مخمسه (غلاة)
مخمّسه (از پیروان قاسم بن علی بن محمد کرخی) از غلاة شیعه بودند. در ابتدا برادر وی به نام احمد و دو فرزندش به نام های جعفر و محمد به عنوان اولین پیروان او بودند. [۱] [۲]
معنای لغوی مخمسه
مخمّس به چیزی می‌گویند که دارای پنج رکن باشد. [۳]
وجه تسمیه
این طایفه چون نسبت به پنج تن معصومین عقاید خاص و غلو آمیز داشتند، از این جهت به مخمسه معروف شدند. [۴] [۵] [۶] [۷]
عقاید
پنج تن اهل بیت نور ابدی‌اند
این فرقه معتقد بودند که حضرت محمد (ص)، امام علی (ع)، حضرت فاطمه(س) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) پنج نورند که از قدیم بوده و تا ابد خواهند بود. [۸]
خداوند مصالح بندگانش را به پنج نفر سپرده است
می گفتند که خداوند متعال اداره مصالح بندگان خود را به پنج نفر سپرده است. آن ها عبارتند از: سلمان، مقداد، عمار، ابوذر و عمر و ابن امیه. از میان ایشان، سلمان رییس آنها است و در مقام پیامبری می‌باشد. [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲]
همه موجودات دارای روح‌اند
معتقد بودند که همه موجودات عالم اعم از انسان و غیر انسان دارای روح‌اند.
انتقال روح به ابدان مومنین
بر این باور بودند که روح مؤمن به بدن هفت مؤمن دیگر منتقل می‌شود.
درجات ایمان
می‌گویند که ایمان هفت درجه دارد و انسان مومن در آخرین درجه به شناخت پروردگار می‌رسد و حجاب‌ها از صورت او برداشته می‌شود و پروردگارش را با نورانیت می‌بیند. [۱۳]
انشعابات مخمسه
از مُخَمِّسَـه فرقه‌ای به نام «شریعیّه» پیروان محمد بن موسی شریعی، یا سریعی، یا شریفی و یا شریقی منشعب می‌شود. این فرقه بر این باورند که روح‌القدس در پنج شخص حلول کرده است. آن اشخاص عبارت‌اند از: پیامبر (ص)، علی (ع)، فاطمه (س)، حسن (ع) و حسین (ع) [۱۴]
پانویس
- ↑ حموی رومی بغدادی، یاقوت‌بن عبدالله (1979 م)، معجم البلدان، بیروت، انتشارات احیاء التراث العربی، ج 7، ص 236
- ↑ احاديث نور النبي و اهل بيته(ع)، تأليف و نشر قم، مرکز المصطفي، ص41.
- ↑ وَجدی محمد فرید، دائره المعارف قرن عشرین، بیروت، نشر دارالمعرفه، سال 1971 میلادی، ج3، ص 792
- ↑ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، نشر دانشگاه تهران. سال 1337 هجری شمسی، ج 24، ص 670
- ↑ سینی دشتی، سیدمصطفی، معارف و معاریف، تهران، نشر موسسه فرهنگی آرایه. سال 1379 هجری قمری، ج9، ص 234
- ↑ غریری سامی، الجذور التاریخیه والنفسیه للغلو والغلاه، قم، نشر دلیل ما، سال 1382 هجری قمری، ص 179
- ↑ حموی رومی بغدادی، یاقوت‌بن عبدالله معجم البلدان، بیروت، انتشارات احیاء التراث العربی، 1979 میلادی، ج7، ص 236
- ↑ احاديث نور النبي و اهل بيته(ع)، قم، تالیف و نشر مرکز المصطفي، ص41.
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 399
- ↑ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، نشر دانشگاه تهران. سال 1337 هجری شمسی، ج 24، ص 670
- ↑ مدرس محمدعلی، ریحانه الأدب فی تراجم المعروفین بالکینه او اللقب، تبریز، نشر شفق، سال 1346، ج5، ص 265
- ↑ نوري طبرسي، حسين، خاتمة المستدرک، قم، نشر مؤسسه آل البيت، چاپ اول، سال 1415 هجری قمری، ج1، ص163.
- ↑ اشعری قمی، سعدبن عبدالله المقالات و الفرق، به تصحیح محمد جواد مشکور، قم، نشر موسسه مطبوعاتی عطایی، سال 1963 میلادی، ص 59
- ↑ غریری سامی، الجذور التاریخیه والنفسیه للغلو و الغلاه، قم، نشر دلیل ما، سال 1382 هجری قمری، ص 181