احمد بن یحیی

احمد بن یحیی
نام کامل	احمد بن یحیی
اطلاعات شخصی
محل تولد	سمرقند
سال درگذشت	340 ق، ۳۳۰ ش‌، ۹۵۱ م
دین	اسلام، شیعه
استادان	محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی
فعالیت‌ها	فقیه، محدث معتبر شیعی

احمد بن یحیی، (متوفی حدود 340 ق) ابونصر، فقیه و محدث معتبر شیعی و اهل سمرقند است. «شیخ طوسی» ضمن تصریح به ارزش احادیث او گفته است: «وی فردی نیکوکار و اهل دانش بود و مذاهب گوناگونی نظیر شیعه امامیه، حشویه و فرقه‌‏های اهل‏‌سنت، بر اساس فتوای او رأی می‌‏دادند».

معرفی اجمالی

احمد بن یحیی، ابونصر. فقیه و محدث معتبر شیعی. وی اهل سمرقند است و ظاهراً در همان‌جا تولد یافت اما زمان آن روشن نیست. هم‌چنین درباره وفات او مدرک قابل استنادی در دست نیست، ولی چون استاد او در 328 هجری وفات یافت، وی می‌‏بایست در اواسط سده چهارم زندگی را به سر آورده باشد. از معاصران او ابراهیم بن نصیر کشی (م.ح335ق) و حمدویه بن نصیر کشی م.ح335ق) هستند که مشترکاً نزد عیاشی سمرقندی به فراگیری فقه و حدیث اشتغال داشتند، بنابراین وفات او را می‏‌توان با اندکی مسامحه حدود 340 هجری تخمین زد.

شیخ طوسی (م460ق) ضمن تصریح به ارزش احادیث او گفته است: «وی فردی نیکوکار و اهل دانش بود و مذاهب گوناگونی نظیر شیعه امامیه، حشویه و فرقه‌‏های اهل‏‌سنت، بر اساس فتوای او رأی می‌‏دادند». از گفته طوسی استفاده می‌‏شود که وی در زمان خود، عالمی برجسته و در فقه و حدیث تخصص بالایی داشته است. وی ظاهراً پس از تحصیلات مقدماتی در سمرقند، عازم عراق شد و در شهرهای کوفه و بغداد آموخته‌‏های خویش را تکمیل نمود. از استادان او تنها «محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی» (م.ح328ق) را می‌‏شناسیم که در بغداد آوازه بلندی داشته است. در منابع حدیثی، روایتی از او به ما نرسیده است، از این ‏رو تعیین شاگردان و دیگر اساتید او ممکن نیست اما بدیهی است که وی با شهرت بالایی که در میان مذاهب مختلف بغداد داشته، حتماً اساتید متعددی دیده و شاگردان زیادی تربیت کرده است. از آثار تألیفی او نیز خبری گزارش نشده است.

اساتید

محمد بن مسعود عیاشی سمرقندی از معروف و مشهورترین اساتید وی می باشد.

منابع

1. رجال طوسی، ص407 شماره 5932، وص451 شماره 6402؛
2. معجم رجال الحدیث، ج3ص158 شماره 1012؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص59.