تفسیر نور (کتاب)
تفسير نور دورهٔ کامل تفسیر قرآن از محسن قرائتی است که شامل كل قرآن بوده و در 12 جلد عرضه شده است.. تکیه این تفسیر بر نکته‌ها و پیام‌های آیات قرآن است. این مجموعه به زبان فارسى، ساده و روان نگاشته شده است، هدف از تدوين اين تفسير به گفتهٔ مفسر در مقدمهٔ مجلد اول اين بوده تا درس‌هايى از قرآن را كه قابل ترجمه به زبان‌هاى زنده دنيا باشد به صورت تابلو و پيام در آورد. بيشتر پيام‌ها و درس‌ها از متون تفاسير معتبر شیعه و سنى استفاده گرديده، به مطالبى كه راهگشاى زندگى و قابل عرضه در جامعه مسلمين باشد، پرداخته شده است. سيد مهدى روحانى در تقريظ خود بر تفسير نوشته است: پس از ترجمه هر آيه به زبان ساده و رسا به شرح محتواى آن آيه با بيان نكاتى كه آنها را پيام آيه ناميده، پرداخته است، اين نكات در حقيقت روشنگر روح تفسير و شرح و بسط آن مى باشد. و انصافا در بسيارى از موارد، نكات و برداشت‌هاى ايشان ابتكارى و تازگى دارد.
شيوهٔ ارائه
مطالب اين تفسير در قالب پنج عنوان ارائه شده است.
1- متن آيه، كه با رسم الخط عثمان طه و با اعراب كامل تايپ و چندين بار مورد دقت قرار گرفته است.
2- ترجمهٔ هر آيه، كه بصورت گروهى و زير نظر مؤلف محترم و با استفاده از بهترين ترجمه‌هاى موجود( حداقل 6 ترجمه) نگارش يافته و به جهت گويايى و روانى آن، مطالب توضيحى در صورت لزوم در ميان پرانتز آمده است.
3- نكته‌ها، كه امور زير در اين قالب عرضه گرديده است:
الف) بيان ريشه و ترجمه لغات مشكل آيه؛
ب) بيان شأن نزول آيه كه در فهم محتواى آن نقش كليدى داشته است؛
ج) بيان آيات مرتبط با آيه كه در فهم موضوعى قرآن تأثير به بسزايى دارد.
د) بيان روايات، ذيل آيه، كه در اين بخش با توجه به گستردگى روايات، تنها به ذكر نمونه‌هايى بسنده شده است.
ه) طرح برخى پرسش‌ها و پاسخ‌گويى به آنها.
4- پيام‌ها كه مقصود اصلى مؤلف از اين تفسير، همين بخش بوده است تا نشان دهد قرآن كتاب زندگى بشر در همهٔ عصرها و براى همه نسل‌هاست. البته مستند برداشت‌هاى مؤلف چنانكه در پايان هر پيام آمده است، يكى از موارد ذيل مى‌باشد:
الف) مفردات كلمات هر آيه؛
ب) عبارتى مركب از چند كلمه؛
ج) رابطهٔ هر آيه با آيات قبل.
5- پاورقى كه نشانى آيات و روايات و كتب تفسيرى را به اختصار آورده است. همچنين مطالبى مربوط به آيه كه در قالب نكته‌ها و پيام‌ها نمى‌گنجد در پاورقى ذكر شده است.
امتيازات تفسير
1. از اصطلاحات فنى، ادبى، فقهى، كلامى و فلسفى احتراز شده است و تنها درس‌هايى از قرآن كه قابل ترجمه به زبان‌هاى زنده دنيا به صورت تابلو و پيام باشد آورده شده است.
2. از تفسير به رأى احتراز شده و از متن آيات و روايات امامان معصوم استفاده شده است.
3. بيشتر پيام‌ها و درس‌ها از متون تفاسير شيعه و سنى استفاده شده است و برخى نكات از مؤلف يا همكاران بوده است. مؤلف مى‌نويسد: در سال 1378 ش براى تجديد چاپ جلد اول، يك بار ديگر تفسير نور را با دقت مطالعه كردم، مطالبى را حذف يا ادغام نموده و مطالب جديد را كه به ذهن خود يا از تفسير راهنما و نخبة التفاسير، استفاده كرده‌ام اضافه نمودم.
4. با وجود اختصار داراى بحثهاى موضوعى نيز مى‌باشد مانند ج 1 ص 339 ذيل آيه 216 بقره، جهاد در اديان ديگر، بحثى پيرامون هدايت و ضلالت ج 6 ص 227 ذيل آيه 97 سوره رعد، عوامل آرامش و دلگرمى ذيل آيه 28 سوره رعد ج 6 ص 231.
منابع تفسير نور
دراین مجموعه تفسر به دوازده تفسيراز تفاسير شيعه و سنى، مراجعه شده مانند: تفسير فى ظلال ، تفسير مراغى ، تفسير فخر رازى ، تفسير قرطبى ، تفسير مجمع البيان ، تفسير نور الثقلين ، تفسير صافى ، تفسير الميزان ، تفسير نمونه ، تفسير كشاف ، تفسير اطيب البيان و تفسير فرقان .