محمد اشرف غنی
| نام | محمداشرف غنی |
|---|---|
| متولد | اردیبهشت سال1328 |
| محل تولد | لوگر/ کابل |
| نام پدر | شاه پسند |
| برخی مشاغل | رئیس جمهور فعلی افغانستان
وزیر مالیه افغانستان |
محمداشرف غنی (قبلا با پسوند: احمدزی) متولد ۱۳۲۳ در ولایت لوگر رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی افغانستان و سرقومندان اعلی قوای مسلح بود. او در دو انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ و ۱۳۹۳ نامزد بود و از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ به عنوان وزیر مالیه افغانستان در دولت حامد کرزی فعالیت می‌کرد. اشرف غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ افغانستان در رتبه چهارم قرار گرفت و در انتخابات ۱۳۹۳ با ۳۷٫۶ درصد آراء در رتبه دوم قرار دارد و با عبدالله عبدالله در دور دوم این انتخابات به رقابت پرداخت و براساس نتایج نخستی دور دوم توانست ۵۶٫۴۴٪ آراء مردم افغانستان را به خود اختصاص دهد، با این حال اعتراض عبدالله عبدالله به نتیجه انتخابات باعث شد، که همه آراء داده‌شده مورد بازشماری دوباره قرار گیرد که سرانجام با امضای توافقنامه تشکیل دولت وحدت ملی میان دو نامزد، اشرف غنی احمدزی به عنوان رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی افغانستان و عبدالله عبدالله به عنوان رئیس اجراییه تعیین شد.
خانواده
اشرف غنی از پشتون‌های غل‌زایی و از قبیلهٔ احمدزی است. وی در اُردیبهشت ۱۳۲۸ در ولایت/اُستان لوگر در جنوب کابل به دنیا آمد. پدرش شاه‌پسند نام داشت و در جوانی کارمند یک شرکت حمل‌ونقل در کابل بود و در دهه ۱۹۸۰ کار حمل‌ونقل را با تعدادی کامیون در پاکستان ادامه می‌داد. مادرش کوکبه (ملقب به ضیاگل) نام داشت و دختر احمدعلی لودین (لودین یکی از اقوام پشتون در افغانستان است که بیشتر در لوگر و شرق افغانستان اقامت دارند تعدادی نیز در مناطق جنوب غربی و هرات نیز سکنی گزیده اند و به زبان فارسی صحبت می کنند) بود. او هنگام تحصیل در لبنان با رولا همسر آینده‌اش آشنا شد و با این دختر لبنانی مسیحی ازدواج کرد. دو فرزند غنی و رولا با نام‌های مریم و طارق در آمریکا به دنیا آمده‌اند و در نتیجه تمام آن‌ها شهروند آمریکا نیز محسوب می‌شوند.
تحصیلات
اشرف‌غنی تحصیلات ابتدایی خود را در ولایت/اُستان لوگر سپری نمود و از دبیرستان حبیبیه فارغ تحصیل گردید. برای تحصیلات دانشگاهی به لبنان رفته و در دانشگاه آمریکایی بیروت در رشته علوم سیاسی کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را کسب کرد. در سال ۱۳۵۳ برای تدریس در رشته مردم‌شناسی به افغانستان بازگشت و در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کابل مشغول به تدریس شد. در سال ۱۳۵۶ پس از کسب بورسیه تحصیلی برای ادامه تحصیلات به دانشگاه کلمبیا در نیویورک رفت و مدرک کارشناسی‌ارشدِ دوم خود را در رشته روابط بین‌الملل از همین دانشگاه کسب کرد؛ پس از یک سال در پی به قدرت رسیدن حزب دمکراتیک خلق در افغانستان بسیاری از اعضای خانواده او به زندان افتادند. غنی در آمریکا ماندگار شد و مدرک دکترای خود را در رشتهٔ انسان‌شناسی فرهنگی از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد. رساله دکترای او «تولید و تسلط: افغانستان، ۱۷۴۷–۱۹۰۱» نام داشت. او همچنین دارای دو مدرک دکتری افتخاری؛ یکی از طرف دانشگاه سکرانتن ایالات متحده آمریکا «در سال ۲۰۰۷» و دیگری از طرف دانشگاه گیلف کانادا «در سال ۲۰۰۸» می‌باشد[۱].
از سال١٩٨٥الي١٩٨٦به مدت يكسال دوره سيرت النبي (ص) را در شهرهاي كراچي و لاهور پاكستان فرا گرفت كه به گفته خودش اين تعليمات برايش ارزش خاصی داشته است[۲].
