مسلمانان آمریکا
روایتها از وضعیت مسلمانان در آمریکا متفاوت است. برخی از مسلمانان آمریکا از کاستیهایی میگویند که امیدوار هستند در آیندهای نه چندان دور بدان دست یابند و برخی هم از آزادیهای دینی میگویند و نسبت به محیط زندگی خود رضایت کافی دارند. [۱]
آمار تعداد مسلمانان در آمریکا
آمار دقیقی از شمار مسلمانان آمریکایی در دست نیست چرا که دولت آمریکا ساکنان خود را براساس گرایشهای دینیشان طبقه بندی نمیکند، اما تخمینها نشان میدهد این میزان بین حداقل ۲ میلیون تا ۷ میلیون در خوشبینانهترین حالت در نوسان است؛ این ارقام برحسب تحقیقات مختلف و نظرسنجیهای آمریکایی، نشاندهنده رشد بالای آمار مهاجرت مسلمانان و میانگین بالای زاد و ولد آنان و نیز میزان پذیرش اسلام در آمریکاست؛ حتی پس از اتمام مدت زمان حکم ترامپ مبنی بر منع ورود اتباع ۷ کشور به آمریکا، موج زیادی از مسلمانان وارد آمریکا شدند.
تعداد مراکز دینی در آمریکا
مجموعاً حدود ۳۱۰۰ مسجد و مرکز اسلامی در آمریکا وجود دارد، که به تفکیک برخی ایالتها به شرح ذیل میباشد:
۵۲۵ مرکز در ایالت کالیفرنیا،
۵۰۷ مرکز در نیویورک و
۳۰۲ مرکز در تگزاس است.
بنابراین پراکندگی مراکز اسلامی وابسته به نوع ایالت و پراکندگی مسلمانان در این ایالتهاست، شاید بتوان گفت که حدود ۲/۱ میلیون ایرانی در آمریکا زندگی میکنند که اکثر آنها در ایالت کالیفرنیا هستند و به خاطر این تجمع، مراکز اسلامی در کالیفرنیا بیش از ایالتهای دیگر است، ایالتهایی مانند فلوریدا، مسلمانان و ایرانیان کمتری دارد و مراکز اسلامی در آنها کمتر هستند؛ تعداد کل مسلمانان در آمریکا کاملاً مشخص نیست و ادعای دو میلیون تا ۱۰ یا دوازده میلیون شده، ولی اوباما گفته تعداد مسلمانان در آمریکا ۷ میلیون نفر است که میشود ۲ درصد جمعیت آمریکا، برخی مدعی شدند که جمعیت مسلمانان در آمریکا حدود ۱ درصد است، همین جا عرض کنم که بسیار جای تعجب دارد که در کشوری که همه چیز کامپیوتری و مشخص است چرا باید تعداد مسلمانان مشخص نباشد! به نظر میرسد که در این عدم اعلام دقیق تعداد مسلمانان، تعمدی در کار باشد تا مشخص نباشد که تعداد مسلمانان چقدر هست.
موسسهای به نام موسسه پیو[۲]در آمریکا گفته که در بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۵۰ جمعیت مسلمانان ۷۳ درصد افزایش خواهد داشت، مسیحیت رشد ۳۵ درصدی دارد و در این بازه زمانی جمعیت مسلمانان بیش از مسیحیان رشد خواهد داشت، این موسسه پیشبینی کرده که بین سالهای ۲۰۵۰ تا ۲۰۷۰؛ یعنی بین این دو دهه، تعداد مسلمانان از مسیحیان بیشتر خواهد شد، اینکه این پیشبینی درست است یا خیر، مطمئن نیستیم، اما این مساله را مطمئن هستیم که رشد جمعیت مسلمانان در آمریکا و کل غرب بیش از رشد مسیحیان هست، علت آن هم مشخص است که مسلمانان به فرزندآوری اعتقاد دارند، خصوصا کسانی مانند افغانستانیها و پاکستانیها چهار تا پنج فرزند میآورند، اما بسیاری از خانوادههای غربی فرزند ندارند و بسیاری هم تک فرزند هستند.
جامعه آمریکا مذهبی تر از جامعه اروپاست. دینداری در اروپا حدود ۵۰ درصد و در آمریکا حدود ۷۰ درصد است. علاوه بر آن نهاد خانواده در آمریکا قوی تر از اروپاست.
