ابن اثیر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = ابن اثیر
| تصویر = عالمان اهل سنت.jpg
| نام = علی بن محمد جزری شیبانی
| نام‌های دیگر = عزالدین بن اثیر
| سال تولد = ۵۵۵ ق
| تاریخ تولد =
| محل تولد =
| سال درگذشت = ۶۳۰ ق
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت =
| استادان =
| شاگردان =
| دین = [[اسلام]]
| مذهب = [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر |الوشی المرقوم فی حلّ المنظوم}}
| فعالیت‌ها = [[محدّث|محدث]] و مورخ ادیب
| وبگاه =
}}
'''علی بن محمد جزری شیبانی''' معروف به '''ابن اثیر'''، ملقب به '''عزالدین'''، [[محدّث|محدث]] و مورخ ادیب [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] بود. وی صاحب دو کتاب مهم تاریخی به نام اسدالغابه فی معرفة الصحابه و الکامل فی التاریخ است.


<div class="wikiInfo">[[پرونده: ابن اثیر.jpg |جایگزین= ابن اثیر|بندانگشتی| ابن اثیر]]
== معرفی اجمالی ==
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
مجد‌الدین ابوالسعادات مبارک بن محمد بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالواحد شیبانی جزری معروف به مجدالدین ابن اثیر (544-606 ق) یکی از سه فرزند محمد شیبانی جزری و نویسنده کتاب «النهایه فی غریب الحدیث» است که اینان در علوم اسلامی به ویژه در ادبیات عرب، تاریخ اسلام و صحابه شناسی و حدیث ‌شناسی نقش و تاثیر به سزایی داشتند.
!نام
!عزالدین بن اثیر
|-
|نام های دیگر
|اب‍ن اث‍ی‍ر، ض‍ی‍اءال‍دی‍ن ن‍ص‍رال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د


اب‍ن اث‍ی‍ر ج‍زری‌، ض‍ی‍اءال‍دی‍ن
وی برادر عزالدین ابن اثیر صاحب کتاب «اُسد الغابه و الکامل فی التاریخ» است. او در جزیره ابن عمر (ما بین [[دجله]] و [[فرات]]) تولد و رشد یافت و پس از بیست سالگی به شهر [[موصل]] رفته و در آن دیار جایگاه رفیعی یافت و کتاب‌های خود را در همانجا تالیف نمود و از این طریق شهرت پیدا کرد. او در موصل به خدمت امیر مجاهد‌الدین درآمد و پس از او در خدمت عزالدین محمود و نورالدین ارسلانی بود. او قبل از اقامت در موصل به قصد تحصیل دانش حدیثی به [[بغداد]]نیز مسافرت کرده و در موصل درگذشت.


اب‍ن اث‍ی‍ر ج‍زری‌، ن‍ص‍رال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د
== جایگاه علمی ==


اب‍ن الاث‍ی‍ر ال‍ج‍زری‌، ض‍ی‍اءال‍دی‍ن‌
مجد‌الدین در [[فقه]] و [[حدیث]] متخصص بود و به ادبیات عرب و [[علوم قرآنی|علوم قرآن]] تسلط کافی داشت مذهب او [[شافعیه|شافعی]] بود و علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] او را از محاسن روزگار دانسته و او را در دینداری به عنوان ضرب المثل ذکر کرده و گفته‏‌اند که بر طریق مستقیم ملازمت داشت. و این سخن به معنای این است که در مذهبش پیرو عقاید اهل‌سنت بود و از عقاید [[مذهب شیعه|شیعه‌]] پیروی نکرده است. او به گفته برادرش عزالدین ابن اثیر در اصولَیْن (یعنی [[اصول فقه]] و [[کلام|علم کلام]]) متبحر بود.
|-
|زادروز
|۱۱ مه ۱۱۶۰م/ ۴ جمادی‌الاولی ۵۵۵ق
|-
|زادگاه
|در جزیره ابن عُمَر (اكنون شهر مرزى میان سوریه و تركیه)
|-
|وفات
|مه ۱۲۳۳م / شعبان ۶۳۰ق موصل
|-
|آرامگاه
|صحن مطهر كاظمین فعلى
|-
|آثار
|المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر (دار الکتب العلمیة) الوشی المرقوم فی حلّ المنظوم
|}
</div>


