confirmed، مدیران
۶٬۴۸۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' سالها' به ' سالها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = ابن عجیبه | |||
| تصویر = عالمان اهل سنت.jpg | |||
| نام = احمد بن محمد بن مهدی بن عجیبه حسنی | |||
| نام‌های دیگر = ابن عجیبه | |||
| سال تولد = 1160 ق | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = [[مراکش]] | |||
| سال درگذشت = 1224 ق | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = [[مراکش]] | |||
| استادان = {{فهرست جعبه افقی|محمد السنوسی|احمد الرشا| عبدالکریم بن قرّیش|محمد ورزازی}} | |||
| شاگردان = | |||
| دین = [[اسلام]] | |||
| مذهب = [[سنی]] | |||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی| البحر المدید فی تفسیر القرآن مجید|ایقاظ الهمم فی شرح الحکم، شرح الحکم ابن عطاءالله سکندری|الفتوحات الالهیة فی شرح المباحث الاصلیة|الفتوحات القدوسیة فی شرح المقدمة الاجرومیة|و...}} | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''احمد بن محمد بن مهدی بن عجیبه حسنی''' معروف به '''ابن عجیبه'''، عارف، مفسر و دانشمند [[مراکش|مراکشی]] است. شناخت این شخصیت از جهت اثری که وی بر وحدت مذاهب اسلامی می‌تواند داشته باشد، حائز اهمیت است. | |||
== | == زندگی‌نامه == | ||
وی در سال 1160 یا 1161 (1747 یا 1748م) در قریة الخمیس واقع در ناحیه منسوب به قبیله انجرا، در سواحل جنوبی مدیترانه میان طنجه و تطوان زاده شد <ref>میشون، 2 -1؛ صالح حمدان، 7</ref>. خانواده او از شرفای (سادات‌ِ) آنجا بوده‌اند. | وی در سال 1160 یا 1161 (1747 یا 1748م) در قریة الخمیس واقع در ناحیه منسوب به قبیله انجرا، در سواحل جنوبی مدیترانه میان طنجه و تطوان زاده شد<ref>میشون، 2 -1؛ صالح حمدان، 7</ref>. خانواده او از شرفای (سادات‌ِ) آنجا بوده‌اند. | ||
وی در کتاب خود الفهرسة به تفصیل درباره نسب، زادگاه، تحصیلات، | وی در کتاب خود الفهرسة به تفصیل درباره نسب، زادگاه، تحصیلات، گرایشهای فکری، ورود به طریقه صوفیانه، طی مدارج سلوک، زندگی خانوادگی، سفرها و رویدادهای دیگر دوران حیات خویش سخن گفته و آثار خود را نیز به ترتیب تاریخی و در ضمن بیان سرگذشت خویش بر شمرده است. | ||
طبق شجره‌نامه‌ای که مترجم به زبان فرانسوی در مقدمه کتاب الفهرسة تنظیم کرده است، در اصل از طریق [[حسن مثنی]] و امام [[ | طبق شجره‌نامه‌ای که مترجم به زبان فرانسوی در مقدمه کتاب الفهرسة تنظیم کرده است، در اصل از طریق [[حسن مثنی]] و امام [[حسن بن علی (عسکری)|امام حسن (ع)]] به امام [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی طالب(ع)]] می‌رسد. <ref>نک: میشون، 28</ref> | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
وی تحصیلات مقدماتی و قرائت [[قرآن|قرآن]] را در زادگاه خود فراگرفت و یک چند در قصر الکبیر نزد فقیه محمد | وی تحصیلات مقدماتی و قرائت [[قرآن|قرآن]] را در زادگاه خود فراگرفت و یک چند در قصر الکبیر نزد فقیه محمد السنوسی و سپس در تطوان نزد استادانی چون احمد الرشا، عبدالکریم بن قرّیش و محمد ورزازی به تحصیل فقه و کلام و تفسیر و علوم ادبی پرداخت. هنگامی که شیخ محمد جنوی به تطوان آمد، وی ملازم مجلس درس او شد و فقه و حدیث و سپس مباحثی در عرفان را از او فراگرفت <ref>ابن عجیبه، الفهرسة، 29-32</ref>. پس از وفات محمد جنوی، ابن عجیبه عازم [[فاس|فاس]] شد و در آنجا به مجلس درس سیدی محمد التاودی ابن سوده پیوست و از او اجازه تدریس و نقل حدیث گرفت. | ||
فاس در آن روزگار یکی از مراکز مهم علوم و معارف اسلامی بود و ابن عجیبه در آن شهر با جمعی از دانشمندان بزرگ مغرب آشنا شد و از چندتن از آنان نیز در تفسیر و حدیث و فقه کسب علم کرد و اجازه روایت گرفت <ref>همان، 35- 38</ref>، ولی چندی بعد به تطوان بازگشت و به تعلیم و تدریس مشغول شد و در این سفر (1208ق/1794م) با عارف مشهور سیدی محمد بوزیدی (د 1229ق/1814م) آشنا و به طریقه درقاوی وارد شد <ref>همان، 32-33</ref>. | فاس در آن روزگار یکی از مراکز مهم علوم و معارف اسلامی بود و ابن عجیبه در آن شهر با جمعی از دانشمندان بزرگ مغرب آشنا شد و از چندتن از آنان نیز در تفسیر و حدیث و فقه کسب علم کرد و اجازه روایت گرفت <ref>همان، 35- 38</ref>، ولی چندی بعد به تطوان بازگشت و به تعلیم و تدریس مشغول شد و در این سفر (1208ق/1794م) با عارف مشهور سیدی محمد بوزیدی (د 1229ق/1814م) آشنا و به طریقه درقاوی وارد شد <ref>همان، 32-33</ref>. | ||
