۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[اهل‌بیت' به '[[اهل بیت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:خوجه ها.jpg|جایگزین=اقلیت‌های مذهبی در فرانسه |بندانگشتی|اقلیت‌های مذهبی در فرانسه]] | <div class="wikiInfo">[[پرونده:خوجه ها.jpg|جایگزین=اقلیت‌های مذهبی در فرانسه |بندانگشتی|اقلیت‌های مذهبی در فرانسه]] | ||
</div> | </div> | ||
''' | '''اقلیت‌های مذهبی در فرانسه (خوجه‌ها)،''' نوشتاری است که به بررسی '''«شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری'''» می‌پردازد. این [[شیعیان]] اقلیتی کوچک و منسجم به‌شمار میروند که با وجود جمعیت اندک 125 هزار نفری از نظم و انضباط قابل ملاحظهای برخوردارند. این اقلیت اندک، در حال حاضر در پنج قاره جهان حضور دارند و افزون بر آنکه تحت نظارت عالی فدراسیون جهانی '''«شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری»''' قرار دارند، در هر کشور نیز دارای اجتماعات مستقلی هستند. در این مقاله، با بهره‌گیری از روش تحلیل و توصیف تلاش شده است نحوهٔ پیدایش این اقلیت کوچک دینی به‌گونه‌ای کنشگر به‌منزلهٔ پرسش اصلی مورد بررسی قرار گیرد. تلاش برای اثبات آنکه این جامعۀ کوچک [[شیعی]] از بدو تأسیس تاکنون با موفقیت‌های زیادی همراه بوده است نیز فرضیهٔ اصلی را تشکیل می‌دهد. چهارچوب تحقیق بر این مؤلفه استوار شده است که '''«شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری»''' در برخی امور می‌توانند به‌مثابهٔ الگو، سرمشق دیگر جوامع شیعی قرار گیرند. پرداختن به همۀ عوامل اصلی و فرعی نقش‌آفرین در موفقیت این جامعهٔ کوچک شیعی در کشورهای هدف نیز جنبهٔ نوآوری این مقاله شمرده می‌شود. | ||
در این مقاله، با بهره‌گیری از روش تحلیل و توصیف تلاش شده است نحوهٔ پیدایش این اقلیت کوچک دینی به‌گونه‌ای کنشگر به‌منزلهٔ پرسش اصلی مورد بررسی قرار گیرد. تلاش برای اثبات آنکه این جامعۀ کوچک [[شیعی]] از بدو تأسیس تاکنون با موفقیت‌های زیادی همراه بوده است نیز فرضیهٔ اصلی را تشکیل می‌دهد. چهارچوب تحقیق بر این مؤلفه استوار شده است که '''«شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری»''' در برخی امور می‌توانند به‌مثابهٔ الگو، سرمشق دیگر جوامع شیعی قرار گیرند. پرداختن به همۀ عوامل اصلی و فرعی نقش‌آفرین در موفقیت این جامعهٔ کوچک شیعی در کشورهای هدف نیز جنبهٔ نوآوری این مقاله شمرده می‌شود. | |||
== پیشینهٔ خوجههای اثنی‌عشری == | == پیشینهٔ خوجههای اثنی‌عشری == | ||
تاریخ پیدایش این جماعت، به حدود شش قرن پیش باز میگردد. در اواسط سدهٔ 1400 میلادی، بر اساس آموزشهای یک گروه از مبلغان <big>اسماعیلی ایرانی</big> اعزام‌شده به [[هندوستان]] به سرپرستی <big>پیرصدرالدین</big>، برخی از هندوان و [[مسلمانان]] بدین باور اعتقاد یافتند که [[خداوند]] در جهان حلول کرده و هر چیزی دارای ذات الهی است. این باور به‌تدریج شکل آیینی خاصی به‌خود گرفت و توسط پیرصدرالدین <big>«آیین صراط مستقیم»</big> نامیده شد. این باور جدید، از نظر اعتقادی بر حلول مبتنی بود؛ بدین معنا که خداوند چندبار به‌صورت برخی از انسان‌ها مجسم شده است (آن‌گونه که عقیدهٔ هندوان است)؛ اما آنها بر این عقیدهٔ هندویی که معتقد است <big>[[ویشنو]]</big> خدای هندوان نُه بار حلول و تجلی انسانی داشته است، نام [[علی (علیه‌السلام)]] را به‌عنوان دهمین فرد افزودند.