دانشگاه قرویین
| نام | دانشگاه قرویین |
|---|---|
| موسس | فاطمه الفهری |
| تاریخ ساخت | 859 میلادی تا 1963 مدرسه عمومی بعد آن دانشگاه قرویین |
| کشور | مراکش شهر فاس |
دانشگاه قرویین یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های مذهبی است که خیلی از بزرگان و علمای دینی مراکش و لیبی در اینجا تدریس یا به علم آموزی پرداختند. از جمله محمد بن علی سنوسی و پسرش محمد مهدی سنوسی که پایه گذار حکومت سنوسیه بودند.
مطلب ذیل درباره اهمیت دانشگاه قرویین در جهان اسلام می باشد.
تاریخچه تاسیس
دانشگاه قرویین دانشگاهی واقع در فاس، مراکش است و طبق یونسکو و طبق رتبه بندی کتاب رکوردهای گینس، قدیمی‌ترین موسسه آموزش عالی و اولین دانشگاه اعطای مدرک در جهان است و تاکنون بدون وقفه در حال تدریس است.[۱]
مورخان از آن به عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان یاد می‌کنند. این دانشگاه یک موسسه آموزشی وابسته به مسجد قرویین است که توسط خانم فاطمه بن محمد الفهری القرشی در سال 245 هجری قمری مطابق با سال 859 میلادی ساخته شده است، که بعداً به یکی از مراکز برجسته معنوی و تربیتی در عصر طلایی جهان اسلام تبدیل شد.[۲]
پس از ساخت مسجد قرویین
دانشگاه قرویین بلافاصله پس از ساخت مسجد قرویین، به صورت درس و سمینارهایی که در آن در شهر فاس مراکش برگزار می شد تدریس را آغاز کرد با این حال، برخی از مورخان معتقدند که این دانشگاه به دانشگاه تبدیل نشده است مگر در دوران مارابیت
دانشگاه قرویین همچنین اولین موسسه علمی است که کرسی‌هاو مدارج علمی تخصصی را در جهان اختراع کرده است. در سال 1382 هجری شمسی / 1963 م به سیستم مدرن دانشگاه دولتی در مراکش وارد شد.
طرح و سبک مسجد و دانشگاه نمایانگر معماری تاریخی مغربی و اسلامی است که شامل تزئینات متنوع بسیاری برای دوره‌های مختلف تاریخ مراکش است [۳]
پذیرش دانش آموختگان در دانشگاه
تحصیلات در دانشگاه با تأکید فراوان بر دستور زبان فقه عربی کلاسیک و مذهب مالکی بر علوم دینی و فقهی اسلامی متمرکز است.
همچنین برخی از دروس سایر موضوعات غیر اسلامی‌مانند فرانسه و انگلیسی را برای دانشجویان فراهم می‌کند. این دانشگاه به روش سنتی تدریس می‌کند، جایی که دانشجویان در یک نیم دایره (دایره) دور یک شیخ می نشینند، که آنها را وادار به خواندن بخشهایی از یک متن خاص می‌کند واز آنها سوالاتی درباره برخی از نکات دستور زبان، فقه یا تفسیر می پرسد و نکات دشوار را توضیح می‌دهد.
در دانشگاه قرویین دانشجویان از سراسر مراکش و غرب آفریقای اسلامی شرکت می‌کنند، اگرچه تعداد کمی از آنها ممکن است از آسیای میانه اسلامی دور باشند.
حتی مسلمانان اسپانیا که مکتب مالکی را می پذیرند بیشتر در این موسسه شرکت می‌کنند و این واقعیت که شیوخ دانشگاه قرویین و به طور کلی علوم اسلامی در مراکش میراث دار میراث دینی و علمی غنی مسلمانان اندلس هستند، بسیار مورد توجه آنها قرار نمی‌گیرد.
اکثر دانشجویان دانشگاه قرویین بین 13 تا 30 سال سن دارند و آنها تا دیپلم دبیرستان و مدارج دانشگاهی تحصیل می‌کنند. مسلمانانی که سطح زبان عربی بالایی دارند نیز می‌توانند در جلسات سخنرانی به صورت غیررسمی شرکت کنند.
به دلیل دسته بندی سنتی که دانش دینی و فقه هست. دانشجویانی که برای تحصیل دردانشگاه قرویین معرفی شده‌اند علاوه بر مسلمان بودن، لازم است که کل قرآن و همچنین بسیاری از متون اسلامی را در مورد دستور زبان و فقه مالکی حفظ کنند و به طور کلی به زبان عربی کلاسیک تسلط داشته باشند.[۴]
این تصور غلطی است که دانشگاه فقط برای مردان است. با این حال، این دانشگاه برای مردان و زنان آزاد است، زیرا زنان برای اولین بار در دهه 1940 در این دانشگاه پذیرفته شدند.[۵]
دانش آموختگان و اساتید برجسته
در گذشته بسیاری از دانشمندان از جمله دانشمندان غربی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شدند و مسجد و دانشگاه علمی وابسته به آن برای نزدیک به هزار سال مرکز فعالیت‌های فکری، فرهنگی و مذهبی باقی ماند. سیلوستر دوم، که از سال 999 تا 1003 میلادی به عنوان پاپ خدمت می‌کرد، در آنجا تحصیل کرد و گفته می‌شود که او کسی است که پس از بازگشت به اروپا اعداد عربی را معرفی کرد.
علاوه بر این، موسی بن میمون، پزشک و فیلسوف یهودی، چند سال در آنجا در دانشگاه قرویین تدریس کرد. ابو عمران الفاسی،، فقیه مالکی، ابوبکر بن العربی، ابن رشید ال سبطی، ابن الحج الفاسی و ابن میمون الغماری نیز در آنجا تدریس می‌کردند.
شریف الدریسی وی مدتی در آنجا ماند، زیرا ابن ظهر بارها از آن دیدن کرد و دستور زبان ابن عجروم کتاب مشهور خود را درباره دستور زبان در آن نوشت.
گروهی از دانشمندان فاس هم د ردانشگاه قرویین بوده‌اند، از جمله ابو عمران بن موسی الفاسی، فقیه مردم قیروان در زمان خود. و ابوالعباس احمد بن محمد بن عثمان، معروف به ابن البنا، مشهورترین عالم زمان خود، و ابوبکر محمد بن یحیی بن الصائق، معروف به ابن باجه، که از جمله کسانی بود که در بسیاری از علوم از جمله زبان عربی و پزشکی تبحر داشت و از اندلس مهاجرت کرده بود و در فاس درگذشت.
در میان دانشمندان که در فاس اقامت و در دانشگاه تدریس می‌کردند نام ابن خلدون وابن عربی هم ذکر شده است. [۶]