۸۷٬۷۱۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵{{پانویس|2}}↵↵[[رده:' به '== پانویس == {{پانویس}} [[رده:') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۶۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = ابن شهرآشوب | |||
| تصویر = عالمان شیعه.jpg | |||
| نام =محمد بن علی بن شهرآشوب ساروی مازندرانی | |||
| نامهای دیگر = ابن شهرآشوب، رشیدالدین، عزالدین، ابوجعفر | |||
|نام | | سال تولد = 489 ق | ||
| تاریخ تولد = | |||
| | | محل تولد = [[بغداد]] و به قولی دیگر ساری | ||
| سال درگذشت = 588 ق | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| | | محل درگذشت = حلب | ||
| | | استادان = {{فهرست جعبه افقی|فتال نیشابوری |[[شیخ طبرسی]] |ابومنصور طبرسی |ابوالفتوح رازی |قطب الدین راوندی }} | ||
| شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابن زهره | یحیی بن بطریق }} | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
|محل | | مذهب = [[شیعه]] | ||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | مناقب آل ابیطالب |معالم العلماء |متشابه القرآن و مختلفه }} | |||
| | | وبگاه = | ||
| | }} | ||
|فتال نیشابوری | '''محمدبن علی بن شهرآشوب ساروی''' مازندرانی معروف به '''ابن شهرآشوب'''، ملقب به '''«رشیدالدین»''' و '''«عزالدین»''' و مشهور به '''ابن شهرآشوب ساروی مازندرانی''' دانشمند [[مسلمان]] و یکی از مروج [[مذهب تشیع]] است که در صده چهارم و پنجم هجری زندگی میکرد. | ||
هرچند برخی او را عراقی دانسته بودند اما محققان علوم دینی با تکیه بر نسبت سَرَوی که به این [[مفسر]] [[محدث]] ادیب و [[فقیه]] بزرگ [[شیعه]] همچنین به پدر و جدش داده شده اصالت این خاندان را از شهر ساری مازندران دانستهاند. | |||
|شاگردان | ابن شهرآشوب بیش از همه علمای سنی عصر خویش بر منابع کلامی، تاریخی و فقهی [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] تسلط تام داشته و مطالب متنوعی که از صدها کتب اهلسنت در کتاب مثالب آورده گواه نگاه تقریبی او در تالیف [[مثالب النواصب (کتاب)|مثالب النواصب]] است. | ||
|ابن زهره | |||
| | |||
|آثار | |||
|مناقب آل ابیطالب | |||
| | |||
| | |||
| | |||
== معرفی اجمالی == | |||
عالم فرزانه و دانشمند پرآوازه [[جمهوری اسلامی ایران|ایرانی]]، «ابوعبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی» معروف به رشیدالدین، یکی از بزرگان علم و عمل قرن ششم هجری میباشد. عالمی که علاوه بر لبریز کردن جان خویش از نور علم و [[تقوا]]، برای طالبان حقیقت و معرفت، همچون مشعل هدایتی گردید که هنوز، نور افشانی مینماید. | |||
وی در 488 و به قولی 489 هجری قمری در [[بغداد]] و بنابر قولی در ساری در خانوادهای عالمپرور متولد شد<ref> ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة و اللّقب، استاد محمد علی مدرس، ج8، ص58، کتابفروشی خیام، 1374 ش</ref>. | |||
جدّ و پدر بزرگوارش از عالمان جلیلالقدر بودند؛ مثلاً جدش مرحوم شیخ شهرآشوب از شاگردان برجسته و ممتاز [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]]؛ به شمار میرفت. و والد ماجدش شیخ علی نیز از مکتب پدر بهرهمند گشته و از فقها و محدثینی بود که در ضبط و نقل اخبار و آثار [[اهل بیت|اهلبیت عصمت و طهارت]] تلاش بسیار نمود<ref> ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة و اللّقب، استاد محمد علی مدرس، ج8، ص59، کتابفروشی خیام، 1374 ش</ref> ولی شهرت ابن شهرآشوب از پدر و جدش مضاعف شد و شهره آفاق گردید. | |||