<br> | تاریخ پیدایش این جماعت، به حدود شش قرن پیش باز میگردد. در اواسط سدهٔ 1400 میلادی، بر اساس آموزشهای یک گروه از مبلغان <big>اسماعیلی ایرانی</big> اعزام‌شده به [[هندوستان]] به سرپرستی <big>پیرصدرالدین</big>، برخی از هندوان و [[مسلمانان]] بدین باور اعتقاد یافتند که [[خداوند]] در جهان حلول کرده و هر چیزی دارای ذات الهی است. این باور به‌تدریج شکل آیینی خاصی به‌خود گرفت و توسط پیرصدرالدین <big>«آیین صراط مستقیم»</big> نامیده شد. این باور جدید، از نظر اعتقادی بر حلول مبتنی بود؛ بدین معنا که خداوند چندبار به‌صورت برخی از انسان‌ها مجسم شده است (آن‌گونه که عقیدهٔ هندوان است)؛ اما آنها بر این عقیدهٔ هندویی که معتقد است <big>[[ویشنو]]</big> خدای هندوان نُه بار حلول و تجلی انسانی داشته است، نام [[علی بن ابی طالب|علی (علیه‌السلام)]] را به‌عنوان دهمین فرد افزودند.<br> | ||
پیروان این عقیده، رفته‌رفته به نام خواجه شناخته شدند و پیرصدرالدین نیز آنها را به این عنوان نامید. لغت <big>«خوجه»</big> کنونی، در واقع همان تغییریافتهٔ لقب «خواجه» فارسی، به معنای بزرگ و سرور است. | پیروان این عقیده، رفته‌رفته به نام خواجه شناخته شدند و پیرصدرالدین نیز آنها را به این عنوان نامید. لغت <big>«خوجه»</big> کنونی، در واقع همان تغییریافتهٔ لقب «خواجه» فارسی، به معنای بزرگ و سرور است. | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۳: | ||
== وضعیت اجتماعی == | == وضعیت اجتماعی == | ||
یکی از مهمترین شاخصههای اجتماعی در جوامع مختلف خوجهٔ اثنی‌عشری، <big>خانواده</big> و جایگاه والای آن است. خوجه‌ها خانواده را نهادی مقدس درنظر می‌گیرند که نقش مهمی در رشد و تربیت نسل آینده ایفا میکند. آنان تأکید دین [[اسلام]] بر حفظ حرمت و قداست خانواده، مبنی بر احترام به والدین، رعایت انصاف و عدالت بین فرزندان، رابطهٔ مناسب و مبتنی بر اخلاق اسلامی بین زن و شوهر و اعضای خانواده، لزوم احترام به کهن‌سالان، حفظ عفت و نجابت حریم خانواده و... را به‌مثابه اصولی خدشهناپذیر درنظر می‌گیرند و بقای خود را در حفظ حرمت و اصالت خانواده می‌دانند. خانواده در جماعات خوجهٔ اثنی‌عشری، افزون بر زن و مرد و فرزندان، دربرگیرندهٔ پدر و مادر نیز میباشد و احترام به کهن‌سالان به‌عنوان اصلی مهم به فرزندان آموزش داده می‌شود. معمولاً پدران در خانوادههای خوجهٔ اثنی‌عشری ستون اصلی را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در تربیت فرزندان برعهده دارند. پدران و مادران، همچنین فرزندان خود را از سنین خردسالی به [[مساجد]] و | یکی از مهمترین شاخصههای اجتماعی در جوامع مختلف خوجهٔ اثنی‌عشری، <big>خانواده</big> و جایگاه والای آن است. خوجه‌ها خانواده را نهادی مقدس درنظر می‌گیرند که نقش مهمی در رشد و تربیت نسل آینده ایفا میکند. آنان تأکید دین [[اسلام]] بر حفظ حرمت و قداست خانواده، مبنی بر احترام به والدین، رعایت انصاف و عدالت بین فرزندان، رابطهٔ مناسب و مبتنی بر اخلاق اسلامی بین زن و شوهر و اعضای خانواده، لزوم احترام به کهن‌سالان، حفظ عفت و نجابت حریم خانواده و... را به‌مثابه اصولی خدشهناپذیر درنظر می‌گیرند و بقای خود را در حفظ حرمت و اصالت خانواده می‌دانند. خانواده در جماعات خوجهٔ اثنی‌عشری، افزون بر زن و مرد و فرزندان، دربرگیرندهٔ پدر و مادر نیز میباشد و احترام به کهن‌سالان به‌عنوان اصلی مهم به فرزندان آموزش داده می‌شود. معمولاً پدران در خانوادههای خوجهٔ اثنی‌عشری ستون اصلی را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در تربیت فرزندان برعهده دارند. پدران و مادران، همچنین فرزندان خود را از سنین خردسالی به [[مساجد]] و حسینیهها می‌برند و به‌ویژه می‌کوشند در <big>ایام [[محرم الحرام|مُحرَم]]</big> و <big>[[رمضان|ماه مبارک رمضان]]</big>، و مراسم و مناسبتهای اسلامی، این کودکان را با آیینهای مذهبی خود که در مساجد و حسینیهها انجام می‌شود، آشنا کنند؛ همچنین با آشنا ساختن آنان با مقررات اسلامی و اصول تشیع، راه و رسم زندگی در جامعه را نیز به آنها بیاموزند. کودکان و نوجوانان خوجهٔ اثنی‌عشری از این طریق به‌تدریج برخی مقررات اجتماعی نانوشتهٔ حاکم بر این جامعه، همچون لزوم حفظ سنت‌های اجدادی خود، عدم اختلاط با دیگر اقوام و گروههای قومی و اجتماعی، و لزوم یک‌پارچه نگهداشتن جامعهٔ کوچک خود را نیز فرا می‌گیرند. | ||