فعالیت در بانک جهانی
اشرف غنی پس از فارغ‌تحصیلی در سال ۱۹۸۳ برای آموزگاری در دانشگاه برکلی کالیفرنیا دعوت شد و از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۱ آموزگار دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا بود و در این دوره بطور معمول به عنوان کارشناس در برنامه‌های بخش فارسی و پشتوی رادیو بی‌بی‌سی حضور پیدا می‌کرد. او از سال ۱۹۹۱ به عنوان مردم‌شناسِ راهنما به کار در بانک جهانی مشغول شد، کار او مشاوره در مورد ابعاد انسانی برنامه‌های اقتصادی بود و در برنامه‌های بانک جهانی در آسیای شرقی، جنوب آسیا، روسیه، چین و هند شرکت داشت[۳].
بازگشت به افغانستان
اشرف غنی پس از حادثه ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ کار در بانک جهانی را رها کرد و به همکاری با شبکه‌های خبری و روزنامه‌های مختلف پرداخت. او در سال ۲۰۰۲ به عنوان مشاور ویژه اخضر ابراهیمی نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان انتخاب شد. مهم‌ترین فعالیت او در این پست همکاری در طراحی، مذاکرات و اجرای موافقتنامه بن بود که یک نقشه راه را برای تعیین دولت جدید افغانستان پس از سقوط طالبان مشخص می‌کرد.
غنی از دسامبر ۲۰۰۱ به افغانستان بازگشت و در ۱ فوریه ۲۰۰۲ به عنوان مشاور ارشد حامد کرزی رئیس‌جمهور افغانستان، وزیر مالیه افغانستان و رئیس اداره هماهنگ کننده کمک‌های بین‌المللی به افغانستان انتخاب شد. او از سال ۲۰۰۴ از حضور در دولت اجتناب کرد و به عنوان رئیس دانشگاه کابل انتخاب شد. غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ شرکت کرد و با کسب ۳٪ آراء پس از حامد کرزی، عبدالله عبدالله و رمضان بشردوست در رتبه چهارم قرار گرفت. اشرف غنی در دوره دوم ریاست جمهوری حامد کرزی در سال ۲۰۱۰ مسئول برنامه انتقال مسئولیت‌های امنیتی از نیروهای بیرونی به نیروهای داخلی (بومی) شد.
انتخابات ریاست‌جمهوری
اشرف غنی در سال ۱۳۹۳ برای دومین بار در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرد[۴]. در این انتخابات عبدالرشید دوستم جنگ‌سالار معروف ازبک‌تبار را به عنوان معاون اول و سرور دانش وزیر تحصیلات عالی و مسلکی هزاره‌تبار را به عنوان معاون دوم در کنار خود داشت. محاذ ملی به رهبری پیر احمد گیلانی، جبهه نجات ملی به رهبری صبغت‌الله مجددی و حزب حرکت انقلاب اسلامی به رهبری موسی خان هوتک و حزب اسلامی به رهبری عزیزالله دین محمد از مهم‌ترین جریان‌های حمایت‌کننده اشرف غنی در این انتخابات به‌شمار می‌رفتند.
بر اساس نتایج شمارش ۱۰ درصد آراء؛ غنی با کسب ۳۷٫۶٪ آراء پس از عبدالله عبدالله در رتبه دوم قرار گرفت و با عبدالله در دور دوم این انتخابات به رقابت رفت. اشرف غنی به‌طور کلی در اُستان‌های شرقی و برخی از اُستان‌های شمالی و مناطق پشتون‌نشین و ازبک‌نشین رأی بیشتری کسب کرده و دراُستان‌های پکتیا، ننگرهار، فراه، جوزجان، فاریاب، نیمروز، هلمند، زابل، لوگر، خوست، کنر، لغمان و تخار در رتبه یکم قرار داشت.
اشرف‌غنی در دور دوم انتخابات در رقابت با عبدالله عبدالله توانست ۵۶٫۴۴٪ آراء مردم افغانستان را به خود اختصاص دهد، با این حال اعتراض عبدالله عبدالله به نتیجه انتخابات سبب شد تا با موافقت غنی، کُل آراء داده‌شده مورد بازشماری دوباره قرار گیرد؛ که در صورت تأیید نتایج نخستی دور دوم انتخابات، اشرف غنی احمدزی رئیس‌جمهور افغانستان پنداشته می‌شد.
اما نظر به آمار حمایت‌کنندگان اشرف غنی احمدزی در اُستان‌های پکتیکا و پکتیا، به نفع وی تقلب صورت گرفته بود و این امر سبب شد عبدالله عبدالله کمیسیون مستقل انتخابات را به رسمیت نشناسد و دست به اعتراضات مدنی بزند و این اعتراض‌های مدنی تا زمانی ادامه پیدا کرد که کمیسیون مستقل انتخابات در دور دوم باراعلام نتایج اولیه اشرف غنی را برنده‌ای انتخابات اعلام نمود و در همین زمان عبدالله به عنوان رقیب غنی تصمیم گرفت تا حکومت خود را اعلام نماید و هواخواهان او نیز به همین انتظار در تالار مجلس بزرگ (لویه جرگه) جمع شدند اماعبدالله از هوادارانش چند روزی وقت خواست که با مخالفت هوادارانش روبرو شد.
