عبدالعلی مزاری

از ویکی‌وحدت
نسخهٔ تاریخ ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۳ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '{{فهرست جعبه عمودی | استاد | استاد | استاد}}' به ' ')
عبدالعلی مزاری
عبدالعلی مزاری.jpg
نام کاملعبدالعلی مزاری
اطلاعات شخصی
سال تولد1326 ش، ۱۹۴۸ م، ۱۳۶۷ ق
محل تولدولایت بلخ، افغانستان
سال درگذشت1373 ش، ۱۹۹۵ م، ۱۴۱۵ ق
آثار
  • اثر
  • اثر
  • اثر
فعالیت‌هادبیرکل حزب وحدت ملی افغانستان

حجة‌الاسلام عبدالعلی مزاری از چهره‌های مشهور سیاسی و جهادی افغانستان و اولین دبیرکل حزب شیعی وحدت اسلامی افغانستان بود که توسط طالبان به شهادت رسید.

ولادت

عبدالعلی مزاری در سال ۱۳۲۶ش در شهر چارکنت در ولایت بلخ افغانستان متولد شد.

تحصیلات

عبدالعلی مزاری پس از اتمام دوره سربازی به زادگاه خود بازگشت و مشغول ادامه تحصیل در مدرسه شیخ سلطان در مزار شریف شد. اما اوایل بهار ۱۳۵۱ش برای ادامه تحصیل از افغانستان خارج شد و پس از سفر به عراق و زیارت عتبات عالیات در نجف و کربلا، در حوزه علمیه قم اقامت کرد؛ مزاری در ایران همزمان با تحصیل به پخش کتاب‌های اسلامی و انقلابی و امور تبلیغی می‌پرداخت. او از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ش در قم مشغول به تحصیل بود. مزاری در ۱ تیر(سرطان) ۱۳۵۹ش از امام خمینی اجازه دریافت و مصرف وجوهات شرعی را در مزار شریف و مناطق اطراف دریافت نمود.

فعالیت‌های سیاسی

اولین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری در قالب حزبی را می‌توان مربوط به سال ۱۳۵۳، در حزب حسینی دانست. ایجاد و برپایی حکومت اسلامی و مبارزه بر اساس مبانی اسلامی، از رویکردهای اصلی مزاری در حزب حسینی بوده است. پس از انقلاب اسلامی ایران و تشدید مبارزات مردم افغانستان در سال ۱۳۵۷ش سازمان نصر افغانستان از ائتلاف گروه‌هایی همچون روحانیت نوین، گروه مستضعفین و حزب حسینی تشکیل شد و در فرردین ۱۳۵۸ اعلام موجودیت کرد. این سازمان از اندیشه‌های امام خمینی پیروی می‌کرد و عبدالعلی مزاری، محمدکریم خلیلی، عزیزالله شفق، یوسف واعظی، محمد ناطقی و... عضو شورای رهبری آن بودند.

مزاری که پس از کودتای کمونیست‌ها افغانستان را ترک کرده بود، در سال ۱۳۵۸ پس از شدت گرفتن جنبش مردم بر ضد کمونیست‌ها و نیروهای شوروی به افغانستان بازگشت و در چهارکنت مشغول سازماندهی مبارزه با نیروهای دولتی شد. او سپس به ایران رفت و تا سال ۱۳۶۵ در ایران ماند.

عبدالعلی مزاری اوایل ۱۳۶۵ به افغانستان بازگشت و در شرایطی که توانسته بود قدرت و نفوذ خود را به تدریج در سازمان نصر افزایش دهد و به برجسته‌ترین رهبر سازمان تبدیل شود، تلاش فراوانی برای متحد کردن گروه‌های شیعی به کار بست. وی در این سال‌ها مقدمات تشکیل حزب وحدت ملی افغانستان را فراهم کرد و حزب وحدت پس از آغاز رهبری مزاری، به مطرح‌ترین حزب شیعه افغانستان تبدیل شد و بامیان، ستاد مرکزی حزب و مرکز تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی و نظامی شد.

پس از آنکه مجاهدان در اردیبهشت ۱۳۷۱ش توانستند دولت کمونیستی نجیب‌الله را ساقط کنند و وارد کابل گردند، نیروهای حزب وحدت اسلامی در مناطق شیعه‌نشین کابل مستقر شد. این حزب پس از تشکیل دولت اسلامی مجاهدین در این دولت عضو بود و با گروه‌های اصلی آن روابط حسنه داشت. اما پس از عدم پایبندی آنان به توافق‌نامه‌ها بویژه عدم واگذاری کامل سهم شیعیان هزاره در دولت، حزب وحدت به رهبری مزاری تصمیم گرفت از دولت خارج شود. پس از آن بود که مناطق شیعه‌نشین کابل زیر حملات نیروهای ربانی و مسعود و نیروهای حزب اتحاد اسلامی به فرماندهی عبدالرسول سیاف ـ با اندیشه‌های وهابی ـ قرار گرفت. در یکی از بزرگ‌ترین این حملات در ۲۲ بهمن(حوت) ۱۳۷۱ش، در محله افشار در غرب کابل، صدها تن از ساکنان غیرنظامی هزاره و شیعه این محله قتل عام شد.

شهادت

پس از ظهور طالبان و رشد سریع آن که با تصرف مناطق جنوبی و رسیدن به کابل ادامه یافت؛ درگیری نیروهای برهان‌الدین ربانی، احمدشاه مسعود و متحدین‌ش با حزب وحدت اسلامی شدت یافت. مزاری برای ایجاد درگیری بین این نیروها و طالبان و نیز به دلیل خوش‌بینی به طالبان ـ که افکار واقعی خود را تا آن زمان آشکار نکرده بود ـ تصمیم گرفت موافقت‌نامه‌ای با این گروه امضا کند. مزاری به توافق عمل کرد، اما طالبان با ورود به کابل در پی خلع سلاح کامل سربازان حزب وحدت و تصرف همه مناطق تحت کنترل آنان برآمد. سپس رهبر حزب وحدت و برخی از یاران نزدیکش را دستگیر کرده و به قندهار فرستاد. مزاری در ۲۲ اسفند (حوت) ۱۳۷۳ش در بین راه و در هلی‌کوپتر همراه یارانش توسط طالبان شهید شد.

واکنش‌ها پس از شهادت مزاری

مزاری پس از شهادت به نماد مظلومیت، مقاومت و مبارزه هزاره‌ها تبدیل شده و موج نیرومندی از احساسات مردم را برانگیخت. سروده‌های بسیاری در رثای او گفته شد. برخی این سروده‌ها را از جهت حجم و کیفیت در نوع خود کم‌نظیر و حتی بی‌سابقه دانسته و ادعا کرده‌اند که «در تاریخ معاصر و حتی شاید گذشته افغانستان، در سوگ هیچ شخصیتی این اندازه شعر سروده نشده است. در ۲۱ اسفند (حوت) ۱۳۹۴ش محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، عبدالعلی مزاری را در فرمان رسمی ملقب به «شهید وحدت ملی افغانستان» کرد و روز ۲۲ اسفند به نام وی در تقویم رسمی افغانستان درج گردید.[۱]

پانویس