وی در این خانواده نورانی و دینی رشد نمود و توانست در سن 8 سالگی حافظ کل [[قرآن]] گردد و به لقب حافظ مفتخر شود<ref>ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة و اللّقب، استاد محمد علی مدرس، ج8، ص59، کتابفروشی خیام، 1374 ش</ref> بواسطۀ همین ویژگی رشد و تعالی یافته عطش وی برای تحصیل بیش تر شد. وی به شهرهای زیادی همچون مازندران، [[مشهد]]، [[نیشابور]]، [[سبزوار]] و حتی ممالک [[عراق]]، [[سوریه]] و... سفر نمود تا بتواند از معارف [[اهل بیت|اهلبیت]] بهرهمند شود. این تلاش پیگیر ابن شهرآشوب باعث شد تا وی در علوم و فنون گوناگونی از قبیل: [[تفسیر]]، [[حدیث]]، [[فقه]]، [[اصول]]، [[قرائت]]، ادبیات عرب، شعر و غیره به حد کمال رسد و مجتهدی مسلّم و عالمی ذوفنون گشته و در شهر [[بغداد]] که از شهرهای بزرگ اسلامی آن عصر بود و فرقههای مختلف اسلامی در آن شهر زندگی میکردند مقیم گردد<ref> دائرة المعارف تشیع، ج1، ص337، زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی و... ، تهران، بنیاد اسلامی طاهر، چ اول، .1366</ref>. | |||
== اساتید == | |||
ابن شهر آشوب از اساتید بزرگواری بهره برد که نامشان در [[جهان اسلام]] همچون ستارگان درخشندهای متجلی است؛ عالمانی چون: | |||
# شیخ [[فضل بن حسن طبرسی|ابوعلی فضل بن حسن طبرسی]] صاحب [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]]، | |||
# [[ابومنصور طبرسی]] صاحب احتجاج، | |||
# [[ابوالفتوح رازی]] صاحب [[تفسیر رازی (کتاب)|تفسیر رازی]]، | |||
# [[قطب راوندی|قطب الدین راوندی]] | |||
# [[واعظ نیشابوری]] را میتوان نام برد<ref>فوائد الرضویه، شیخ عباس قمی، به کوشش عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، دفتر نشر نوید اسلام، چ دوم، 1387، ص712.</ref>. | |||
کتاب کشاف وفایق و ربیع الابرار را نزد خود [[زمخشری]] که مؤلف آنها است خوانده و در [[روایت]] از آنها اجازه داشته است و گاهی به یک واسطه و گاهی به دو واسطه از [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] روایت نموده است<ref>ریحانة الادب، ج8، ص59.</ref>. همچنین از ابوالفتح ناصح الدین عبدالواحد آمدی. (م510ق) صاحب [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غرر الحکم و درر الکلم]] نیز روایت نموده است<ref>دائرة المعارف تشیع، ج1، ص337.</ref>. | |||
== آثار == | |||
ابن شهرآشوب علاوه بر تبلیغ [[اسلام]] و معارف اهل بیت، آثار ارزشمندی نیز به یادگار گذاشت که هر کدام همچون ستارهای در عالم اسلام میدرخشند. اسامی کتابهای او به شرح زیر است: | |||
# مناقب آل ابیطالب | |||
# الاربعین فی مناقب سیدة النساء، فاطمة الزهراء | |||
# متشابه القرآن | |||
# الاسباب و النزول علی مذهب آل الرسول(صلی الله علیه) | |||
# معالم العلماء | |||
# انساب آل ابیطالب(علیهالسلام) | |||
# مناقب النواصب | |||
# مائدة الفائدة | |||
# المحزون المکنون فی عیون الفنون | |||
# اعلام الطرائق فی الحدود و الحقائق و الاوصاف | |||
# المثال فی الامثال و الاسباب | |||
# الحاوی | |||
# الانصاف | |||
# المنهاج و....<ref> فوائد الرضویه، شیخ عباس قمی، ص711.</ref>. | |||
== در محضر مفاخر دانشمندان شیعه و سنی == | |||
