خراسان
خراسان (یا خراسان باستانی یا خراسان تاریخی یا خراسان بزرگ) سرزمینی بزرگ‌تر از استان خراسان، بخشی از ایران بزرگ و از سلسله ساسانی نامی سنتی و همگانی برای اشاره به نواحی شرقی ایران است.این منطقه جغرافایایی در قرن اول هجری قمری جزئی از قلمرو اسلام در آمد.
واژه خراسان
واژه خراسان را به جایگاه طلوع خورشید منسوب دانسته و در این باره نظرهای مختلفی ابراز کرده اند.در لغت نامه دهخدا آمده است که کلمه «خراسان » واژه ای پهلوی است که در متون قدیمی به معنی مشرق[۱] در مقابل مغرب [۲] به کار رفته است. و در منابع دیگر نیز خراسان در زبان قدیم فارسی به معنی خاورزمین مورد استفاده قرار گرفته است.
محدوده خراسان
جغرافیای سرزمینی منطقه خراسان از مشرق به ایران و ترکمنستان، غرب و شمال به افغانستان و جنوب به ازبکستان میرسد. خراسان بتدریج در نیمه دوم صده اول هجری قمری،در اختیار مسلمانان درآمد. چهار ربع خراسان به مرکزیت مرو، بلخ، هرات و نیشابور بود که هر کدام از شهرهای بزرگ جهان اسلام به حساب می‌آمدند.
پیش از اسلام
خراسان در زمان ساسانیان یکی از چهار ولایت بزرگ قلمرو آنان بود که اسپهبدی از مرو بر آن حکومت می‌کرد. تعدادی از حاکمان و شاهزادگان محلی آن منطقه، باج گزار ساسانیان بودند. در دورهٔ ساسانی، خراسان به چهار قسمت یا ربع تقسیم می‌شد و چهار مرزبان داشت.هر ربع به نام کرسی آن معروف بود: نیشابور مرو هرات و بلخ