'''ابوالحسن علی بن محمد بن محمد ابن اثیر''' (م، ۶۳۰ ق) ملقب به <big>عزالدین</big>، [[محدث]] و مورخ ادیب [[اهل تسنن]] می‌باشد. وی صاحب دو کتاب مهم تاریخی به نام اسدالغابه فی معرفة الصحابه و الکامل فی التاریخ است.
== اساتید ==
اساتید مهم وی عبارت بودند از:
# یحیی بن سعدون قرطبی (م 567 ق)؛
# سعید بن دهّان؛
# عبدالله بن احمد بن محمد طوسی؛
# خطیب شهر موصل؛
# ابوالفرج عبدالمنعم حّرانی (م 596 ق)؛
# عبدالوهاب بن سکینه صوفی شافعی (م 607 ق).


=معرفی مجد الدین ابن اثیر=
== شاگردان ==
مهم‌ترین شاگردان او نیز عبارت بودند از:
* فرزند خودش ابوالفتح محمد شهاب‌الدین (م 596 ق)؛
* فخرالدین بن بخاری (م 646 ق)؛
* تاج‌الدین عبدالمحسن بن محمد حامض.


 
== افراد همنام مجد‌الدین ابن اثیر ==
مجد الدین ابوالسعادات مبارک بن محمد بن محمد بن عبدالکریم بن عبدالواحد شیبانى جزرى معروف به مجدالدین ابن اثیر (544-606 ق) یکى از سه فرزند محمد شیبانى جزرى و نویسنده کتاب «النهایه فى غریب الحدیث» است که اینان در علوم اسلامى به ویژه در ادبیات عرب، تاریخ اسلام و صحابه شناسی و حدیث ‌شناسی نقش و تاثیر به سزایى داشتند.
لقب ابن اثیر در مورد سه تن از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مشترکاً بکار می‌رود.
 
وى برادر عز الدین ابن اثیر صاحب کتاب «اُسد الغابه و الکامل فى التاریخ» است. او در جزیره ابن عمر (ما بین [[دجله]] و [[فرات]]) تولد و رشد یافت و پس از بیست سالگى به شهر [[موصل]] رفته و در آن دیار جایگاه رفیعى یافت و کتاب هاى خود را در همانجا تالیف نمود و از این طریق شهرت پیدا کرد. او در موصل به خدمت امیر مجاهد الدین درآمد و پس از او در خدمت عزالدین محمود و نورالدین ارسلانى بود. او قبل از اقامت در موصل به قصد تحصیل دانش حدیثى به [[بغداد]]<ref>ر.ک:مقاله بغداد</ref> نیز مسافرت کرده و در موصل درگذشت.
 
=جایگاه مجد الدین ابن اثیر=
 
مجد الدین در [[فقه]]<ref>ر.ک:مقاله فقه</ref> و حدیث متخصص بود و به ادبیات عرب و علوم قرآن تسلط کافى داشت مذهب او شافعى بود و علماى اهل سنت او را از محاسن روزگار دانسته و او را در دیندارى به عنوان ضرب المثل ذکر کرده و گفته اند که بر طریق مستقیم ملازمت داشت. و این سخن به معناى این است که در مذهبش پیرو عقاید اهل سنت بود و از عقاید [[شیعه]] پیروى نکرده است. او به گفته برادرش عزالدین ابن اثیر در اصولَیْن (یعنى ا[[صول فقه]] و [[علم کلام]]) متبحر بود.
 
=اساتید مجد الدین ابن اثیر=
 
اساتید مهم وى عبارت بودند از: یحیى بن سعدون قرطبى (م 567 ق)، سعید بن دهّان، عبدالله بن احمد بن محمد طوسى، خطیب شهر موصل، ابوالفرج عبدالمنعم حّرانى (م 596 ق) و عبدالوهاب بن سکینه صوفی شافعى (م 607 ق).
 
=شاگردان مجد الدین ابن اثیر=
 
مهم ترین شاگردان او نیز عبارت بودند از: فرزند خودش ابوالفتح محمد شهاب الدین (م 596 ق)، فخر الدین بن بخارى (م 646 ق) و تاج الدین عبدالمحسن بن محمد حامض.
 
