احمد علوی سقاف

احمد علوی السقاف (1298 - 1378ق) فقیه و عالم دین اسلام بود. او در حکومت‌های هاشمی در حجاز، عراق و اردن سیاستمدار و دولتمرد شد. پادشاه عبدالله بن الحسین او را به سمت رئیس دادگستری در دولت اردن منصوب کرد و در آنجا علاوه بر تصدی ریاست دیوان عامری چندین سمت وزارتی در اردن داشت.

نسب

أحمد بن علوی بن أحمد بن عبدالرحمن بن محمد بن عبدالله بن حسین بن عیدروس بن أحمد بن أبی‌بکر باعقیل بن عبدالرحمن بن عمر بن عبدالرحمن بن عقیل بن عبدالرحمن السقاف بن محمد مولی الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد‌الباقر بن علی زین‌العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی‌طالب، وامام علی همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است.

وی سی و چهارمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در سوم ذی الحجه 1298 هجری قمری برابر با 27 اکتبر 1881 میلادی در مکه به دنیا آمد و در دامان پدرش علوی بن احمد السقاف بزرگ علویان مکه مکرمه رشد کرد. علاوه بر تعلیمات ویژه‌ای که نزد پدرش فراگرفت از محضر علمای مکه مکرمه در آن زمان نیز استفاده کرد. او به حفظ قرآن کریم و شرح موسوعه های علمی که پدرش تالیف نموده بود پرداخت. همچنین متون و حواشی مختلف را در بسیاری از علوم مانند نجوم، آناتومی، حساب، جبر، آداب تحقیق، مناظره، منطق و غیره را خواند.

سوابق اجرایی

در سال 1916 به شورش بزرگ اعراب به رهبری شریف حسین بن علی پیوست و به ریاست دفتر او منصوب شد و به خاطر نسبتش با کتاب پدرش «ترشیح المستفیدین فی فقه الشافعیة» ملقب به رییس دیوان "ابن صاحب الترشیح" شد. و تا سال 1926 م به ریاست دربار ملک علی بن الحسین ادامه داد. پس از سقوط پادشاهی هاشمی حجاز به دست دولت سعودی در آن سال، وی دستگیر و به اعدام محکوم شد و سپس حکم تبعید به شهر عدن یمن جایگزین شد و سال‌ها از عمر خود را در آنجا گذراند. زندگی در تبعید در آنجا ادامه یافت و تا حدود سال 1932 پس از میلاد ادامه یافت، زمانی که ملک فیصل اول (پادشاه عراق) از دولت انگلیس خواست تا به او اجازه سفر به عراق را بدهد و به او بپیوندد. این کار انجام شد و تا سال 1938 میلادی در عراق اقامت داشت. سپس به درخواست شاه عبدالله بن الحسین به اردن نقل مکان کرد و او را به مقام رئیس دادگستری در دولت اردن منصوب نمود.

مناصب وزارتی در اردن

رئیس دادگستری در دولت اول توفیق ابوالهدی در دوره (28/9/1938 - 8/6/1939 م).

قاضی القضات و وزیر معارف در دولت دوم توفیق ابوالهدی در دوره (6/8/1939 - 24/9/1940 م).

قاضی القضات و وزیر معارف در دولت سوم توفیق ابوالهدی در دوره (24/9/1340 - 27/7/1341م).

قاضی القضات و وزیر دادگستری در دولت چهارم توفیق ابوالهدی در دوره (27/7/1941 - 6/12/1942م) که اصلاحیه این دولت انجام شد و وی به سمت قاضی منصوب شد. قضات و وزیر آموزش و پرورش در 6/12/1942م ادامه یافت و تا استعفای این دولت در 18/5/1943م ادامه یافت.

قاضی و وزیر دادگستری در دولت پنجم توفیق ابوالهدی در دوره (18/5/1943 - 13/7/1944 میلادی) و سمت آقای احمد علوی السقاف به عنوان وی تعدیل شد. سمت قاضی و وزیر معارف در همان دولت در دوره (13/7) / 1944 - 10 / 14 / 1944 م. سپس در 15 اکتبر 1944 میلادی تا 8 فوریه 1947 میلادی به ریاست دیوان منصوب شد. سپس پسرش هاشم به عنوان رئیس پروتکل و منشی اول ملک عبدالله منصوب شد.

وفات

وی در پانزدهم شوال 1378 هجری قمری مصادف با بیست و سوم آوریل 1959 میلادی درگذشت و در قبرستان سلطنتی در امان به خاک سپرده شد.

منابع

"أحمد علوی السقاف". التراث الملکی الأردنی. مؤرشف من الأصل فی 15 مارس 2020.