رشد دینداری به شکل عام
دینداری به شکل عام و تمایل به اسلام روبه رشد است؟
دو مساله متضاد در آمریکا وجود دارد، یک مساله اینکه بی دینی در حال رشد است و روی دیگر سکه این است که دینداری هم در حال رشد است، چطور این دو مساله با هم جمع میشوند، به این صورت که صورت کلی جامعه به شکل بی دینی پیش میرود، مظاهر بی دینی در جهان روبه افزایش است، مانند مساله هم جنس گرایی و حتی مساله عدم اعتقاد به خداوند، ولی در عین حال دینداری هم در بین قشری از مردم روبه افزایش است، من برای این دو ادعا دو مثال میزنم، مثال اول اینکه گروهی با عنوان SBNR منظور این است که Spiritual but not religious آنها گروهی هستند که حتی روی ماشین خود هم این اصطلاح را به صورت مخفف درج میکنند که ما معنویتگرا هستیم، اما مذهبی نیستیم، پدیدهای است در غرب که احساس میکنند میتوان معنویتگرا بود، ولی مذهبی نبود، نوع معنویت غیر دینی، شعار آنها این است که شما برای معنویت نیاز نیست که به خداوند اعتقاد داشته باشید همین که امید و عشق به هم نوع خود داشته باشید، کافی است؛ مثال
دیگر برای این مساله، رشد همجنس گرایی و عدم توجه به ملاحظات اخلاقی و ارزش خانواده است، از طرف دیگر علاقهمندان به ادیان ابراهیمی و خصوصاً دین اسلام، بسیار زیاد هستند، مثالی که به شکل خاص در مدت زمان ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ در آمریکا با آن برخورد کردم، شخصی بود به نام هـیوستن اسمیت که در همین مدت با فوت او مواجه بودیم، هـیوستن اسمیت استاد دانشگاه MIT، چینی تبار و با سابقه تدریس ۱۵ ساله در این دانشگاه بود، ایشان اصالتاً مسیحی و پروتستان و معتقد به متدیسم بود، هـیوستن اسمیت از اشخاصی است که تمایل بسیاری به مسایل معنوی داشت و به اسلام هم علاقهمند بود، نکته جالب این است که ایشان با زبان عربی آشنا شده و با اینکه مسیحی بود، پنج بار نماز به زبان عربی میخواند؛ و باز نکته جالب اینکه کسی که ترجمهای از چند پاراگراف کتاب "طوبای محبت” حاج اسماعیل دولابی به ایشان ارایه کرده، میگوید که وقتی ایشان این جمله را شنید، شادی کودکانهای به او دست داد، او به هر حال مسلمان نشد، ولی به اسلام علاقهمند بود و در سال ۲۰۱۷ فوت کرد، اشخاص دیگری هم مانند ابراهیم گومار هستند که آنها مسلمان شدند و حج به جا آوردند و مثنوی و دیوان حافظ را به انگلیسی ترجمه کردند.
علت مهاجرت مسلمانان به آمریکا
طبق آماری که اعلام شده مسلمانانی که در آمریکا هستند بین ۲ تا ۷ میلیون در نوسان هستند؛ پس از اتمام مدت زمان حکم ترامپ مبنی بر منع ورود اتباع ۷ کشور به آمریکا، موج زیادی از مسلمانان وارد آمریکا شدند. چرا میزان مهاجرت مسلمانان به آمریکا تا این حد زیاد است؟
آمریکا کشور جذابی است، اولاً از نظر اقتصادی، آمریکا سرزمین فرصتهاست، در اروپا فرصتهای اقتصادی و رشد اقتصادی افراد نوآور، چندان زیاد نیست؛ مسالهای که به فرصتهای اقتصادی آمریکا کمک میکند، تراکنش مالی بسیار زیاد در آمریکاست که امکان استفاده و بهره وری از طرحهای جدید و پول ساز را بسیار میکند، نکتهای که باز باید به این مساله اضافه کرد، رشد علمی آمریکاست که در بسیاری از زمینهها در رتبه اول جهان قرار دارد، به طور مثال دانش ژنتیک در کشورهای اروپایی بسیار رشد کرده، اما در آمریکا رشد بیشتری دارد؛ خصوصاً با توجه به اینکه به شکل بسیار زیادی پول ساز است بنابراین بسیاری از افراد که حتی در اروپا زندگی میکنند تمایل به مهاجرت به آمریکا دارند، نه تنها مهاجرت از کشورهای جهان سوم به آمریکا وجود دارد بلکه از اروپا هم به آمریکا این مساله وجود دارد، به طور کلی میتوان گفت که اگر کسی در سن میانسالی و بازنشستگی باشد و بخواهد یک زندگی آرامیداشته باشد، اروپا با توجه به وجود سیاستهای دولت رفاهی مانند بیمه، حقوق بازنشستگی مناسب تر است، اما اگر کسی جوان و نوآور باشد، طرح و ابداع داشته باشد و به دنبال پیشرفت مادی باشد، آمریکا برای او بهتر است، در کنار این مسایل، میتوان به مسایل دیگری از جمله زیبایی و خوب بودن آب و هوا در ایالتهای آمریکا به عنوان یک عامل فردی اشاره کرد.
