حضرت نوح

از ویکی‌وحدت


نوح
نوح
نام نوح
نام در قرآن نوح
نام در کتاب مقدس Noah
نام کتاب صحف نوح
نام پدر لامك‌
نام مادر قینوش
محل تولد بین النهرین • کوفه
محل زندگی بین النهرین • کوفه
حوادث مهم ساخت کشتی • طوفان نوح
تکرار نام در قرآن ۴۳
نام قوم کلده و آشور
آرامگاه اختلافی : نجف • کوفه • کرک بعلبک • نخجوان

حضرت‌ نوح‌ (ع‌) فرزند لامك‌ فرزند متوشلخ‌ فرزند اخنوخ‌ (ادریس‌) است‌. و نسب‌ او به ‌شیت‌ فرزند حضرت آدم[۱](ع‌) مى‌رسد تاریخ‌ نویسان‌ بر این‌ باورند كه‌ حضرت‌ نوح‌ (ع‌) اولین‌ رسولى است‌ كه‌ خداى سبحان‌ او را به‌ سوى اهل‌ زمین‌ فرستاد، و به‌ او فرمان‌داد تا قومش‌ را آگاه‌ كند و آنان را از عذاب‌ خدا برحذر نماید .

اولین پیامبر اولوالعزم و از جمله ی پیامبرانی كه با عمری طولانی در راه گسترش خدا پرستی و نجات مردم از نادانی رنج فراوانی كشید نوح پیامبر (ع) بود .

در زمان این پیامبر بزرگوار ، بت پرستی و گرایش مردم به خدایان دروغین ، گسترش یافته بود . حضرت نوح (ع) مدّتی از عمر خویش را از مردم كناره گرفت تا اینكه به فرمان پروردگار ، مأمور هدایت مردم شد . همزمان با شروع نصیحت های نوح پیامبر (ع) ، بزرگان شهر كه هفتاد نفر بودند ، به مخالفت با آن حضرت پرداختند و به دنبال آنان مردم نادان هم به بهانه ی اینكه « تو دروغ میگوئی ، چون انسانی مثل ما هستی » او را مسخره كردند . چنان كه‌ در قرآن‌ مجید‌ آمده‌ است‌ : «ما نوح‌ را به‌ سوى قومش‌ فرستادیم‌ (وگفتیم‌) ‌ آگاه‌ كن‌ قوم‌خود را قبل‌ از آن كه‌ ایشان را عذابى دردناك‌ بیاید» [۲]

نام نوح(ع)

بر اساس برخی گزارش‌های تاریخی، نوح نبی(ع) پسر «لمک»، پسر «متوشلخ(متوشلح)»، و مادرش «قینوش» دختر براکیل بود. [۳] گفته شده که حضرتشان 126 سال بعد از وفات و 1056 سال پس از هبوط حضرت آدم(ع) به دنیا آمد. [۴] وی از جمله پنج پیامبر بزرگ صاحب شریعت است که صدها سال برای هدایت مردم به توحید و بندگی خدای یکتا، تلاش نمود.

آنچه در مورد نام این پیام آور الهی می‌توان گفت این است که در منابع تاریخی و روایی او را عبد الغفار، عبد الملک، و عبد الأعلی نامیدند. [۵] البته در برخی منابع نام وی را عبد الجبار هم نقل کرده‌اند. [۶]

شیخ صدوق [۷] بعد از نقل این روایات متفاوت؛ می‌گوید: «اخبار و احادیث راجع به نام حضرت نوح(ع) هم‌خوان بوده و اختلافى بینشان نیست؛ زیرا در همه این روایات، ابتدای اسم آن‌حضرت، کلمه "عبد" ثبت شده است و بدین ترتیب، او را عبد الغفّار، عبد الملک و عبد الاعلى معرّفى نموده‌اند»؛ [۸] یعنی همه بیانگر عبودیت و بندگی نوح(ع) در پیشگاه خدایی است که غفّار، مالک و اعلی می‌باشد. [۹]

در ضمن، ممکن است اسامی یاد شده، ترجمه‌ای از نام حضرتشان در زبان دیگر باشد. اما این‌که چرا این پیامبر به نوح معروف شد، برخی نُوح را واژه‌ای غیر عربی می‌دانند، [۱۰] اما این ریشه در عربی نیز وجود داشته و گزارش‌هایی نیز وجود دارد که نشانگر تناسب میان نام آن پیامبر و این ریشه است. واژه «نَوح» مصدر «ناحَ یَنُوحُ» به معنای گریه و ماتم به آواز بلند است. «نائحه» به زنی که صدا به ناله بلند می‌کند اطلاق می‌شود. [۱۱] در برخی روایات گفته شده است که علت نام‌گذاری این نام برای نوح پیامبر، آن بود که او مدت بسیاری را به گریه و نوحه گذراند. [۱۲]

البته با توجه به اینکه ممکن است برخی معانی در زبان‌های مختلف با واژه‌هایی که تا حدودی با هم مشابه هستند، مورد استفاده قرار گیرد(مانند برادر، مادر، پدر در فارسی و انگلیسی)، این احتمال هم وجود دارد که «نوح» عربی نبوده، اما در همان زبان دیگر نیز معنایی مشابه با عربی داشته است.

عمر نوح

در این‌که نوح نبی(ع) مسن‌ترین پیامبر الهی - دست کم به غیر از آدم(ع) - بوده؛ و از این‌رو به شیخ الانبیاء معروف شد، تردیدی وجود ندارد و بر اساس تصریح قرآن کریم، ‌کمترین سنی که برای حضرتشان می‌توان در نظر گرفت، 950 سال است، اما با این وجود در مقدار سن او اختلاف وجود دارد.