=== نظم و انظباط === | === نظم و انظباط === | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۰: | ||
=== روحیهٔ اطاعتپذیری === | === روحیهٔ اطاعتپذیری === | ||
از دیگر خصلتهای اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری روحیهٔ اطاعتپذیری (تقریباً مطلق) از دستورها و فرامین فدراسیون جهانی و فدراسیونهای منطقهای است. همهٔ اعضای جماعات خوجه، ملزم به پذیرش دستورها و بخشنامههای فدراسیون جهانی‌اند و این دستورها را گاه از فتاوای مراجع تقلید خود و تعالیم اسلامی نیز ارجح میشمارند. | از دیگر خصلتهای اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری روحیهٔ اطاعتپذیری (تقریباً مطلق) از دستورها و فرامین فدراسیون جهانی و فدراسیونهای منطقهای است. همهٔ اعضای جماعات خوجه، ملزم به پذیرش دستورها و بخشنامههای فدراسیون جهانی‌اند و این دستورها را گاه از فتاوای مراجع تقلید خود و تعالیم اسلامی نیز ارجح میشمارند. | ||
تلاش برای حفظ انسجام داخلی خویش از طریق تأسیس جماعات و تحکیم آن، از دیگر خصوصیات اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری است. از این رو، آنان پس از ورود به هر کشوری، هرچند با جمعیتی اندک، به‌سرعت جماعتی تشکیل می‌دهند و با جمعآوری پول و کمک‌های نقدی از دیگر جماعات و فدراسیون جهانی، به احداث [[مسجد]]، [[امامباره]] و | تلاش برای حفظ انسجام داخلی خویش از طریق تأسیس جماعات و تحکیم آن، از دیگر خصوصیات اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری است. از این رو، آنان پس از ورود به هر کشوری، هرچند با جمعیتی اندک، به‌سرعت جماعتی تشکیل می‌دهند و با جمعآوری پول و کمک‌های نقدی از دیگر جماعات و فدراسیون جهانی، به احداث [[مسجد]]، [[امامباره]] و مدرسهای اسلامی در جنب مسجد اقدام می‌کنند<ref>گفت‌وگوی امیربهرام عرب احمدی با دکتر سبتین پانجوانی، 1381 شمسی.</ref>. | ||
=== حفظ وحدت === | === حفظ وحدت === | ||
از دیگر اصول اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری، <big>حفظ اتحاد</big> آنها در برابر دیگر مسلمانان، اعم از <big>شیعیان</big> و <big>اهل سنت</big> است. در واقع، هرچند آنها در درون اختلافاتی دارند، ولی همواره به‌صورت پیکری واحد عمل کرده و اجازه ندادهاند مخالفان در درون آنان نفوذ کنند و در تشکیلات و سازمان‌دهی جماعات خوجههای منطقه یا کشوری خاص خللی پدید آورند. در مجموع، می‌توان گفت شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری با وجود جمعیت بسیار کم، از نظر اجتماعی و اصول و قوانین خود، تأثیر قابل‌توجهی بر دیگر پیروان [[اهل بیت | از دیگر اصول اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری، <big>حفظ اتحاد</big> آنها در برابر دیگر مسلمانان، اعم از <big>[[مذهب شیعه|شیعیان]]</big> و <big>[[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]</big> است. در واقع، هرچند آنها در درون اختلافاتی دارند، ولی همواره به‌صورت پیکری واحد عمل کرده و اجازه ندادهاند مخالفان در درون آنان نفوذ کنند و در تشکیلات و سازمان‌دهی جماعات خوجههای منطقه یا کشوری خاص خللی پدید آورند. در مجموع، می‌توان گفت شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری با وجود جمعیت بسیار کم، از نظر اجتماعی و اصول و قوانین خود، تأثیر قابل‌توجهی بر دیگر پیروان [[اهل بیت|اهل‌بیت]] در سراسر جهان برجای گذاشتهاند. این امر که نشئت‌گرفته از سه عامل <big>نظم</big>، <big>[[وحدت]]</big> و <big>سازمان‌دهی مناسب</big> است، موجب شده که آنها طی چند دههٔ اخیر به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابند و به‌عنوان یکی از اقلیت‌های شاخص دینی در جهان اسلام جلوهگر شوند. | ||