امنیت مسلمانان در آمریکا
برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی بارها و بارها مورد حملات تروریستی قرار گرفتند؛ اما در آمریکا این حملات تروریستی به نسبت کمتری از کشورهای اروپایی رخ داده است و شاید نشان از این باشد که امنیت بهتری در آمریکا به نسبت کشورهای اروپایی وجود دارد، از سوی دیگر بر طبق تحقیقات به دست آمده تنوع سیاسی، فرهنگی، نژادی و اقتصادی بسیاری در جامعه آمریکا وجود دارد، در چنین فضایی، امنیت مسلمانان در چه سطحی است؟ مسئولان امنیتی آمریکا در برقراری امنیت، جامعه و انسان محور هستند یا در برقراری امنیت، مذهب و نژاد را دخیل میکنند؟
همان علتی که باعث شد آمریکا نسبت به اروپا در جنگ جهانی دوم از تخریب مصون باشد، همان علت در خصوص مصونیت از حملات تروریستی هم وجود دارد، اروپا به کشورهای اسلامی و کشورهای جهان سوم و خاورمیانه نزدیک و امکان مهاجرت و مسافرت به کشورهای اروپایی بسیار آسان است، در جنگ جهانی دوم هم به همین دلیل کشورهایی مانند آلمان با خاک یکسان شد، ولی آمریکا به دلیل دور بودن در جنگ جهانی دوم مصون از تخریب بود؛ همین عامل آمریکا را در حملات تروریستی حفظ کرد، شما تصور کنید اگر کسی ویزای شینگن داشته باشد، میتواند به کل اروپا به جز انگلستان که حالت جزیرهای دارد، سفر کند، اما ویزا به آمریکا بسیار سخت و یک پروسه بسیار طولانی دارد و کسانی که از قبل رفتند، شاید در حال حاضر جای پایی در آمریکا داشته باشند بنابراین میزان حملات تروریستی و حملات انتحاری در آمریکا کمتر است و نیروهای سلفی به شکل بهتری قابلیت شناسایی دارند چون آمریکا یک کشور است و کشورهای شنگن چندین کشور هستند که مرز در بین آنها برداشته شده است، ولی مجموعا میتوان گفت که مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در آمریکا در آرامش هستند. در غرب و به خصوص در آمریکا از افراد نمیتوان در مورد سه مساله سوال کرد چرا که حالت توهینآمیز دارد، اولاً نمیتوان از "سن” کسی سوال کرد، دوماً نمیتوان از "میزان درآمد” کسی سوال کرد و سوماً نمیتوان از "مذهب” کسی سوال کرد بنابراین برای بسیاری از افراد در محل کار مشخص نیست که فلان کارمند چقدر درآمد دارد، سن او چقدر است و به کدام مذهب تعلق خاطر دارد.
یکی از اتفاقاتی که در طول فرصت مطالعاتی یکساله در آنجا شاهد بودم، این بود که گروهی ناشناس در ایالت فلوریدا، قبرهای یهودیان در گورستانهای یهودیها را تخریب کردند، اما مسلمانان برای اینکه نشان دهند این خرابکاری آنها نیست؛ ۹۱ هزار دلار جمعآوری کردند و برای بازسازی قبرستان یهودیان اختصاص دادند بنابراین ارتباط بین مسلمانان، یهودیان و مسیحیان و حتی اشخاص بی دین بسیار خوب است و با همزیستی مسالمتآمیز با یکدیگر زندگی میکنند.
