افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

=مساجد و بناهای تاریخی افغانستان=

مسجد عبدالرحمن، که آن را [[مسجد]]<ref>ر .ک : مقاله مسجد</ref> بزرگ کابل نیز می‌خوانند، یکی از بزرگ‌ترین مساجد افغانستان است. این مسجد در سه طبقه و در زمینی به وسعت تقریبی 15 هزار مترمربع ساخته شده است. یکی از طبقات مسجد فقط مختص بانوان است. نام مسجد برگرفته از نام یکی از تجار بزرگ افغان موسوم به حاجی عبدالرحمن است. او که کار ساخت مسجد را در سال 2001 میلادی آغاز کرده بود پیش از پایان آن چشم از جهان فروبست، اما پسران عبدالرحمن کار او را ادامه دادند تا اینکه کار ساخت مسجد در سال 2009 به پایان رسید و در سال 2012 رسما گشایش یافت. مسجد عبدالرحمن 14 گنبد و دو گلدسته دارد و 10 هزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد.

در دامنه کوه علی‌آباد در شمال‌غربی کابل در منطقه‌ای موسوم به کارته‌سخی، زیارتگاهی وجود دارد که در آن خرقه‌ای منسوب به [[رسول خدا (ص)]] نگهداری می‌شود. نوشته‌اند که این خرقه از سال 1109 تا 1181 قمری در فیض‌آباد بدخشان بود. در سال 1181 خرقه هنگام انتقال از بدخشان به قندهار بین راه حدود 8 ماه در این محل نگهداری شد. مردم به همین سبب در محل نگهداری خرقه زیارتگاهی به پا می‌کنند. خرقه منسوب به پیامبر خدا (ص) هم‌اکنون در زیارتگاه خرقه شریفه قندهار نگهداری می‌شود.

موزه ملی افغانستان در جنوب‌غربی کابل تا پیش از سال 1992 حدود 100 هزار اثر باستانی را در خود جای داده بود. پس از شروع جنگ داخلی افغانستان شمار زیادی از آن‌ها غارت و به اروپا منتقل شدند. در این موزه آثاری از ادوار مختلف تاریخی از جمله دوران ماقبل تاریخ، عصر برنز و آهن، دوره هخامنشیان، دوره کوشانیان و دوره اسلامی نگهداری می‌شود.

باغ بابُر، پارکی تاریخی در پایتخت افغانستان و آخرین مکان تاریخی به‌جای مانده از دوره امپراتوری گورکانی [[هند]] است. این باغ به‌صورت پلکانی و به‌سبک پردیس‌های ایرانی ساخته شده است. لذا آب نیز به‌صورت آبشاری در جوی جریان یافته و پایین می‌آید. بابر، موسس امپراتوری گورکانی هند بود و این باغ به دستور وی ساخته شد. گفته می‌شود که بابر به‌جهت علاقه خود به این باغ وصیت کرد تا پس از مرگ پیکرش را آن‌جا دفن کنند. هم‌اکنون نیز درون محوطه باغ بنایی مسقف با آرامگاهی در آن به چشم می‌خورد که احتمالا مدفن بابر است.

قرغه، سد و ذخیره‌گاهی آبی نزدیک کابل است که امکانات لازم برای تفریحاتی همچون قایق‌‌سواری، موج‌سواری، و گلف در اطراف آن فراهم، و هتلی نیز بر کرانه‌اش ساخته شده است. سد قرغه را در سال 1933 میلادی ساخته‌اند. ارتفاع سد 30 متر، طول آن 450 متر و مساحت آب‌گیر نیز بیش از 48 کیلومتر مربع است.

احداث قصر دارالامان در دهه 1920 میلادی آغاز شد. قصر را مهندسی آلمانی به نام والتر هاردن و گروهی از مهندسان همکار او طراحی کرده‌اند. پس از آنکه احداث کاخ تقریبا پایان یافت مدت‌ها بلااستفاده ماند. قصر دارالامان در دسامبر 1968 دچار آتش‌سوزی و پس از مرمت به وزارت دفاع واگذار شد. این بنا در دهه 1990 و در خلال جنگ داخلی افغانستان آسیب دید. تا این اواخر برای بازسازی آن اقدامی صورت نگرفته بود تا اینکه در سال 2016 مرمت آن آغاز شد.

مسجد تاریخی نه‌گنبد در نیمه دوم قرن 9 میلادی و در دوران سامانیان ساخته شد. این مسجد در 3 کیلومتری جنوب شهر بلخ قرار دارد. امروزه از این بنا چیز زیادی باقی نمانده است. ورودی مسجد نه‌گنبد به 9 قسمت تقسیم شده است که هر یک در گذشته با گنبدی مسقف شده بود. دیوارهای بیرونی بنا از آجرهای خشتی ساخته شده است. مردم هنگام بازدید از این مسجد آرامگاه شخصی به نام حاجی پیاده را نیز زیارت می‌کنند که در قرن 15 میلادی در این‌جا دفن شده است.

