احمد بن محمد المحضار

از ویکی‌وحدت

احمد بن محمد المحضار (۱۲۱۷ - ۱۳۰۴ ق) پیشوای مذهبی، شاعر و استاد علوم دینی و حضرمی بود.[۱] او دعوت محمدی را منتشر کرد و در زمینه های تبلیغ و ارشاد فعال بود. او همچنین در حضرموت رهبری اجتماعی گسترده ای داشت و با همه طبقات جامعه در ارتباط بود و با تلاش برای اصلاح، در صدد حل بحران ها و آشتی دادن منازعین بودو در این راه نفوذ و شهرت عمومی داشت.[۲]

نسبت

أحمد بن محمد بن علوی بن محمد بن طالب بن علی بن جعفر بن أبی بكر بن عمر المحضار بن الشیخ أبی بكر بن سالم بن عبد الله بن عبد الرحمن بن عبد الله بن عبد الرحمن السقاف بن محمد مولى الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد باقر ابن علی زین العابدین بن حسین سبط ابن امام علی ابن ابی طالب ، و امام علی علیه السلام، همسر فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

وی سی و چهارمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در سال 1217 هجری قمری در شهر الرشید در دوعن به دنیا آمد و مادرش عایشه بنت محمد باذرعه است. قرآن را در هفت سالگی در مکتب خانه الرشید حفظ کرد و علوم مقدماتی را در آنجا آموخت. سپس برای حج به کشور حجاز رفت و مکرراً به حرمین شریفین مشرف شد و سالها به مکه نزدیک بود. در حال و هوای سال 1260 هجری قمری در قصبه القویره سکنی گزید و چون امام و وعاظ بود به معلمی و شیخ نشینی پرداخت .[۳]

اساتید

او از تعدادی از علما و شیوخ حضرموت و حجاز کسب علم نمود؛ از جمله:[۴]

صالح بن عبد الله العطاس

عمر بن أبی بكر الحداد

عبد الله بن عیدروس البار

علی بن جعفر العطاس

هادون بن هود العطاس

سعید بن محمد باعشن

عبد الله بن أحمد باسودان

أحمد بن عمر بن سمیط

محمد بن أحمد الحبشی

حسن بن صالح البحر

علی بن عمر السقاف

عبد الله بن حسین بن طاهر

عبد الله بن علی بن شهاب الدین

عبد الله بن حسین بلفقیه

أحمد بن علی الجنید

عمر بن عبد الكریم العطار

محمد صالح الریّس

أحمد بن محمد الصاوی

عبد الرحمن بن محمد الكزبری

عبد الرحمن بن سلیمان الأهدل

شاگردان

شاگردان زیادی از محضر او کسب علم کردند و او هزینه تحصیل آنها را پرداخت می نمود و مسکن ایشان را تامین می کرد. از جمله شاگردان بارز وی عبارتند از:

فرزندش محمد بن أحمد المحضار

فرزندش مصطفى بن أحمد المحضار

طاهر بن عمر الحداد

حسین بن محمد البار

سالم بن أبی بكر العطاس

أحمد بن حسن العطاس

محمد بن صالح العطاس

أحمد بن محمد العطاس

محمد بن طاهر الحداد

طاهر بن عبد الله بن سمیط

عبد الله بن محمد الحبشی

عبد الإله بن حسن البحر

عیدروس بن عمر الحبشی

أحمد بن عبد الرحمن السقاف

عبید الله بن محسن السقاف

أبو بكر بن عبد الرحمن بن شهاب الدین

علی بن محمد الحبشی

حامد بن عمر السقاف

علی بن سالم بن الشیخ أبی بكر بن سالم

سالم بن أحمد المحضار

اشعار او

برخی از اشعار او مربوط به پیش از اسلام است . از اشعار او میراث زیادی به جا نمانده است. او کتاب شعر خطی دارد که در کتابخانه الاحقاف تریم محفوظ است . زبان او با برخی از گویش های محلی آمیخته شده و از میراث شعر مذهبی بهره برده است. بخش بزرگی از شعر او ستایش حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و اهل بیت مطهر آن حضرت است. شعری طولانی در ستایش از خانم خدیجه بنت خویلد همسر پیامبر اعظم دارد. قرائت و از اشعار او می توان به مدیحه خدیجیه و قصیدهمنتهی الآمال اشاره کرد.

بخشی از مدیحه خدیجیه

فی مراقیك كیف ترقى النساء یا خدیج من بنتها الزهراء من یساویك فی كمال وزین أنت شمس فی كوننا والضیاء لك ذات بشعب مكة حلّت والصفا حیث الروضة الغنّاء ومحیا تشعشع النور منه فوق شعب الحجون لاح السناء من كمثل خدیجة فی نساء أین حوّى ومریم العذراء تتباهى بذكر أم بتول دون جود نوالها الأنواء لم أزل ذاكر الحجون وأرجو من إلهی أن لا یخیب الرجاء

بخشی از قصیدة: یا منتهى الآمال

لما وقفتُ تجاه قبر مُحَمَّدٍ نادیتُه یا منتهى الآمالِ أنا قاصدٌ أنا وافدٌ أنا واردٌ أنا من ذنوبی حامل الأثقال أنا خاطئ ٌومخلّطٌ ووسیلتی أنّی وفدت على الجناب العالی لما رأیتُ النّازلین بقبره قد أزمعوا فی السّیر والترحال زاد اشتیاقی نحوه وصبابتی وخرجت فیهم ساحبَ الأذیال

کتاب ها

و اما کتابهای او عبارتند از:[۵]

«رسالة فی المولد النبوی»

«رسالة فی مناقب أم المؤمنین خدیجة بنت خویلد»

«رسالة فی مناقب الشیخ یوسف بن أحمد باناجة»

«رسالة فیها مجموعة صلوات»

«مقامات فی وصف الدنیا»

وفات

او شب پنج شنبه، هفتم ماه صفر 1304 هجری قمری در القویرة درگذشت، و در قبری که سی سال قبل از مرگش به دست خودش حفر کرده بود، در کنار خانه و مسجدش به خاک سپرده شد. برای او برگاه بزرگی ساخته شده و زیارتگاه مردم شده است.[۶]

منابع

باكثیر, عبد الله بن محمد (1405 هـ). الأشواق القویة إلى مواطن السادة العلویة. صفحة 59. السقاف, طه بن حسن (1426 هـ). فیوضات البحر الملی من مناقب وأخبار وكرامات سیدنا الحبیب علی (PDF) (الطبعة الأولى). صفحة 127.

پانویس

  1. الحبشي, عيدروس بن عمر (1430 هـ). عقد اليواقيت الجوهرية. الجزء الأول. تريم، اليمن: دار العلم والدعوة. صفحة 721.
  2. المشهور, عبد الرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهيرة (PDF). الجزء الأول. جدة، المملكة العربية السعودية: عالم المعرفة. صفحة 280. مؤرشف من الأصل (PDF) في 2 يناير 2020.
  3. الحداد, علوي بن طاهر (1438 هـ). الشامل في تاريخ حضرموت ومخالفيها. عمان، الأردن: دار الفتح. صفحة 610.
  4. السقاف, عبد الله بن محمد. تاريخ الشعراء الحضرميين. الجزء الرابع. القاهرة، مصر: مطبعة العلوم. صفحة 38.
  5. "أحمد بن محمد المحضار". معجم البابطين لشعراء العربية في القرنين التاسع عشر والعشرين. مؤرشف من الأصل في 3 سبتمبر 2020.
  6. السقاف, أحمد بن عبد الرحمن. الأمالي. تريم، اليمن: دار الأصول. صفحة 107.