=== آداب و رسوم === | === آداب و رسوم === | ||
جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، جامعه‌ای کاملاً سنتی با قوانین عرفی خاص خود است که همهٔ اعضای آن خود را موظف به رعایت این قوانین ـ که در گذر زمان، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند ـ می‌دانند. آداب و رسوم این جامعه به دو بخش سنت‌های عمومی [[هندویی]] و سنت‌های اسلامی تقسیم می‌شود؛ با این حال، پیوستگی عمیقی بین این سنت‌های عمومی و دینی به‌چشم می‌خورد. در واقع می‌توان گفت جامعهٔ <big>شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری</big> به‌دلیل پیشینهٔ تاریخی خود، برخی از آداب و رسوم خاص <sup>هندوها</sup> را در خود جای داده است. از این رو، در برخی از | جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، جامعه‌ای کاملاً سنتی با قوانین عرفی خاص خود است که همهٔ اعضای آن خود را موظف به رعایت این قوانین ـ که در گذر زمان، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند ـ می‌دانند. آداب و رسوم این جامعه به دو بخش سنت‌های عمومی [[هندویی]] و سنت‌های اسلامی تقسیم می‌شود؛ با این حال، پیوستگی عمیقی بین این سنت‌های عمومی و دینی به‌چشم می‌خورد. در واقع می‌توان گفت جامعهٔ <big>شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری</big> به‌دلیل پیشینهٔ تاریخی خود، برخی از آداب و رسوم خاص <sup>هندوها</sup> را در خود جای داده است. از این رو، در برخی از سنت‌های این جامعه، هنوز ردپای عمیقی از سنت‌های اصیل [[هندوستان]] ـ به‌ویژه هندوها ـ به‌چشم می‌خورد؛ بنابراین، با اینکه اعضای این جامعه بیش از صد سال است که [[مذهب تشیع]] <big>اثنی‌عشری</big> را پذیرفته‌اند و تا حد امکان سعی می‌کنند سنت‌های برجای‌مانده از مذهب هندو را از خود دور سازند، ولی برخی از این سنتها همچنان در زمرهٔ آداب و رسوم پایدار این جامعه مانده است؛ به‌گونه‌ای که در مراسم شادی و سرور، جشن ازدواج، سوگواری، نوع پوشش، غذا و... میراث کهن هندی حاکم بر این جامعه مشهود است. | ||
=== آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی === | === آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی === | ||
یکی از مهمترین سنت‌های اصیل جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری برپایی جشن ازدواج است که اوج آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی در آن دیده می‌شود. ازدواج در بین شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری معمولاً به‌صورت درون‌گروهی صورت می‌گیرد و اعضای هر جماعت معمولاً ترجیح می‌دهند فرزندانشان با دیگر افراد در همان جماعت ازدواج کنند. در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، برخلاف <big>آیین هندویی</big>، مردان به خواستگاری دختران میروند. مراسم خواستگاری به‌صورت سنتی انجام می‌شود و خانوادهٔ داماد در منزل عروس حضور مییابند. پس از توافق دربارهٔ ازدواج، مذاکرات رسمی در خصوص مهریه ـ که در زبان گجراتی <sub>«پودا»</sub> نام دارد ـ انجام می‌شود و به‌دنبال آن، خبر نامزدی زوج جوان طی یک مهمانی موسوم به <sub>«سقای»</sub>، طبق آداب و رسوم ایالات گجرات اعلام می‌شود. پیش از عروسی، مراسم موسوم به <sub>«شادی»</sub> آغاز می‌شود... | یکی از مهمترین سنت‌های اصیل جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری برپایی جشن ازدواج است که