حشد الشعبی
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۰۲، ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲؛
| نام حزب یا جنبش | حَشْد شَعبی یا بسیج مردمی عراق |
|---|---|
| تاریخ تاسیس | ژوئن ۲۰۱۴ • سال ۱۳۹۴ش |
| موسس حزب | نوری مالکی |
| رهبر (رهبران) | فالح فیاض • هادی عامری • ابومهدی المهندس |
| اهداف و مبانی | مبارزه با داعش |
| فعالیت‌ها | مبارزه نظامی علیه داعش • آزادسازی جرف الصخر • شکستن محاصره آمرلی • جنگ دوم تکریت |
حشد الشعبی یا بسیج مردمی عراق (به عربی: الحشد الشعبی) که به بسیج عراق نیز معروف است، به نیروهای شبه‌نظامی عراق گفته می‌شود که در کنار ارتش این کشور قرار دارند و با هدف مبارزه علیه داعش سازمان دهی شدند. این نیرو از حدود ۴۰ گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروه‌های شیعه هستند، اما گروه‌های سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند.
حشد الشعبی
«حَشْد» به معنای جماعت، گروه و جمعیت است و «شَعْب» به معنای گروهی از مردم که مشترکاتی خاص دارند.
اَلْحَشْدُ الشَّعْبی یا بسیج مردمی عراق به نیروهای شبه‌نظامی داوطلب عراقی اشاره دارد که در سال ۱۳۹۴ش (۲۰۱۵م) برای مقابله با حملات داعش به شهرهای عراق سازمان‌دهی شدند. حشد شعبی، در پاسخ به دعوت دولت عراق و آیت‌الله سیستانی مرجع شیعه، در نجف، در قالب نیرویی نظامی در کنار ارتش تشکیل شد. نیروهایی از طوایف و قومیت‌های مختلف عراقی در آن حضور دارند.
در سال ۲۰۱۳ گروه داعش (دولت اسلامی عراق و شام) تأسیس شد. این گروه در ۹ ژوئن ۲۰۱۴ (۱۹ خرداد ۱۳۹۳) به شمال عراق حمله کرد و شهر موصل و برخی از مناطق این کشور را تصرف کرد و پس از آن، اماکن اسلامی به‌ویژه مساجد و آرامگاه‌های مقدس را تخریب کرد. در واکنش فعالیت این گروه حشد شعبی شکل گرفت.
پایه‌گذاری حشد شعبی
دستور نخست‌وزیر
نوری مالکی نخست‌وزیر وقت عراق که فرماندهی نیروهای مسلح را نیز بر عهده داشت، طی حکمی فرمان تشکیل بسیج مردمی عراق برای رویارویی با تهدید داعش و جلوگیری از حمله به بغداد را صادر کرد. پس از این فرمان، نیروهای مردمی، به ویژه با حضور کسانی که تجربه نظامی داشتند، شکل گرفت و به میدان جنگ با داعش روانه شد.
فتوای آیت‌الله سیستانی
سه ماه پس از شروع فعالیت حشد شعبی، آیت الله سیستانی مرجع تقلید شیعه در نجف به وجوب جهاد کفایی، فتوا داد و از همه کسانی که توانایی جنگیدن داشتند، دعوت کرد، در کنار نیروهای ارتش به مقابله با داعش بپردازند. این فتوا نقش به سزایی در ترغیب مردم به پیوستن به حشد شعبی داشت و به آن، مشروعیت بخشید.
مشروعیت قانونی
در سال ۲۰۱۵ هیأت وزیران عراق تصویب کرد که سازمان حشد شعبی، سازمانی رسمی و مرتبط با نخست‌وزیر است. در پی این مصوبه این نیرو به‌صورت رسمی، بخشی از ساختار نیروهای مسلح عراق محسوب و وابسته به فرمانده کل نیروهای مسلح شد.
ساختار
درباره تعداد نیروهای حشد شعبی، آمارهای متفاوتی از صد هزار تا دو و نیم میلیون نفر ارایه شده است. همه طوایف دینی از شیعه، سنی و مسیحی و همه قومیت‌ها از عرب، کرد و ترکمن در حشد شعبی حضور دارند.
نیروهای تشکیل دهنده حشد شعبی بر دو قسمند:
- گروه‌های مسلح شناخته شده.
- جوانانی که به دعوت مرجعیت به کمک ارتش آمده‌اند.
کادر رهبری
حشد الشعبی از ۴۲ گروه نظامی ثبت شده نزد مشاور امنیت ملی تشکیل شده است که قریب به ۱۱۸ هزار رزمنده دارد اما آمارهای این گروه متفاوت هستند. گروه های مسلح حشدالشعبی به ۲ بخش تقسیم می‌شوند:
- نخست گروه‌های مسلح معروف مانند سازمان بدر، گردان‌های حزب‌الله و عصائب اهل الحق
- بخش دوم را گروه‌های کوچکی تشکیل می‌دهند که بخش زیادی از آنها پس از فتوای آیت الله سیستانی به وجود آمدند.
پس از سازمان بدر، عصائب اهل‌الحق و گردان‌های حزب‌الله در رتبه های بعدی قرار دارند و هر یک از آنها نزدیک به ۶ هزار رزمنده دارند. جنبش‌های شاخص در نیروهای مردمی را جنبش‌النجباء به فرماندهی شیخ اکرم الکعبی، گردان‌های سید الشهداء به فرماندهی ابوآلاء، گردان های جند الامام به فرماندهی ابوجعفر الاسدی، گردان های امام علی به رهبری الحاج شبل، جنبش طلائع الخراسانی به فرماندهی علی الیاسری و گردان‌های عاشورا وابسته به مجلس اعلای اسلامی به فرماندهی عمار حکیم هستند. همچنین نیروهای مردمی شامل گروه های کوچکتری مانند گردان های جهاد و البناء و تشکیل الحسین الثائر و نیروهای شهید صدر و گردان های التیار الرسالی و فرقه العباس و تیپ علی اکبر وابسته به عتباب مقدس حضرت عباس و امام حسین هستند.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که همه طوایف دینی از شیعه، سنی، مسیحی و همه قومیت‌ها از عرب، کُرد و ترکمن در آن حضور دارند. برهمین اساس هم نیروهای تشکیل دهنده آن بر ۲ قسم گروه‌های مسلح شناخته شده و جوانانی که به دعوت مرجعیت به کمک ارتش آمده‌اند، هستند.
بنابراین از مهم‌ترین گروه‌های تشکیل دهنده حشد الشعبی می‌توان به گروه‌هایی همانند عصائب اهل الحق، سرایا، طلیعة الخراسانی، کتائب سیرالشهداء، حرکتة حزب الله النجباء، کتائب حزب الله، سرایا الاسلام و... اشاره کرد. فرهاندهی حشدالشعبی برعهده فالح فیاض است که ابومهدی المهندس معاون او بود که در عملیات تروریستی توسط دولت آمریکا به شهادت رسید و هادی العامری به جانشینی او انتخاب شد.