=افراد همنام مجد الدین ابن اثیر=
 
لقب ابن اثیر در مورد سه تن از علماى اهل سنت مشترکاً بکار مى رود.
این سه تن عبارتند از:  
این سه تن عبارتند از:  


#مجد الدین مبارک (فرزند ارشد) نویسنده کتاب النهایه فى غریب الحدیث و الاثر،
# [[مجد‌الدین مبارک]] (فرزند ارشد) نویسنده کتاب النهایه فی غریب الحدیث و الاثر،
#عز الدین على (فرزند وسط) که کتاب هاى الکامل فى التاریخ و اسدالغابه را نوشته است،
# [[عزالدین علی]] (فرزند وسط) که کتاب‌های الکامل فی التاریخ و اسدالغابه را نوشته است،
#ضیاء الدین نصرالله (برادر کوچکتر) که کتاب المثل السائر فى ادب الکاتب و الشاعر را نوشته است.
# [[ضیاءالدین نصرالله]] (برادر کوچکتر) که کتاب المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر را نوشته است.
 
این سه برادر به نام فرزندان اثیر (ابناء الاثیر) معروف هستند و نباید میان آنها و کتاب هایشان اشتباه شود. دو برادر نخست یعنى مجد الدین و عز الدین به عنوان محدث و مورخ معروف شده اند و ضیاء الدین نیز به عنوان ادیب، کاتب و شاعر شهرت یافته است.
اما مجد الدین مبارک - صاحب این شرح حال - در سایر علوم اسلامى مثل فقه و اصول فقه، کلام، تفسیرو لغت (ادبیات) نیز تبحر و تسلط کافى داشت.
 
=کتاب های مجد الدین ابن اثیر=
 
او تقریبا در همه زمینه هاى علوم اسلامى<ref>ر.ک:مقاله علوم اسلامی</ref> کتاب‌های مهم و حائز اهمیت تدوین و تالیف کرده که برخى از آنها امروزه در دست بوده و برخى دیگر مفقود گشته است. از مهم ترین کتاب‌های او مى توان به این موارد اشاره کرد:
 
1- النهایه فى غریب الحدیث و الاثر.
 
2- الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف، که کتابى در مقام محاکمه و قضاوت درباره مطالب دو کتاب تفسیرى مهم اهل سنت، یعنى تفسیر الکشف و البیان معروف به [[تفسیرثعلبى|تفسیر ثعلبى]]، و تفسیر«[[الکشاف]]» معروف به تفسیر [[زمخشرى]] معتزلى مى باشد.
 
3- جامع الاصول السته فى احادیث الرسول. این کتاب در واقع بازنویسى و تدوین جدیدى از کتاب هاى شش گانه مهم اهل سنت در زمینه [[حدیث]] است که او همه احادیث [[صحاح سته]] را غیر از کتاب سنن ابن ماجه در آن گردآورى کرده است. او این کتاب را بر اساس کتاب رزین بن معاویه اندلسى تدوین کرده و زیاداتى را نیز بر آن افزوده است.
 
4- المختار فى مناقب الاخیار
 
5- تجرید اسماءالصحابه
 
6- مثال الطالب فى شرح طوال الغرائب. او این کتاب را پس از تالیف کتابش النهایه فى غریب الحدیث تالیف کرده و در آن به شرح احادیث طولانى و متوسط پرداخته است که در آنها الفاظ و تعابیر غریب زیادى به کار رفته است.
 
7- کتاب تفسیرقرآن که در چهار مجلد بوده است. <ref>معرفی مجد الدین ابن اثیر - مکارم شیرازی
https://makarem.ir › ...
</ref>
 
=پی نوشت=
 
عزالدین ابن اثیر، الکامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر و داربیروت، 1385 ق، ج 1، مقدمه ناشرین و ج 12، صص 113 و 288.
 
عزالدین ابن اثیر، اسدالغابة، بیروت، دارالفکر 1409 ق، ج1، مقدمه محقق.
 
ابن کثیر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، 1407 ق، ج 13، ص 54.


شمس الدین ذهبى، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمرى، بیروت، دارالکتاب العربى، چ 2، 1413 قم، ج 43، ص 226.
این سه برادر به نام فرزندان اثیر (ابناء الاثیر) معروف هستند و نباید میان آنها و کتاب‌هایشان اشتباه شود. دو برادر نخست یعنی مجد‌الدین و عزالدین به عنوان محدث و مورخ معروف شده‌اند و ضیاءالدین نیز به عنوان ادیب، کاتب و شاعر شهرت یافته است.
اما مجد‌الدین مبارک - صاحب این شرح حال - در سایر [[علوم اسلامی]] مثل [[فقه]] و [[اصول فقه]]، [[کلام]]، [[تفسیر]] و لغت (ادبیات) نیز تبحر و تسلط کافی داشت.