مسجد سبز در دوره تیموریان ساخته شده است. کار احداث مسجد در سال 1419 آغاز و در سال 1421 پایان یافت. متاسفانه ساختمان مسجد به‌خاطر کم‌توجهی و نیز جنگ‌‌های چندده‌ساله آسیب دیده است، اما حیاط یا محوطه بیرونی به‌خوبی محفوظ مانده و مردم می‌توانند آن‌جا [[نماز]] بخوانند. بنای مسجد سبز، آجری و درهای آن چوبی است. برای تزیین مسجد نیز از لاجورد استفاده شده است.

افغان‌ها زیارتگاه خرقه شریفه منسوب به [[پیامبر خدا (ص)]] را یکی از مقدس‌ترین اماکن مذهبی خود دانسته و آن را قلب افغانستان می‌نامند. این زیارتگاه در مجاورت مسجد جامع قندهار است و در آن خرقه‌ای نگهداری می‌شود که مردم معتقدند متعلق به رسول خدا (ص) است.

طبق منابع و شواهد معتبر تاریخی، مسجد کبود یا مسجد آبی مزار شریف مدفن امام‌زاده‌ای فقیه و شاعر به نام ابوالحسن علی بن ابوطالب از نوادگان امام سجاد علیه‌السلام است که در قرن 5 هجری می‌زیسته است. همین تشابه اسمی سبب شده است تا اهل سنت افغانستان عموما گمان کنند که مسجد کبود مزار [[امام علی]] علیه‌السلام است. شیعیان به این مسجد احترام می‌گذارند، اما ادله و شواهد محکم تاریخی و روایی آن‌ها جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که مزار امام اول شیعیان حضرت علی علیه‌السلام در نجف اشرف است.

مسجد جامع هرات قدیمی‌ترین و پنجمین مسجد بزرگ جهان است. این مسجد در دوره تیموریان ساخته شده است. مسجد جامع هرات بر زمین‌های به‌جای مانده از دو آتشکده زرتشتی بنا شد که قبلا به‌علت وقوع زمین‌لرزه و آتش‌سوزی ویران شده بودند. احداث مسجد در سال 807 هجری قمری برابر با 1404 میلادی به پایان رسیده است.

ارگ هرات یا قلعه اختیارالدین بنایی تاریخی است که از دوران اسکندر مقدونی به جای مانده است. تاریخ ساخت این دژ به سال 330 پیش از میلاد برمی‌گردد. طی 2000 سال اخیر امپراتوری‌های زیادی این ارگ را به‌عنوان مقر اصلی خود برگزیده‌اند و این بنا قرن‌های متمادی بارها ویران و از نو بازسازی شده است. مساحت این قلعه خشتی حدود 5000 متر مربع و ارتفاع بلندترین نقطه آن 20 متر است. این دژ که بر اثر چند دهه جنگ، در آستانه فروپاشی بود طی سال‌های 2006 تا 2011 بازسازی شد. ارگ هرات اکنون به موزه تبدیل شده است.

بند امیر، اولین پارک ملی افغانستان، در ولایت بامیان واقع شده است. این پارک متشکل از 6 دریاچه عمیق است که با نوعی سنگ آهک متخلخل موسوم به تراورتن از هم جدا شده‌اند. این دریاچه‌ها در کوه‌های هندوکش قرار گرفته‌اند. ساکنان منطقه غالبا از نژاد هزاره‌ و عمدتا شیعه هستند. پس از به ثبت رسیدن این پارک در سال 2009 اداره‌‌ای برای حفاظت از آن تاسیس شد.

این پیکره‌ها یکی به ارتفاع 53 و دیگری 35 متر در دل کوه کنده‌کاری شده‌ بودند. تاریخ ساخت پیکره بزرگ‌تر را سال 554 و پیکره کوچک‌تر را 507 میلادی دانسته‌اند. نیروهای طالبان هر دو پیکره را در سال 2001 تخریب کردند. در سال 2008 کاوش‌های بیشتر در این محل به کشف چند غار و پیکره دیگری از بودا منجر شد. بر دیواره غارها نقوشی از سده‌های پنجم و نهم میلادی به جای مانده است.

دیگر اثر تاریخی بامیان، ویرانه‌های شهر ضحاک یا شهر سرخ است. این شهر در روزگاران قدیم 3000 سکنه داشت و سرانجام در سال 1222 میلادی به دست چنگیزخان ویران شد. علت اینکه گاهی این شهر را شهر سرخ می‌خوانند، صخره‌ها و دره‌های سرخ‌رنگ اطراف آن است. طبق یکی از افسانه‌های محلی، در قدیم شاهی به نام ضحاک بر این دژ فرمان می‌رانده که برخی از اوصاف او شبیه ضحاک در شاهنامه فردوسی است.

تخت رستم سمنگان، یکی از آثار تاریخی معروف این ولایت است. این بنا که در قدیم [[عبادتگاه]] بوداییان بود، متشکل از سکویی کروی‌ است که معبدی چهارگوش روی آن ساخته و خود سکو نیز توسط خندق‌واره‌ای از زمین‌های اطراف جدا شده است. گفتنی است در شهر بلخ افغانستان نیز محل باستانی دیگری با نام تپه رستم و تخت رستم وجود دارد و نباید آن را با تخت رستم سمنگان اشتباه گرفت.<ref>