| خط ۱۸: | خط ۳۷: | ||
وی در فهرسة چگونگی تغییر و تحول روحی و باطنی خود را با ذکر جزئیات بیان می‌کند و عوامل مؤثر در این دگرگونی را باز می‌گوید <ref>ص 40- 48</ref> و مجاهدتها و ریاضتهای سخت و مساعی و مصائب خود را به تفصیل بر می‌شمارد <ref>ص 52 -57</ref> و از جمله ماجرای گرفتار شدن خود و برادر و یارانش را در تطوان که به سبب مجاهدت در تبلیغ و ترویج طریقه و به تهمتی ناروا به زندان افتاده بودند، حکایت می‌کند. | وی در فهرسة چگونگی تغییر و تحول روحی و باطنی خود را با ذکر جزئیات بیان می‌کند و عوامل مؤثر در این دگرگونی را باز می‌گوید <ref>ص 40- 48</ref> و مجاهدتها و ریاضتهای سخت و مساعی و مصائب خود را به تفصیل بر می‌شمارد <ref>ص 52 -57</ref> و از جمله ماجرای گرفتار شدن خود و برادر و یارانش را در تطوان که به سبب مجاهدت در تبلیغ و ترویج طریقه و به تهمتی ناروا به زندان افتاده بودند، حکایت می‌کند. | ||
با ورود درویشان همراه او به زندان و پیوستن برخی دیگر از صوفیه به آنان، زندان به خانقاه تبدیل و حلقه‌های ذکر و تلقین تشکیل شد و زندانیان همگی به آنان پیوستند و در خیرات و خوراکیهایی که از بیرون می‌رسید، با آنان سهیم شدند <ref>ص 57 - 58</ref>. پس از 3 روز ابن عجیبه و یارانش از زندان آزاد شدند و از آنان التزام و تعهد گرفته شد که از ترویج و تبلیغ افکار و | با ورود درویشان همراه او به زندان و پیوستن برخی دیگر از صوفیه به آنان، زندان به خانقاه تبدیل و حلقه‌های ذکر و تلقین تشکیل شد و زندانیان همگی به آنان پیوستند و در خیرات و خوراکیهایی که از بیرون می‌رسید، با آنان سهیم شدند <ref>ص 57 - 58</ref>. پس از 3 روز ابن عجیبه و یارانش از زندان آزاد شدند و از آنان التزام و تعهد گرفته شد که از ترویج و تبلیغ افکار و روشهای صوفیانه خودداری کنند، ولی پس از چندی این خبر به فاس رسید و مردم آنجا عامل تطوان را به سبب این عمل مورد ملامت و تقبیح قرار دادند و فقیه ادیب سیدی سلیمان الحوات در قصیده‌ای که در فهرسة نقل شده است، به مذمت مسببان آن پرداخت <ref>ص 57 -60</ref>. | ||
این واقعه که ابن عجیبه از آن به عنوان «امتحان» یاد می‌کند، به هیچ روی او را از راه و روشی که در پیش گرفته بود، بازنداشت و وی همچنان به دعوت مردم به سوی خدا، تأسیس و تشکیل زاویه و خانقاه در نقاط مختلف آن ناحیه و تألیف و تصنیف آثار علمی و عرفانی مشغول بود تا سرانجام در غماره به طاعون مبتلا شد و درگذشت. مقبره او در نزدیکی طنجه، بر بلندیهایی که بر قریه زمیج و نیز بر دریا و صخره‌های جبل الطارق مشرف است، واقع شده و هر سال در اواخر تابستان درویشان درقاوی در آنجا گرد می‌آیند و با مراسم خاصی یاد او را گرامی می‌دارند <ref>نک: میشون، 91. </ref> | این واقعه که ابن عجیبه از آن به عنوان «امتحان» یاد می‌کند، به هیچ روی او را از راه و روشی که در پیش گرفته بود، بازنداشت و وی همچنان به دعوت مردم به سوی خدا، تأسیس و تشکیل زاویه و خانقاه در نقاط مختلف آن ناحیه و تألیف و تصنیف آثار علمی و عرفانی مشغول بود تا سرانجام در غماره به طاعون مبتلا شد و درگذشت. مقبره او در نزدیکی طنجه، بر بلندیهایی که بر قریه زمیج و نیز بر دریا و صخره‌های جبل الطارق مشرف است، واقع شده و هر سال در اواخر تابستان درویشان درقاوی در آنجا گرد می‌آیند و با مراسم خاصی یاد او را گرامی می‌دارند <ref>نک: میشون، 91. </ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۸۰: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
# ابن عجیبه، ایقاظ الهمم فی شرح الحکم، قاهره، 1331ق/1913م. | # ابن عجیبه، ایقاظ الهمم فی شرح الحکم، قاهره، 1331ق/1913م. | ||
# همو، الفهرسة، به کوشش عبدالحمید صالح حمدان، قاهره، 1990م. | # همو، الفهرسة، به کوشش عبدالحمید صالح حمدان، قاهره، 1990م. | ||
# صالح حمدان، مقدمه بر الفهرسة | # صالح حمدان، مقدمه بر الفهرسة. | ||
# ظاهریه، خطی (نحو). | # ظاهریه، خطی (نحو). | ||
# علوش و عبدالله رجراجی، فهرس المخطوطات العربیة، رباط، 1954م. | # علوش و عبدالله رجراجی، فهرس المخطوطات العربیة، رباط، 1954م. | ||
# وکیل، مختار، فهرست المخطوطات المصورة، قاهره، 1390ق/1970م. | # وکیل، مختار، فهرست المخطوطات المصورة، قاهره، 1390ق/1970م. | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||