايان<ref>تفسير نمونه، ج14، ص 191- 190.</ref>.  
سرانجام در بخش هفتم باز هم سخن از [[قيامت]]، حساب، جزا و پاداش نيکوکاران و کيفر بدکاران به ميان می‌آورد، و با بيان هدف آفرينش انسان سوره را پايان می‌دهد. و به اين ترتيب محتوای اين سوره مجموعه‌ای است از درس‌های اعتقادی و عملی، و مسائل بيدارکننده و بيان خط سير مؤمنان از آغاز تا پايان<ref>تفسير نمونه، ج14، ص 191- 190.</ref>.


=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از پيامبر روايت کرده است که «هر که سوره مؤمنون را بخواند، فرشتگان در [[روز قيامت]] او را به [[روح]] و ريحان و آنچه موجب چشم روشنی است، بشارت میدهند».


[[ابى‌بن‌كعب|ابى‌بن‌کعب]] از پيامبر روايت کرده است که «هر که سوره مؤمنون را بخواند، فرشتگان در [[روز قيامت]] او را به [[روح]] و ريحان و آنچه موجب چشم روشنى است، بشارت میدهند».
[[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(علیه‌السلام)]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم می‌کند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[پیامبران|مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 17، ص 28.</ref>».


[[امام صادق(ع)]] فرمود «هر که سوره مؤمنون را بخواند و در هر [[جمعه]] تکرار کند، [[خداوند]] کار او را به سعادت ختم میکند و در [[بهشت]] برين با [[انبياء]] و [[مرسلين]] است<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 17، ص 28.</ref>».
== محل و زمان و فضای نزول ==
سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج ص 156.</ref>.


=محل و زمان و فضای نزول=
سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر می‌آيد حدود سال‌های هشت [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 93.</ref>.


سوره مؤمنون در [[مکه]] بر [[پيامبر(ص)]] نازل شده است<ref>مجمع البيان فی تفسير القرآن، ج 7، ص 156.</ref>.
ظاهرا [فضا و] شأن نزولی برای سوره مؤمنون نقل نشده است بلکه ضرورت موقع ايجاب می‌کرده که در تداوم [[وحی]] آسمانی، اين مطالب ارزنده يادآوری و بيان شود تا مؤمنان بدانند، [[ايمان]] تنها با زبان کافی نيست بلکه لازمه‌اش عمل است و نيز آنها و [[كافران|کافران]] بدانند که [[كفر|کفر]] و [[شرک]] و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت پيامد ناگواری دارد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 94.</ref>.


سوره مؤمنون بعد از [[سوره انبياء]] در مکه [[نازل]] گرديده است، بنابراين به نظر مى آيد حدود سالهاى هشت [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 93.</ref>.
== ويژگی ==
مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ای‌ها) است [[ابن قتيبه]] می‌گويد سور مئين سوره‌هايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نام‌گذاری اين سوره‌ها به [[مئين]] نزدیک بودن تعداد آيه‌های اين سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره‌ها عبارتند از «[[بنی إسرائيل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم]]، [[طه]]، [[أنبياء]]، [[حج]] و مؤمنون»<ref>]دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷.</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره‌های «[[توبه]]، [[نحل]]، [[هود]]، [[يوسف]]، [[کهف]]، [[بنی اسرائيل]]، [[انبياء]]، [[طه]]، [[مؤمنون]]، [[شعراء]] و [[صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.


ظاهرا [فضا و] شأن نزولى براى سوره مؤمنون نقل نشده است بلکه ضرورت موقع ايجاب مى کرده که در تداوم [[وحى]] آسمانى، اين مطالب ارزنده يادآورى و بيان شود تا مؤمنان بدانند، [[ايمان]] تنها با زبان کافى نيست بلکه لازمه اش عمل است و نيز آنها و [[كافران|کافران]] بدانند که [[كفر|کفر]] و [[شرك|شرک]] و اعمال ناشايست در دنيا و آخرت پيامد ناگوارى دارد<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 94.</ref>.
روايتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئين را به جای [[انجيل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
 
=ويژگی=
 
مؤمنون جزو [[سور مئين]] (صد آيه ای‌ها) است [[ابن قتيبه]] می‌گويد سور مئين سوره‌هايی هستند که بعد از [[سور طوال]] آمده‌اند علت نامگذاری اين سوره‌ها به [[مئين]] نزديک بودن تعداد آيه‌های اين سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره‌ها عبارتند از «[[بنی إسرائيل]]، [[كهف|کهف]]، [[مريم]]، [[طه]]، [[أنبياء]]، [[حج]] و مؤمنون»<ref>]دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷.</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره‌های «[[توبه]]، [[نحل]]، [[هود]]، [[يوسف]]، [[کهف]]، [[بنی اسرائيل]]، [[انبياء]]، [[طه]]، [[مؤمنون]]، [[شعراء]] و [[صافات]]» ذکر کرده‌اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.
 
روايتى است که از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.


اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است.
اهداف و اوصاف ناب و عوامل رستگاری مؤمنان در سوره مؤمنون به زيبايی ترسيم شده است.


=منبع=
== منابع ==
 
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/23/ برگرفته از سایت معرفی سوره مومنون - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/23/ برگرفته از سایت معرفی سوره مومنون - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]


=پانویس=  
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده: قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده: سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
confirmed، مدیران
۳۶٬۱۰۶

ویرایش