علت عدم پرسش در مورد مذهب، سن و میزان در آمد در آمریکا
اینکه افراد از مذهب، سن و میزان درآمد یکدیگر پرسش نمیکنند، یک فرهنگ است یا یک قانون؟
هم فرهنگ است و هم قانون؛ قانون به این معنا که اگر کسی غیر از این رفتار کند و بخواهد به کسی اهانتی کند یا آزادی مذهبی کسی را مورد هجمه قرار گیرد از نظر اعتقادی و بدنی میتواند به پلیس شکایت کند، پلیس بلافاصله حاضر میشود و مساله را بررسی میکند؛ فرهنگ هم هست یعنی در طول قرنها این فرهنگ به شکل انباشتی تجمیع شده تا به اینجا رسیده که یک نفرِ غربی اینگونه رفتار میکند که به کسی تعرضی نمیکند، نکته جالبی که باید بگویم این است که من در طول یک سالی که در آمریکا زندگی کردم، یک نگاه آلوده به کسی ندیدم، یک نگاهی که یک پسر جوان بخواهد به یک دختر جوان داشته باشد، ندیدم، در حقیقت نگاه آلوده نیست، این نوع نگاهها اولاً غیر قانونی است یعنی اگر پسری به دختری خیره شود، آن دختر میتواند به پلیس شکایت کند و هم فرهنگ است؛ یعنی افراد شخصاً این کار را انجام نمیدهد و این مساله به شکایت نمیرسد.
سمیناری به نام MESA راجع به خاورمیانه در بوستون بود، من در آن سمینار شرکت کردم، در خیابانهای بوستون که قدم میزدم به کلیسایی برخورد کردم که بخشی از انجیل را روی یک بیلبوردی بالای سر کلیسا زده بود که همسایه خود را همانند خود دوست بدارید، جالب بود که در پرانتز نوشته بود "همسایه مسلمان خود را” یعنی اگر همسایه شما مسلمان هم هست همانند خودتان باید او را دوست بدارید.
رابطه شیعه و اهل سنت در آمریکا
طبق آمار جمعیت سنیان در آمریکا ۴٬۶۴۰٬۰۰۰ و جمعیت شیعیان ۲٬۳۰۰٬۰۰۰ اعلام شده که نشان میدهد در آمریکا اهل تسنن دو برابر شیعیان هستند، رابطه شیعیان و سنیها در آمریکا به چه صورت است؟ اختلافات مذهبی میان این دو مذهب به صورت ملموس وجود دارد؟ یا فارغ از مذهب، زندگی مسالمتآمیزی در کنار یکدیگر دارند؟ اصالتاً مراکز اهل سنت با مراکز شیعه جدا هستند یعنی مراکز اسلامی که نام بردیم، مشخص است که چه تعداد شیعه و چه تعداد اهل سنت هستند، ولی این بدین معنا نیست که هیچ شیعهای به مراکز اهل سنت نیاید یا برعکس؛ در حقیقت مشارکت از هر دو طرف وجود دارد، علت آن این است که کسانی که در غرب زندگی میکنند، مشکلشان شیعه یا سنی بودن نیست، مشکل بی دینی است؛ بدین معنا که جوانان آنها ممکن است که از میان ادیان دینی، هیچ دینی نداشته باشند و فقط زندگی مادی مدنظر آنها باشد یا اینکه جذابیت صوری و تبلیغات مسیحیان باعث شود که از اسلام به مسیحیت تغییر دین دهند، خانوادههای مسلمان اعم از شیعه و سنی، مشکلشان تجدد، مدرنیته، بی دینی و تغییر دین است. شیعیان و اهل سنت اعتقاد و مراکز خود را دارند، ولی تعارض چندانی هیچ گاه به گوش نمی خورد که شیعیان با سنیها بحث کنند یا درگیر شوند، این مسایلی که در جهان سوم و خاورمیانه هست، در جهان اول رنگ و بوی خود را از دست میدهد چون شکل مسایل تغییر میکند.
