پیشگامان وحدت اسلامی

از ویکی‌وحدت
وحدت اسلامی/ امت واحده

پیشگامان تقریب در واقع اصطلاحی است که شامل آن دسته از اندیشمندان جهان اسلام است که دغدغه ایجاد امت واحده اسلامی برای ایشان یکی از دغدغه های اساسی و مبنای حرکت ها و فعالیت های فکری، سیاسی، اجتماعی و ... بوده است. تمام هم و غم این اندیشمندان در واقع رسیدن به اسلام عزیز و قدرتمند و یکپارچه در برابر دشمنان مشترک قسم خورده جهان اسلام و امت اسلامی - که اعم از دشمنان داخلی و خارجی - می باشند است. در واقع مراد از وحدت اسلامی، ایجاد یك ساز و كار مشترك میان مسلمانان در رویارویی با خطرهایی است که کیان و وجود امت اسلامی را تهدید می كند؛ و در واقع رسیدن به وحدت اسلامی و امت واحده یک هدف ضروری و مطلوب است و بیش تر ناظر بر جنبه اندیشه ای می باشد لکن مراد از تقریب مذاهب اسلامی این است که در عین حفظ تنوع و تعدد مذهبی، اندیشمندان و آحاد جامعه اسلامی تمرکز و همّ و غمّ خود رادر راستای برجسته سازی و تقویت مشتركات میان یکدیگر به کار گیرند که این جنبه بیش تر ناظر بر کار و عملکرد بیرونی و جانب عملی اندیشه وحدت و ایجاد امت واحده اسلامی است. [۱] چنان که خداوند متعال در قرآن کریم می فرمایند:
وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَٰكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ. (منافقون: ٨) و اندیشه وحدت امت اسلامی بر اساس دستورات صریح قرآنی و بر پایه نصوص برخی از آیات شریفه به عنوان آیات حاکمه، استوار گردیده است از جمله آیاتی چون:

- إِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ ﴿انبیاء: ٩٢﴾
- وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ۖ وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿انفال: ٤٦﴾
- وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿آل عمران: ١٠٣﴾
- إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ﴿حجرات: ۱۰﴾ و... در این میان معرفی عالمانی که در اصلاح امت اسلامی عمرشان را سپری کرده اند و تلاش خود را در این راه وجهه همت خویش قرار داده اند، نقش به سزایی در تحقق آرمان رسیدن به امت اسلامی واحده دارد. البته برای اسلام با آن همه غنا و دارایی های بی نظیرش، هیچ گاه این موقعیت پیش نیامده که آرزوهای خود را طوری که شایسته است در میان مسلمان و سایر ملل جهان محقق سازد. اگر چه که می توان با نگاهی واقع بینانه تر و بی پیرایه تر به اسلام و با بازگشتی دوباره به اخلاص و ایمان حاکم در صدر اسلام، مشترکات مذاهب مختلف اسلامی را در دستور کار امت اسلام قرار داد تا به اسلامی یکپارچه، قدرتمند و قوی دست یافت. در این صفحه ضروری است تا مخاطبین ویکی وحدت را با برخی از چهره های سرشناس امر وحدت اسلامی و یا به عبارتی طلایه داران وحدت اسلامی و پیشگامان تقریب میان پیروان مذاهب اسلامی آشنا کنیم:

امام خمینی (سید روح الله موسوی خمینی)


زندگی نامه مختصر

سید روح‌الله مصطفوی ملقب به امام خمینی (1281- 1368 ه.ش.) فقیه، عارف، فیلسوف، مرجع تقلید، رهبر انقلاب اسلامی ایران و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بودند. ایشان به اصل ولایت فقیه در جامعه اسلامی و در زمان غیبت امام معصوم(ع) اعتقاد داشتند و بنا بر این اصل مبارزه با ظلم و تلاش برای برپایی نظام جمهوری اسلامی با حاکمیت ولی فقیه را از تکالیف مهم مسلمانان می دانستند. بنابراین نظام شاهنشاهی را نظام استبدادی دانسته و مبارزه علیه رژیم محمد رضا پهلوی شاه ایران را آغاز کردند. از سال 1340 ه. ش. به بعد با تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی این مبارزه جدی شد و در سال 1342 ه. ش. با دستگیری امام خمینی به قیام پانزده خرداد 1342ه.ش. منجر شد.
مواضع سرسختانه امام خمینی علیه لایحه کاپیتولاسیون در سال 1343ه. ش. سبب شد که رژیم شاه ایشان را به ترکیه و پس از آن به نجف تبعید کند. تبعید امام خمینی نه تنها حرکت انقلاب اسلامی را متوقف نکرد بلکه امام خمینی در تبعید نیز به روشنگری مردم نسبت به خیانت ها و جنایت های رژیم پرداخت و با اوج گیری اعتراضات در سال های 1356 الی 1357ه. ش. سرانجام در 22 بهمن 1357 انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید در پی این پیروزی امام خمینی مردم را دعوت به شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی ایران کرد و و با رای 98 درصدی مردم این نظام را بنیان گذارد. از ایشان بیش از چهل عنوان کتاب و هزاران سند مکتوب و غیر مکتوب (تالیفات – تقریرات) در زمینه‌های مختلف فقهی، اخلاقی، عرفانی، سیاسی و … ، مجموعه اشعار و تقریرات درس های ایشان که توسط شاگردانش گردآوری شده‌اند، به یادگار باقی مانده است.