کوشش‌های عبدالله برای خواستن وقت بجایی نرسید تا اینکه او حرف‌های پشت پرده را بازگو نموده و گفت: قرار است روز جمعه آقای جان کری وزیر خارجه آمریکا به افغانستان سفر نمایید و این بُن‌بست را بشکند.
جان کری به افغانستان آمد و با هردو نامزد و کمیسیون جداگانه دیدار نمود و تصمیم بر آن شد که تمامی آرای انتخاباتِ ۲۴ خرداد ۱۳۹۳ مورد بررسی قرار گیرد، بررسی‌ها انجام گردید و در نهایت در ۳۰ شهریور ۱۳۹۳ با ایجاد حکومت وحدت ملی؛ اشرف غنی احمدزی به عنوان رئیس‌جمهور افغانستان و عبدالله عبدالله به عنوان رئیس اجراییه حکومت وحدت ملی تعیین گردیدند.
دور دوم ریاست جمهوری
محمد اشرف غنی به همراه امرالله صالح و سرور دانش در دی ۱۳۹۷ برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ خود را نامزد کرد. او نام دسته انتخاباتی خود را «دولت ساز» گذاشت[۵]. بر اساس اعلام نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که در تاریخ ۱ دی ۱۳۹۸ اعلام شد، اشرف غنی موفق شد با کسب حد اکثر آراء (۵۰/۶۴ درصد) پیروز انتخابات شود.
این انتخابات مورد انتقاد بزرگترین چهره ها، از جمله ، لطیف پدرام قرار گرفت. لطیف پدرام به تاریخ دی ۱۳۹۹ در صفحه فیسبوکش در مورد اشرف غنی و انتخابات ریاست جمهوری، در زمانی که سخن حکومت انتقالی بر سر زبان ها بود، چنین نوشت:
"اشرف غنی احمدزی از انتقال قانونی قدرت در جلال‌آباد سخن گفت. پرسش ما این است: مگر ایشان ریس جمهور قانونی افغانستان است؟ در یک کشور ۳۵ میلیونی چند رای دارد؟ همین مقدار رای را هم با تقلب تسجیل کرده بود. همه میدانند که در این انتخابات تقلبی دکتر عبدالله عبدالله رای بیشتر از غنی احمدزی داشت. بسیار آبرومندانه و به نفع اش است که استعفاء کند. در غیر آن مجبور به استعفاء میشود."
روابط با پاکستان
از زمان انتخابات تا بحال وی در پی بهبود روابط افغانستان با پاکستان برای آغاز مذاکرات صلح با طالبان است. اولین ملاقات وی با پاکستان در ١۴ دسامبر ٢۰١۴ بود که وی به دیدار نخست وزیر پاکستان نواز شریف رفت. بعد از چندین حمله تروریستی که عاملان آنرا پاکستان می پنداشتند و شکست مذاکرات صلح, او بصورت بسیار جدی روابطش با پاکستان را سرد نمود. بعد از دو حمله شبکه حقانی و طالبان در کابل(٢۰١٨) غنی پاکستان را مرکز حمایت طالبان خواند. شبکه خبری افغانستان طلوع نیوز به نقل از منابع ناشناس میگوید که اشرف غنی به تماس تلفنی نخست وزیر پاکستان جواب نداده است. اما سفیر افغانستان در پاکستان عمر زاخیلوال این موارد را رد میکند.
گرایش و سیاست داخلی
امضای توافق نامه صلح با گلبدین حکمتیار که یکی از مخالفین مسلح دولت افغانستان بود از جمله کارکرد های اشرف غنی است [۶] اشرف غنی تلویحاً مخالف حضور مجدد رهبران پیشین مجاهدین در عرصه سیاست افغانستان بوده است.
اعطای رتبه مارشالی به عبدالرشید دوستم را به اکراه پذیرفت و در مراسم اعطای این رتبه که در سلسه مراتب نظامی افغانستان بالاترین رتبه نظامی شناخته میشود شرکت نکرد
مذاکرات صلح با طالبان
از آغاز روند صلح افغانستان در سال ۱۳۹۷ دولت همواره خواستار محوریت افغان ها در مذاکرات با طالبان و حفظ دست آورد های بیست سال گذشته و به ویژه جمهوریت در مقابل امارت که یکی از ایده آل های گروه طالبان است بوده است. اشرف غنی تحت فشار خارجی، بخصوص دونالد ترامپ و پس از توافق طالبان و ایالات متحده آمریکا برای خروج سربازان خارجی و تشکیل لویه جرگه مشورتی صلح افغانستان (۱۳۹۸) پنج هزار زندانی گروه طالبان را آزاد کرد.