confirmed، مدیران
۳۳٬۱۲۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
|- | |- | ||
| وفات | | وفات | ||
|اوایل سده پنجم قمری ( | |اوایل سده پنجم قمری ( 385 ق ) | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
=اصل و نسب ابن ندیم= | =اصل و نسب ابن ندیم= | ||
درباره نسب و خاستگاه ابن ندیم نمی توان به صورت قطعی سخن گفت، اما باتوجه به اینکه وی در نسبت یا وابستگی خود به قبیله ای از قبایل عرب در الفهرست مطلبی نیاورده، می توان گفت که احتمالاً عرب نبوده است. | درباره نسب و خاستگاه ابن ندیم نمی توان به صورت قطعی سخن گفت، اما باتوجه به اینکه وی در نسبت یا وابستگی خود به قبیله ای از قبایل عرب در [[الفهرست]] مطلبی نیاورده، می توان گفت که احتمالاً عرب نبوده است. | ||
همچنین شواهدی چون نپرداختن ابن ندیم به ادیان ایرانی در بخش مربوط به مذاهب و ادیان الفهرست و نیز مطالبی که در صفحات ۲۳۹-۲۴۰ آن آورده است، می‌تواند احتمال ایرانی نبودن وی را تقویت کند. | همچنین شواهدی چون نپرداختن ابن ندیم به ادیان ایرانی در بخش مربوط به مذاهب و ادیان الفهرست و نیز مطالبی که در صفحات ۲۳۹-۲۴۰ آن آورده است، می‌تواند احتمال ایرانی نبودن وی را تقویت کند. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
باتوجه به اینکه در خود الفهرست همواره از وی با عنوان محمد بن اسحاق الندیم یاد می شود و هچنین [[منابع رجالی]] و تاریخی غالباً نام او را به همین صورت یا به صورت <big>ابن الندیم</big> ضبط کرده‌اند، <ref>شیخ طوسی، ص۴۱، ص۶۸، جاهای مختلف؛ نجاشی، ص۱۱۴؛ ابن شهر آشوب، ص۱۴۳؛ فقطی، ج۱، ص۷، ۸، ۹؛ ابن ابی اصیبعه، ج۱، ص۵۷، ص۲۸۷</ref> می توان گفت که <big>ندیم</big> لقب پدر او بوده است، اما علت این نامگذاری معلوم نیست. | باتوجه به اینکه در خود الفهرست همواره از وی با عنوان محمد بن اسحاق الندیم یاد می شود و هچنین [[منابع رجالی]] و تاریخی غالباً نام او را به همین صورت یا به صورت <big>ابن الندیم</big> ضبط کرده‌اند، <ref>شیخ طوسی، ص۴۱، ص۶۸، جاهای مختلف؛ نجاشی، ص۱۱۴؛ ابن شهر آشوب، ص۱۴۳؛ فقطی، ج۱، ص۷، ۸، ۹؛ ابن ابی اصیبعه، ج۱، ص۵۷، ص۲۸۷</ref> می توان گفت که <big>ندیم</big> لقب پدر او بوده است، اما علت این نامگذاری معلوم نیست. | ||
از محل تولد ابن ندیم نیز اطلاعی در دست نیست، تنها می دانیم که در [[بغداد]] می زیسته و مدتی در موصل اقامت داشته است. <ref> ابن ندیم، ص۹۴، ص۱۸۱</ref> | از محل تولد ابن ندیم نیز اطلاعی در دست نیست، تنها می دانیم که در [[بغداد]] می زیسته و مدتی در [[موصل]] اقامت داشته است. <ref> ابن ندیم، ص۹۴، ص۱۸۱</ref> | ||
در مورد تاریخ تولد ابن ندیم گزارشی که خود او در الفهرست <ref> ابن ندیم،ص۲۹۵</ref> درباره ملاقاتش با | در مورد تاریخ تولد ابن ندیم گزارشی که خود او در الفهرست <ref> ابن ندیم،ص۲۹۵</ref> درباره ملاقاتش با فقیه خارجی، ابوبکر بردعی در ۳۴۰ق به دست داده، تا حدودی راهگشاست. با توجه به اطلاعاتی که ابن ندیم از آثار و [[عقاید]] بردعی در این دیدار گردآوری کرده، می توان دریافت که وی در زمان ملاقات، از بلوغ علمی برخوردار بوده است و در حدود سی تا چهل ساله بوده است. | ||
=مذهب ابن ندیم= | =[[مذهب]] ابن ندیم= | ||
اختلاف نظری که در مورد مذهب ابن ندیم دیده می شود، از تشتت و گوناگونی آرای وی در الفهرست ریشه می گیرد. قرائن موجود در الفهرست بر میل او به [[اعتزال]] و مکتب [[معتزله]] دلالت دارد. از آن جمله است: | اختلاف نظری که در مورد مذهب ابن ندیم دیده می شود، از تشتت و گوناگونی آرای وی در الفهرست ریشه می گیرد. قرائن موجود در الفهرست بر میل او به [[اعتزال]] و مکتب [[معتزله]] دلالت دارد. از آن جمله است: | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
باید افزود که از عبارت [[ترضیه]] (رضی الله عنه) که در برخی موارد در کتاب الفهرست چاپی <ref>ابن ندیم، ص ۱۱۵، ۱۴۶، ۲۲۴، ۲۵۱</ref> برای [[عمر بن خطاب]] و دیگران دیده می شود، در نسخه های اصلی آن اثری نیست، از این رو می توان دریافت که این تعابیر توسط ناسخان اضافه شده است. | باید افزود که از عبارت [[ترضیه]] (رضی الله عنه) که در برخی موارد در کتاب الفهرست چاپی <ref>ابن ندیم، ص ۱۱۵، ۱۴۶، ۲۲۴، ۲۵۱</ref> برای [[عمر بن خطاب]] و دیگران دیده می شود، در نسخه های اصلی آن اثری نیست، از این رو می توان دریافت که این تعابیر توسط ناسخان اضافه شده است. | ||
قرائن دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند بر تشیع وی دلالت کند: | قرائن دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند بر [[تشیع]] وی دلالت کند: | ||
* ذکر تعبیر خاصه برای [[شیعیان]] و عامه برای اهل سنت؛ <ref> ابن ندیم، ص ۲۴۶، ۲۸۷، ۲۸۹</ref> | * ذکر تعبیر خاصه برای [[شیعیان]] و عامه برای اهل سنت؛ <ref> ابن ندیم، ص ۲۴۶، ۲۸۷، ۲۸۹</ref> | ||