دیدگاههای تقریبی امام

اتحاد ملت های مسلمان

آنچه که ملتها را به هم نزدیک می‏کند و یک ملت باید از آن، تحقق پیدا بکند؛ اسلام است. اسلام یک ملت واحده است. و ممالک اسلامی، مثل محله‏های یک شهر به هم نزدیک‏اند. و همه روی قواعد اسلامی موظف‏اند که با هم متحد باشند. و همه زیر پرچم توحید، متحدالکلمه با کسانی که برخلاف اسلام هستند، مقابله کنند و آنها را هدایت کنند به اسلام، و خودشان را حفظ کنند از شرّ آنها.

مشکل اساسی حکومت های موجود در کشورهای اسلامی

به نظر من، اساس مشکلاتی که برای آن ممالک اسلامی هست از همه بالاتر، دو تا مشکل است؛ یک مشکل، مشکل بین حکومتها و ملت است که حکومتها از ملت جدا هستند به حسب نام، یعنی نه حکومتْ خودش را از ملت می‏داند، نه ملتْ خودش را از حکومت. کلید این مشکل به دست حکومتهاست، اگر چنانچه حکومتها طوری باشند که ملت احساس کند که اینها خدمتگزار او هستند ملتها حاضرند برای همکاری.

مشکل دوم که باز از مشکلهای اساسی است برای دولتها و ملتهای اسلام؛ مشکلی است که بین خود دولتهاست. در عین حالی که اسلام دعوت کرده است بر اتحاد، و قرآن کریم مسلمین و مؤمنین رااِخْوَه [2]می‏داند، در عین حال می‏بینیم که بین دولتهای اسلامی بعضی با بعض اختلافات هست. چرا باید دو تا حکومت ـ که هر دو اسلامی هستند، و هر دو مال یک پدیده که پدیدۀ اسلامی است، متعلق به یک حقیقت هستند، قرآنِ آنها یکی است، پیغمبرِ آنها یکی است ـ چرا نباید دعوت اسلام را قبول کنند؟ آن هم، آن دعوتی که به نفع خود آنهاست. اگر این دعوت قبول بشود و دولتهای اسلامی با هم اتحاد داشته باشند، ولو حدود ممالکشان محفوظ، لکن با هم متحد باشند، اگر این اتحاد حاصل بشود، آن وقت یک میلیارد جمعیت مسلمین یک قدرت عظیم خواهد بود که از همۀ قدرتها بیشتر و بالاتر است. با اینکه مجهز به ایمان هستند که از همۀ تجهیزات بالاتر است.

اندیشه وحدت و برادری سنیان و شیعیان

ما با هم یکی هستیم و ما جدا نیستیم. اختلاف، اختلاف دو تا مذهب است؛ این اختلاف نباید اسباب این معنا بشود که ما در اساس اسلام[اختلاف کنیم]. اسلام بالاتر از این معانی است که ما به واسطۀ اختلاف مسلکی از اسلام مثلاً چه بکنیم. ما که می‏بینیم الآن اسلام در معرض خطر است، بر همۀ ما لازم است که دست به هم بدهیم و از آن اشتباهاتی که در سابق بوده دست برداریم، دستهایی را که مثل سابق[می‏خواهند]ما را از هم جدا کنند قطع کنیم. …. من خدمتگزار همۀ شما هستم. ما آمده‏ایم که اسلام را از این وضع نجات بدهیم، مسلمین را از این تفرقه‏ها نجات بدهیم. …


بحمداللّه‏ شما توجه پیدا کردید که آنهایی که می‏خواهند بین اهل سنت و اهل تشیع فاصله ایجاد کنند نه سنی هستند نه شیعه. اینها اصلاً به اسلام کار ندارند. و الاّ کسی که به اسلام اعتقاد داشته باشد، در یک زمانی که با وحدت همۀ مسلمین باید پیشروی کنیم و پیروز بشویم ان‏شاءاللّه‏، این نمی‏آید دامن بزند به اختلاف و مسائل اختلافی را طرح کند، اینها نیست جز اینکه اشاره‏ای از خارج هست. و قدرتهای بزرگ فهمیدند که آن چیزی که آنها را عقب زده است اسلام است و وحدت مسلمین و برادری بین همۀ گروههای اسلامی، از این جهت، از اینجا شروع کردند که اینها را به هم بزنند.

برخی از آثار امام خمینی (ره)

آثار امام خمینی (ره)
آداب الصلوة ـ آداب نماز الاجتهاد و التقلید


التعلیقة على الفوائد الرضویه الخلل فى الصلاة


العروة الوثقى مع تعالیق المکاسب المحرّمه


تحریر الوسیله تنزیل العلل التشریعیة على التکوینیة


رسالة فى تعیین الفجر فى اللّیالى المقمره رسالۀ توضیح المسائل

  1. مصاحبه خبرگزاری نسیم با یکی از اساتید حوزه علمیه نجفhttp://old.nasimonline.ir/Content/Detail/890383/162