ابن العماد حنبلى، شذرات الذهب فى أخبار من ذهب، تحقیق الأرناووط، بیروت دار ابن کثیر، 1406 ق، ج 7، ص 42 به بعد.
== آثار ==
او تقریبا در همه زمینه‌های [[علوم اسلامی]] کتاب‌های مهم و حائز اهمیت تدوین و تالیف کرده که برخی از آنها امروزه در دست بوده و برخی دیگر مفقود گشته است. از مهم‌ترین کتاب‌های او می‌توان به این موارد اشاره کرد:


خیر الدین زرکلى، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، چ 8، 1989 م، ج 5، ص 272 به بعد.
# النهایه فی غریب الحدیث و الاثر.
# الانصاف فی الجمع بین الکشف و الکشاف، که کتابی در مقام محاکمه و قضاوت درباره مطالب دو کتاب تفسیری مهم اهل سنت، یعنی تفسیر الکشف و البیان معروف به [[تفسیر ثعلبی (کتاب)|تفسیر ثعلبی]]، و تفسیر«[[الکشاف عن حقائق التنزیل|الکشاف]]» معروف به تفسیر [[زمخشری]] معتزلی می‌باشد.
# جامع الاصول السته فی احادیث الرسول. این کتاب در واقع بازنویسی و تدوین جدیدی از کتاب‌های شش گانه مهم اهل سنت در زمینه [[حدیث]] است که او همه احادیث [[کتاب‌های شش‌گانه اهل‌سنت|صحاح سته]] را غیر از [[کتاب سنن ابن ماجه]] در آن گردآوری کرده است. او این کتاب را بر اساس کتاب رزین بن معاویه اندلسی تدوین کرده و زیاداتی را نیز بر آن افزوده است.
# المختار فی مناقب الاخیار
# تجرید اسماءالصحابه
# مثال الطالب فی شرح طوال الغرائب. او این کتاب را پس از تالیف کتابش النهایه فی غریب الحدیث تالیف کرده و در آن به شرح احادیث طولانی و متوسط پرداخته است که در آنها الفاظ و تعابیر غریب زیادی به کار رفته است.
# کتاب تفسیرقرآن که در چهار مجلد بوده است<ref>معرفی مجد الدین ابن اثیر - مکارم شیرازی https://makarem.ir ›...</ref>.


یاقوت حموى، معجم الأدباء، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالغرب الاسلامى، 1414 قم، ج 6، ص 238.
== پانویس ==
{{پانویس}}


جمال الدین ابوالمحاسن ابن تغرى بردى، النجوم الزاهرة فى ملوک مصر و قاهره، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومى، بى تا، ج 6، ص 198.
== منابع ==
# عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر و داربیروت، 1385 ق، ج 1، مقدمه ناشرین و ج 12، صص 113 و 288.
# عزالدین ابن اثیر، اسدالغابة، بیروت، دارالفکر 1409 ق، ج1، مقدمه محقق.
# ابن کثیر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، 1407 ق، ج 13، ص 54.
# شمس‌الدین ذهبی، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، چ 2، 1413 قم، ج 43، ص 226.
# ابن العماد حنبلی، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، تحقیق الأرناووط، بیروت دار ابن کثیر، 1406 ق، ج 7، ص 42 به بعد.
# خیر‌الدین زرکلی، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، چ 8، 1989 م، ج 5، ص 272 به بعد.
# یاقوت حموی، معجم الأدباء، تحقیق احسان عباس، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 1414 قم، ج 6، ص 238.
# جمال‌الدین ابوالمحاسن ابن تغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و قاهره، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، بی تا، ج 6، ص 198.


=پانویس=
{{علمای اسلام}}


[[رده: عالمان اهل سنت]]
[[رده:عالمان]]
[[رده: محدثان مسلمان]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]
[[رده:تاریخ نویسان مسلمان]]
[[رده:محدثان اهل سنت]]
<references />
confirmed، مدیران
۶٬۴۶۳

ویرایش