ابن ندیم: تفاوت میان نسخه‌ها

== ولادت ابن‌ندیم ==

== مذهب ابن‌ندیم ==

اختلاف نظری که در مورد مذهب ابن‌ندیم دیده می‌شود از تشتت و گوناگونی آرای وی در الفهرست ریشه می‌گیرد. قرائن موجود در الفهرست بر میل او به اعتزال و مکتب [[معتزله]] دلالت دارد. از آن جمله است:

نظر به اینکه او از برخی [[ائمه|امامان شیعه]] و فرزندانشان با جمله علیه‌السلام یاد کرده<ref>ابن ندیم، ص۹۵، ۱۲۰، ۲۵۲</ref> و [[اهل بیت|اهل‌بیت]] پیامبر (صلی الله علیه) را همچون فردی شیعی می‌ستاید<ref> ابن ندیم، ص ۱۹۷، ۲۷۶</ref> و برای شیخین، دیگر [[خلیفه|خلفا]] و کسانی چون [[طلحه]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]] و [[عایشه]] تعبیر رضی اللـه عنه را به کار نمی‌‌برد<ref> ابن ندیم، ص ۲۷، ۱۱۵، ۱۳۶</ref>، می‌ توان گفت که شیعی مذهب بوده است.  

قرائن دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند بر [[تشیع]] وی دلالت کند:

* ذکر تعبیر خاصه برای شیعیان و عامه برای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref> ابن ندیم، ص ۲۴۶، ۲۸۷، ۲۸۹</ref>؛

* نقل روایتی از [[واقدی]] مبنی بر آنکه [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السلام)]] [[معجزه]] پیامبر (صلی الله علیه) بوده است. <ref>ابن ندیم، ص ۱۱۱</ref>

* حسن المذهب خواندن واقدی که خود، او را شیعی می‌داند. <ref>ابن ندیم، ص ۱۱۱</ref>

* لازم به ذکر است که علمای [[امامیه]] هچون [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] و نجاشی، با اینکه از الفهرست بهره گرفته‌‌اند، او را از جمله رجال امامیه محسوب نداشته‌‌اند<ref> ابن شهر آشوب، ص۱۴۳</ref>.

ابن‌ندیم آثار زیادی نوشته‌است ولی مهمترین اثر او که شهرت جهانی دارد [[الفهرست (کتاب)|کتاب الفهرست]] است. از دیگر آثار او کتاب الاوصاف و التشبیهات است. شهرت او بیشتر به خاطر کتاب الفهرست او است.

الفهرست در سال ۳۷۷ هـ. ق (۹۸۷ میلادی) به انجام رسید و احتمالاً پس از آن نیز ابن‌ندیم اطلاعاتی را بر آن افزود. این کتاب جامع‌ترین اثر در حوزه کتاب‌شناسی عمومی در چهار سده نخست هجری است، که فهرستی از کلیه کتبی که تا آن زمان به زبان عربی نگاشته شده و شرح حال مؤلفانش را دربردارد. این کتاب بمثابه دانشنامه‌ای از تاریخ، فرهنگ، ادبیات و مذهب از پیش از اسلام تا زمان مؤلف است<ref>«ابن ندیم، دائرةالمعارف اسلامی»</ref> .<ref>توضیح بیشتر رجوع شود به مدخل الفهرست</ref>.