تاثیرات انتخاب ترامپ و جامعه مسلمانان
اظهارنظرهای اوباما و ترامپ در مورد مسلمانان کاملاً با یکدیگر متفاوت است، اوباما که خود مسلمان هست در زمان ریاستجمهوری، بارها و بارها از اسلام و مسلمانان حمایت کرد و نسبت به تبعیض علیه مسلمانان هشدار داد، این در حالی است که ترامپ مسلمانان را خطری برای آمریکا میداند. پس از انتخاب ترامپ به عنوان رییسجمهور، مسلمانان در آمریکا دچار چه محدودیتهایی شدند و در چه وضعیتی هستند؟
بدون شک دموکراتها سیاستهای حمایت از اقلیتها را بیشتر از جمهوری خواهان دارند بنابراین اوباما، خانم کلینتون و دیگران توجه زیادی به حقوق اقلیتها دارند، در دوره اوباما ما شاهد حمایت بسیار زیادی از مسلمانان در آمریکا بودیم البته حمایت از اقلیت شامل هر نوع اقلیتی میشود، اگر اقلیت مسلمان، یهودی یا از ادیان دیگر و حتی اقلیتهای همجنسگرا باشد، از آنها هم حمایت میشود، یعنی وجه دیگر قضیه این میشود که اقلیتها ممکن است اقلیتهای قومی و نژادی هم باشند، مانند کسانی که از آمریکای لاتین میآیند. در واقع وجه دیگر قضیه این میشود که جمهوری خواهان مذهبی تر هستند و با سقط جنین یا با همجنسگرایی تا حدی مشکل دارند، اما برعکس دموکراتها با سقط جنین و هم جنس گرایی هم مشکلی ندارند، به هر حال در دوره ترامپ طبق آمار میزان ویزا به ایرانیان ۵۳ درصد کاهش پیدا کرده و این نشانگر این است که فضا برای مسلمانان و ایرانیان در دوره ترامپ مقداری سنگین شده، سنگین شدن فضا به معنای فشار مستقیم و علنی به مسلمانان نیست مثلا ما هیچ موردی را ندیدیم که کسی مورد اذیت به شکل بارز و ظاهر قرار گیرد، اما فضا برای مسلمانان و خصوصاً ایرانیان سنگین شده است.
نظر مسلمانان آمریکا نسبت به ترامپ
نظر مسلمانان آمریکا در مورد ترامپ و سیاستهایی که به کار گرفته چیست؟
مسلمانان به علتهای مختلف نظر منفی دارند؛ اولاً ترامپ یک سیاست مدار برجسته نیست، ثانیاً یک شخص آکادمیک مانند اوباما نیست، تحصیل کرده نیست و نوع سخن او پوپولیستی است و بعضا همراه با حرمت افراد و کرامت انسان نیست و علاوه بر این، خود او اعلام کرده که من با اقلیتها در آمریکا اعم از مسلمانان، ایرانیان، مکزیکیها و دیگران و به طور کلی مهاجران مشکل دارم. حتی او به زنان در کمپینهای انتخاباتی خود توهین کرد؛ بنابراین نوع گفتار او مشخص میکند که با اقلیتها و مهاجران مشکل دارند لذا مسلمانان هم از این جهت که نوع گفتار او گفتار همراه با کرامت نیست و هم به خاطر فشاری که به مسلمانان به خصوص ایرانیان میآورد، با او موافق نیستند.
وضعیت مسلمانان از نظر آزادی بیان در آمریکا
وضعیت مسلمانان آمریکا از نظر آزادی بیان و حق نقد و انتقاد به چه صورت است و با آمدن ترامپ وضعیت آزادی بیان تغییری کرده است؟
نه چندان! چون جامعه آمریکا یک جامعه دموکراتیک هست و هر کسی در ظاهر میتواند از آزادی بیان برخوردار باشد، من در دانشگاههای مختلف شاهد تظاهرات ضد ترامپ بودم، در خود واشنگتن به مناسبت روز زن تظاهرات بزرگی برگزار شد که به تظاهرات ضد ترمپ تبدبیل شد، در دانشگاههاروارد شخصاً در تظاهرات ضد ترامپ شرکت کردم، هیچ کسی مورد تعرض و آزار قرار نمیگیرد و این آزادی برای آنها وجود دارد که عقیده خود را ابراز کنند مثلاً در تظاهرات واشنگتن جان کری هم شرکت کرده بود.
چگونگی برگزاری مراسمات مذهبی در آمریکا
مسلمانان در آمریکا در ایام مذهبی، مانند شهادت ائمه یا ایام محرم، به راحتی میتوانند مراسم مذهبی برگزار کنند؟ مانع یا محدودیتی برای آنان وجود ندارد؟
هیچ گونه محدویتی نیست و در آمریکا مانند سایر کشورهای غربی و کشورهای اروپایی در برگزاری مراسم مذهبی و دینی محدودیتی برای کسی وجود ندارد، به عنوان مثال مرکزی که من به عنوان امام جماعت حضور داشتم، مرکز مسیحی و کلیسا بود که مسلمانان خریدند و آن را تبدیل به مرکز اسلامی کردند، شاید در فرهنگ ما چنین چیزی اجازه داده نشود که یک مسجد تبدیل به کلیسا شود، شاید شرعا هم مشکل داشته باشد ولی برای آنها مشکلی ندارد که یک کلیسا خریده شود و تبدیل به یک مرکز اسلامیشود مثلا دهه محرم و صفر و در طول سال برنامههای مذهبی در این مرکز داشت.
