سوره یوسف

از ویکی‌وحدت
Ambox clock.svg


نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در

سوره یوسف
نام سوره یوسف
شماره سوره ۱۲
جزء ۱۲ و ۱۳
ترتیب نزول ۵۳
مکی/مدنی مکی
تعداد آیات ۱۱۱
تعداد کلمات ۱۷۹۵
تعداد حروف ۷۳۰۵

سوره یوسف به خاطر بیان یک پارچه و مشروح داستان حضرت یوسف و سرگذشت او با پدر و برادرانش، یوسف نامگذاری شده است. از لحاظ اندازه و حجم از سوره‌های متوسط و مئون است، و ششمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه [ الر ] آغاز می‌شود. این سوره با 111 آیه که یکصد آیه آن به داستان حضرت یوسف(ع) اختصاص دارد. داستان حضرت یوسف(ع) در این سوره از نوجوانی آغاز و با حکومت او در مصر پایان می‌یابد.

علت نام‌گذاری

«سوره يوسف»؛ سبب نام‌گذارى آن به يوسف، آيه چهار به بعد است كه اغلب دربارۀ زندگى حضرت يوسف(ع) سخن مى گويد. اين نام بيش از بيست بار در اين سوره به كار رفته است[۱].

«سوره أحسن القصص»؛ جهت نام‌گذارى آن به «أحسن القصص: بهترين داستانها» آن است كه مشتمل بر: ياد حاسد و محسود، مالك و مملوك، شاهد و مشهود، عاشق و معشوق، حبس و رهاسازى، زندان و رهايى، و حاصلخيزى و خشكسالى، و امور بسيار ديگرى كه بيان آنها از توان افراد بشر خارج است، مى باشد[۲].

اهداف و آموزه‌ها

اهداف اساسى سوره يوسف عبارت اند از:

بيان ولايت خدا بر بنده خويش، و اين كه چگونه او را از محبت خود لبريز كرده و تربيت و سرپرستى مى كند[۳] و نجات مى دهد؛ بيان داستان حضرت يوسف عليه‌السلام و آموزه هاى تربيتى آن[۴].

محتوا و موضوعات

محتواى سوره يوسف بر خلاف سوره هاى ديگر قرآن همگى به هم پيوسته و بيان فرازهاى مختلف يك داستان است، كه در بيش از ده بخش با بيان فوق العاده گويا، جذاب، فشرده، عميق و مهيج آمده است.

گر چه داستان‌پردازان بى هدف، و يا آنها كه هدفهاى پست و آلوده اى دارند سعى كرده اند از اين سرگذشت آموزنده يك داستان عشقى محرك براى هوسبازان بسازند و چهره واقعى يوسف(ع) و سرگذشت او را مسخ كنند، و حتى در شكل يك فيلم عشقى به روى پرده سينما بياورند ولى قرآن كه همه چيزش الگو و اسوه است، در لابلاى اين داستان عاليترين درسهاى عفت و خويشتن دارى و تقوى و ايمان و تسلط بر نفس را منعكس ساخته آن چنان كه هر انسانى هر چند، بارها آن را خوانده باشد باز به هنگام خواندنش بى اختيار تحت تاثير جذبه هاى نيرومندش قرار مى گيرد.

و به همين جهت قرآن نام «احسن القصص: بهترين داستانها» را بر آن گذارده است، و در آن براى اولواالالباب (صاحبان مغز و انديشه) عبرتها بيان كرده است[۵].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از پيامبراسلام(ص) روايت كرده كه فرمود: «به بردگانتان سوره يوسف را تعليم كنيد كه هر مسلمانى اين سوره را بخواند و به خاندان و بردگان خود آن را ياد بدهد خداوند سختيهاى مرگ را بر وى آسان گرداند، و نيرويى به وى دهد كه نسبت به هيچ مسلمانى حسد نبرد».

ابوبصير از امام صادق(ع) روايت كرده كه فرمود: «كسى كه در هر شب يا در هر روز سوره يوسف را بخواند روز قيامت خداوند او را به زيبايى و جمال يوسف(ع) محشور فرمايد، و از هراس آن روز در امان باشد و در ميان بندگان شايسته خدا ممتاز باشد و نيز فرمود: اين سوره در تورات نوشته شده است[۶]».

اسماعيل‌بن‌أبى‌زياد از امام صادق(ع) از پدرانش از رسول خدا(ص) روايت كرده كه فرمود: «زنان خود را در غرفه ها (و طبقات فوقانى ساختمان) جاى ندهيد، و نوشتن و سوره يوسف را بدانها تعليم نكنيد[۷] ، بلكه ريسندگى و سوره نور را تعليمشان كنيد[۸]».

منبع

پانویس

  1. تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 21.
  2. رجمه ‌الإتقان فى علوم‌القرآن، ج 2، ص 515.
  3. تفسير الميزان، ج 11، ابتداى تفسير سوره يوسف عليه‌السلام
  4. تفسير قرآن مهر، ج 10، ص 22
  5. تفسير نمونه، ج 9، ص 293.
  6. ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.
  7. در تفسير نمونه آمده است که: اسناد اين روايات روي‌هم رفته چندان قابل اعتماد نيست و به علاوه در بعضى از روايات عكس اين مطلب ديده مى شود و در آن تشويق به تعليم اين سوره به خانواده ها شده است از اين گذشته دقت در آيات اين سوره نشان مى دهد كه نه تنها هيچ نقطه منفى براى زنان در آن وجود ندارد بلكه ماجراى زندگى آلوده همسر عزيز مصر درس عبرتى است براى همه آنهايى كه گرفتار وسوسه هاى شيطانى مى شوند.
  8. رجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 12، ص 155.