1. براساس برخی گزارش‌ها آن‌حضرت 2300 سال عمر کرد؛ یعنی 850 سال قبل از نبوت، 950 سال نبوت، و 500 سال بعد از طوفان و بعد از پایین آمدن از کشتی. [۱۳]

2. گزارش دیگر اما می‌گوید: نوح 2500 سال عمر کرد، یعنی 850 سال قبل از نبوت، 950 سال بعد از نبوت و در حال تبلیغ، 200 سال بعد از ناامیدی از هدایت مردم و در حال ساخت کشتی، و 500 سال بعد از طوفان. [۱۴] البته برخی گزارش‌ها،‌ این 2500 سال را به شیوه دیگری تفکیک می‌کنند: 850 سال قبل از نبوت، 950 سال بعد از نبوت و هنگام تبلیغ، و 700 سال بعد از طوفان. [۱۵]

3. گزارش سوم سن ایشان را 2450 سال اعلام می‌کند. [۱۶]

4. برخی گزارش‌ها عمر نوح را همان 950 سال اعلام شده در قرآن می‌داند، و معتقد است که این آیه ناظر به تمام عمر حضرتشان بوده و نه تنها مدت رسالت و تبلیغ ایشان:

نوح هنگام نبوت 480 ساله بود و 120 سال مردم را به پیامبرى خویش خواند. آن‌گاه خدای متعال او را مأمور به ساختن کشتى نمود و 600 ساله بود که طوفان شروع شد و پس از طوفان نیز 350 سال دیگر زیست. [۱۷]

5. برخی هم در مجموع سن نوح بین 1450 سال تا 2800 اعلام کرده‌اند. [۱۸]

فرزندان

نوح در سن 500 سالگى داراى سه فرزند پسر، به‏ نام‌هاى «سام، حام و یافث» بود. [۱۹]

مدت رسالت حضرت نوح(ع)

پس از ادریس پیامبر(ع)، خداوند نوح(ع) را براى مردم روزگارش به پیامبرى برانگیخت و محل سکونت او سرزمین عراق بود، مردم او را تکذیب کردند و خداوند آنها را غرق کرد و نوح و همراهانش به وسیله کشتى‌ای که از قبل ساخته بود نجات یافتند. [۲۰]

قرآن کریم در زمینه مدت رسالت حضرت نوح(ع) می‌فرماید: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى‏ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلاَّ خَمْسِینَ عاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ»؛ [۲۱] و ما نوح را به سوى قومش فرستادیم و او را در میان آنان هزار سال مگر پنجاه سال، درنگ کرد، اما سرانجام طوفان و سیلاب آنان را فراگرفت در حالی‌که ظالم بودند.

براساس آیه فوق حضرت نوح(ع) 950 سال قبل از طوفان در میان قومش پیامبری نمود و در این مدت شخص دیگرى با او در نبوت شریک نبود، [۲۲] اما براساس روایت امام صادق(ع)؛ نوح پس از خارج شدن از کشتى مدت پانصد سال زندگى کرد و بعد جبرئیل بر او نازل شد و گفت: مدّت نبوّت تو پایان یافته و عمرت تمام شده است؛ [۲۳] لذا می‌توان گفت؛ مدت پیامبری حضرت نوح(ع) 1450 سال بود. [۲۴]

کتاب نوح

در روایات، از کتاب حضرت نوح(ع) با عنوان عام صحف نوح یاد شده است، [۲۵] و اسم خاصی برای آن ذکر نشده است.

پانویس

  1. ر.ک:مقاله آدم
  2. سوره نوح آیه 1
  3. مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج 3، ص 16، بورسعید، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا
  4. طبرى، محمد بن جریر، تاریخ طبرى ترجمه، پاینده، ابو القاسم، ج 1، ص 174، تهران، اساطیر، چاپ پنجم، 1375ش
  5. صدوق، محمد بن على‏، علل الشرائع، ج 1، ص 28، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ اول، 1385ق
  6. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء، محقق، مصحح، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ص 84، مشهد، مرکز پژوهش های اسلامی، چاپ اول، 1409ق
  7. ر.ک:مقاله شیخ صدوق
  8. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الانبیاء، محقق، مصحح، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ص 29، مشهد، مرکز پژوهش های اسلامی، چاپ اول، 1409ق
  9. علت نام‌گذاری حضرت نوح(ع) به این نام، پاسخ 103998
  10. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، ج 1، ص 349، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1415ق
  11. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 2، ص 627، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق
  12. علل الشرائع، ج 1، ص 28
  13. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 8، ص 284، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق
  14. شیخ صدوق، امالی، ص 512، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق
  15. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 523، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق
  16. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 523، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق
  17. تاریخ طبری، ترجمه،ج ‏1، ص 117
  18. مسعودی، على بن حسین، إثبات الوصیة، مترجم، نجفی، محمدجواد، ص 41، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، 1362ش
  19. مسعودی، على بن حسین، إثبات الوصیة، مترجم، نجفی، محمدجواد، ص 116، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، 1362ش
  20. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 1، قم، منشورات الرضی، 1368ش
  21. عنکبوت، 14
  22. کافی، ج ‏8، ص 115
  23. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ‏23، ص 33، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم، 1403ق
  24. دوران نبوت پیامبران اولو العزم، پاسخ 45253
  25. بحار الانوار، ج 35، ص 22