دغدغه مسلمانان در آمریکا
اشاره کردید که فرصتهای اقتصادی، رشد علمی و جاذبههای محیطی از جمله عوامل است که موجب شده مسلمانان به این کشور مهاجرت کنند، مسلمانان در آمریکا چه دغدغههای دیگری دارند؟
دقیقا نمیدانم؛ یعنی باید مطالعات میدانی صورت گیرد که دغدغه و انگیزه مسلمانان از مهاجرت به آمریکا مشخص شود ولی میتوان حدس زد که وجود یک زندگی راحت بدون دغدغه با حداقلهای زندگی در آمریکا وجود دارد، مثلا کسی اگر به آمریکا برود و هیچ نوع تخصص دانشگاهی نداشته باشد و یک نانوایی باز کند، میتواند یک زندگی عادی و ماشین معمولی داشته باشد و زندگی کند، اگر این شخص دارای تحصیلات عالیه باشد که معمولا ایرانیها یا از نظر مالی برجسته هستند و به آمریکا رفتند یا از نظر سطح دانش، اگر آنگونه باشد به شکل بهتر میتواند زندگی کند ولی به هر حال شاید انگیزه برای اشخاص متفاوت باشد.
آمریکا و چگونگی حل معضل تبعیض نژادی
با توجه به اینکه مدتهاست در آمریکا حضور دارید، به نظرتان دولت و مسئولان یا قانون آمریکا فارغ از سیاست و مسایل بینالمللی، توانسته جامعه مملو از نژاد و مذهب آمریکا را درست مدیریت کند و به واسطه مذهب و نژاد، تبعیضی قائل نشود؟
آمریکا مدینه فاضله و جامعه بدون مشکل نیست، تصوری که شاید برای برخی از جوانان ایرانی باشد که مثلا آمریکا یک مدینه فاضله است که هیچ مشکلی در آن وجود ندارد، این درست نیست، آمریکا مانند هر کشور دیگری مشکل خاص خودش را دارد، به طور مثال تبعیضی که علیه سیاهان اعمال میشود، خودِ اوباما، چندین بار ابراز کرده که ما باید از نظر قوانین و در عمل این تبعیضها را برداریم یا مثلاً فرض کنید وجود اسلحه در آمریکا، کسی با مجوز میتواند اسلحه داشته باشد ولی اسلحه وقتی در خانه شما وجود داشته باشد یک جوان ۱۳ ساله ممکن است که اسلحه را بردارد و در مدرسه دبیرستان ببرد و استفاده کند و تیراندازیها و اتفاقاتی که هر از گاهی میبینیم، رخ دهد؛ شاید اوباما در طول ۸ سال ریاستجمهوری خود، یک بار گریه کرد و آن زمانی بود که به این مساله اشاره کرد که من میخواستم قانون آزاد بودن اسلحه را بردارم و قول آن را به شما دادم، ولی نتوانستم. این مساله از اختلافات موجود بین جمهوری خواهان و دموکراتهاست؛ جمهوری خواهان چون سهام کارخانجات اسلحه سازی را دارند تمایل به وجود اسلحه حتی در آمریکا دارند ولی دموکراتها مخالف وجود اسلحه در جامعه هستند بنابراین در آمریکا مشکلات خاص این کشور بزرگ وجود دارد و قابل انکار نیست و نمیتوان گفت که آمریکا کشور بدون مشکل است.
پانویس
- ↑ دکتر صادق حقیقت نظریه پرداز حوزه اندیشه سیاسی اسلام، حضور علمی در دانشگاه بینالمللی فلوریدا (FIU) آمریکا داشت و فرصتی برای او فراهم کرد تا بتواند از نزدیک وضعیت مسلمانان آمریکا را ببیند.
- ↑ موسسه ای در کشور آمریکا که تغییرات جمعیت شناختی را در میان ادیان بزرگ جهان مورد بررسی قرار میدهد.