«طریقت عزمیه» یکی از شاخه‌های نوبنیاد «طریقت شاذلیه»، در مصر که در اوایل قرن بیستم میلادی با نام «جماعة آل العزائم» تأسیس شد. سید محمد ماضی ابوالعزائم مؤسس این طریقت است. این طریقه از مهم‌ترین طرق صوفیه مصر بشمار می‌آید و در شهرهای مختلف این کشور نماینده و مرید دارد.

طریقۀ عزمیه شاخه‌ای از تصوف
طریقۀ عزمیه شاخه‌ای از تصوف

بنیان‌گذار

سید محمد ماضی ابوالعزائم، در شب دوشنبه 27 رجب سال 1286 ق برابر با 1869 م، در شهر رشید متولد شد. نسب او از طرف پدر و مادر به حضرت زهرا (سلام الله علیها) می‌رسد. دانشگاه گُردُن (دانشگاه خرطوم فعلی) در سال 1905 م، از ایشان برای تدریس در رشتۀ ادبیات دعوت کرد. وی در سن 68 سالگی درگذشت[۱].

مشایخ عزمیه

از ابتدای شکل‌گیری این طریقت، چهار نفر شیخ این طریقه بوده که به ترتیب عبارتند از: سید محمد ماضی ابو العزائم (مؤسس) و بعد از او سید احمد ماضی، سپس سید عزالدین ماضی و در نهایت سید علاءالین ماضی.

دوره‌ها

سلسۀ عزمیه سه دوره را گزرانده؛ دورۀ پیش از پیدایش، دورۀ پیدایش و دورۀ نشر و گسترش. اکنون به اختصار به تبیین این دوره‌ها می‌پردازیم.

دورۀ پیش از پیدایش

این دوره از زمان ورود تصوف به مصر در قرن سوم هجری تا زمان پیدایش «طریقت عزمیه» است.

دورۀ پیدایش

این دوره همراه است با مبارزات مسلمانان با استعمار، پیدایش اولیۀ ریشه‌های سلفی‌گری در مصر الغای خلافت، انقلاب 1919 م، در مصر، زمینه‌سازی برای ایجاد کشور اسرائیل و از هم گسستگی در میان جهان اسلام می‌باشد. در این زمان «طریقت عزمیه» پا به عرصه گذاشت.

دورۀ نشر و گسترش

در دورۀ سوم، مشایخ پس از مؤسس، آثار عزمیه را تدوین و آنها را بین علاقه‌مندان و مریدان منتشر کردند. آنان سعی کردند از محبوبیت سید محمد ماضی ابوالعزائم، کمال بهره را داشته و «طریقت عزمیه» را در میان مصریان و مردم سودان ترویج دهند.

آثار طریقت

مؤسس این طریقت در حوزه‌های مختلف علوم دینی مطالعات بسیاری داشته و آثار زیادی در موضوعات متعددی نگاشته است[۲] با وجود اینکه سایر مشایخ همانند سید محمد ماضی ابوالعزائم از مطالعات غنی برخوردار نبودند؛ اما کتاب‌های مهمی نوشته‌اند در میان می‌توان به دو اثر از سید عزالدین ابوالعزائم با نام‌های:

«ایها القرنیون هلا فقهتم» و «اسلام الصوفیة هو الحل لا اسلام الخوارج» یاد کرد.

آداب طریقت

آداب مرید

سید محمد ماضی، اهل تصوف را دارای سه طبقه مریدِ طالب، متوسطِ سالک و واصل می‌داند.

ذکر

سماع

موالید

لیالی اهل‌بیت

رویکرد تقریبی در عزمیه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. تفصیل زندگی‌نامۀ او را می‌توان در کتاب خاتم الوارث المحمدیین؛ نوشتۀ سید علاءالدین ملاحظه کرد.
  2. برخی از این کتاب‌ها به‌صورت کتابچه و جزوه هستند که برای مریدان نگاشته شده است.

منابع

  • ر. ک: کتاب جریان‌های معاصر تصوف در مصر طریقت عزمیه نوشتۀ حمید ساجدیان.