ابن شهرآشوب در آموختن علم خود را محدود به علمای یک فرقه و مذهب ننمود. با اینکه در تراجم ایشان را پس از شیخ طوسی به شیخ الطایفه معروف نمودهاند و او را محیی و مروج فرهنگ شیعی و فرهنگ اهل بیت دانستهاند؛ اما در آموختن، خود را محدود به علمای شیعه ننمود؛ بلکه اِبایی نداشت از اینکه در محضر علمای عامه ([[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]]) نیز زانوی ادب بزند و تلمّذ نماید. تقریباً نیمی از اساتید وی از علمای طراز اول عامه بودند؛ افرادی چون: [[زمخشری]] صاحب کشاف و.... | |||
همچنین خود را محدود به یک یا دو استاد ننمود؛ بلکه تلاش نمود تا از اکثر علمای بزرگ عصر خود (یعنی نیمه اول قرن ششم) استفاده نماید؛ و از آنها در [[روایت]] آثارشان اجازه دریافت کند؛ تا آنجا که بعضی از تذکره ها تعداد اساتید وی را به 27 تن میرسانند<ref>مفاخر اسلام، علی دوانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ اول، 1363، ج3، ص499.</ref>. این تلاش پیگیر ابن شهرآشوب بود که وی را دانشمند و سخنوری بزرگ که مورد قبول عامه و خاصه بود، ساخت. | |||
ابن | == نظر عالمان و بزرگان در مورد ابن شهرآشوب == | ||
[[محمد بن حسن حر عاملی|شیخ حر عاملی]] درباره ابن شهر آشوب مینویسد: وی فردی عالم، فاضل، ثقه، [[محدث]]، عالم به [[رجال]] و [[روایات]]، ادیب، شاعر و جامع همه خوبیها بود<ref>حر عاملی، امل الآمل، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۲۸۵.</ref>. | |||
* [[میرزا حسین نوری]] در توصیف وی میگوید: فخر شیعه، تاج شریعت، افضل الاوائل و دریای متلاطم ژرفی که ساحل ندارد، احیاء کننده آثار مناقب و فضائل، رشید الملة و الدین شمس الاسلام و المسلمین ابن شهرآشوب فقیه، محدث، مفسر، محقق و.... <ref> نوری، خاتمه مستدرک، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۵۶ و ۵۷</ref> | |||
* [[تفرشی]] مینویسد: محمد بن علی بن شهرآشوب، پیشوای طایفه شیعه و فقیه آنان، شاعری بلیغ و نویسنده بود<ref> تفرشی، نقد الرجال، ۱۴۱۸ق، ج۴، ص۲۷۶.</ref>. | |||
* صلاحالدین صفدی یکی از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] مینویسد: محمّد بن علی بن شهرآشوب... یکی از سرشناسان شیعه است. او در هشت سالگی [[قرآن]] را حفظ کرده بود و در [[علم اصول]] شیعه به حد نهایی رسید. وی در [[علوم قرآنی]] و مشکلات [[حدیث]] و اخبار و لغت و نحو و موعظه در منبر در زمانی که مقتفی [[عباسیان|خلیفه عباسی]] در [[بغداد]] بود از دیگران تقدم داشت<ref>صدر، تأسیس الشیعة، ۱۳۶۹ش، ص۲۷۲.</ref>. | |||
= | == وفات == | ||
ابن شهر آشوب سالهای پایانی عمر خویش را در شهر [[حلب]] به سر برد و در آنجا به تبلیغ معارف اهلبیت پرداخت و پس از یک عمر تلاش خالصانه فرهنگی، تبلیغی، در شب جمعه 22 [[شعبان|شعبان المعظم]] 588 هجری قمری روح بلندش به عالم باقی پیوست و در بیرون حلب در بالای کوه معروف به جبل جوشن<ref>فوائد الرضویه، ص713</ref> مدفون گشت<ref>ریحانة الادب، ج8، ص65.</ref>. | |||
البته به خطا وفات او را در «مشهد گنج افروز» از قُرای بابلِ (مازندران) دانستهاند و اظهار داشتهاند که آرامگاه او در آنجا زیارتگاه مردم است<ref> دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج4، ص91، س1.</ref>. که این انتساب صحیح نبوده، لازم است تا در مورد عالِم مدفون در آن مکان شریف تحقیق به عمل آید. | |||
البته به خطا وفات او را در «مشهد گنج افروز» از قُرای بابلِ (مازندران) دانستهاند و اظهار | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده: عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده: عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده: مورخان شیعه]] | [[رده:مورخان شیعه]] | ||
[[رده: | [[رده:ایران]] |