اوج آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی در آن دیده می‌شود. ازدواج در بین شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری معمولاً به‌صورت درون‌گروهی صورت می‌گیرد و اعضای هر جماعت معمولاً ترجیح می‌دهند فرزندانشان با دیگر افراد در همان جماعت ازدواج کنند. در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، برخلاف <big>آیین هندویی</big>، مردان به خواستگاری دختران میروند. مراسم خواستگاری به‌صورت سنتی انجام می‌شود و خانوادهٔ داماد در منزل عروس حضور مییابند. پس از توافق دربارهٔ ازدواج، مذاکرات رسمی در خصوص مهریه ـ که در زبان گجراتی <sub>«پودا»</sub> نام دارد ـ انجام می‌شود و به‌دنبال آن، خبر نامزدی زوج جوان طی یک مهمانی موسوم به <sub>«سقای»</sub>، طبق آداب و رسوم ایالات گجرات اعلام می‌شود. پیش از عروسی، مراسم موسوم به <sub>«شادی»</sub> آغاز می‌شود ... . | ||
از دیگر سنت‌های شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، بر تن کردن لباسهای سنتی هندی است. در واقع، خوجههای اثنی‌عشری چون از نظر قومی و نژادی در زمرهٔ اقوام مهاجر از هندوستان به‌شمار میروند، لباس را بخشی از <big>هویت ملی</big> و قومی خود درنظر می‌گیرند؛ از این رو، معمولاً در منازل و محل کار خود لباسهای هندی بر تن می‌کنند. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ خوراک نیز کاملاً سنتی عمل می‌کنند. معمولاً پخت شیرینی و شربتهای هندی و انواع و اقسام غذاهای هندی، در بین خانوادههای خوجه در کشورهای مختلف بسیار رایج است. | از دیگر سنت‌های شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، بر تن کردن لباسهای سنتی هندی است. در واقع، خوجههای اثنی‌عشری چون از نظر قومی و نژادی در زمرهٔ اقوام مهاجر از هندوستان به‌شمار میروند، لباس را بخشی از <big>هویت ملی</big> و قومی خود درنظر می‌گیرند؛ از این رو، معمولاً در منازل و محل کار خود لباسهای هندی بر تن می‌کنند. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ خوراک نیز کاملاً سنتی عمل می‌کنند. معمولاً پخت شیرینی و شربتهای هندی و انواع و اقسام غذاهای هندی، در بین خانوادههای خوجه در کشورهای مختلف بسیار رایج است. | ||
موسیقی در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری جایگاه والایی دارد و هرچند آنان در این زمینه تابع نظریهٔ مراجع تقلید خود هستند و از موسیقیهای محرک پرهیز می‌کنند، ولی بسیاری از جوانان این جامعه، باوجود تقید مذهبی خود، در منازل و محل کار به انواع موسیقیهای پاپ هندی گوش می‌کنند و در زمینهٔ بحث غنا به مسائل شرعی چندان اهمیتی نمیدهند<ref> | موسیقی در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری جایگاه والایی دارد و هرچند آنان در این زمینه تابع نظریهٔ مراجع تقلید خود هستند و از موسیقیهای محرک پرهیز می‌کنند، ولی بسیاری از جوانان این جامعه، باوجود تقید مذهبی خود، در منازل و محل کار به انواع موسیقیهای پاپ هندی گوش می‌کنند و در زمینهٔ بحث غنا به مسائل شرعی چندان اهمیتی نمیدهند<ref>همان.</ref>. افزون بر آن، هرچند افراد این جامعه معمولاً به موازین اسلامی پایبندند و از تماشای صحنههای رقص و آواز خودداری می‌کنند، ولی معمولاً به تماشای فیلمهای هندی که از طریق شبکههای ماهوارهای در سرتاسر دنیا قابل دسترسی است، می‌پردازند. | ||
=== سفر به هندوستان === | === سفر به هندوستان === | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
=== اهمیت به نماز و خمس زکات === | === اهمیت به نماز و خمس زکات === | ||
خوجههای اثنی‌عشری برای نماز اهمیت خاصی قائل‌اند و حتی‌الامکان می‌کوشند نمازهای یومیهٔ خود را به‌صورت جماعت برگزار کنند. آنان معتقدند برگزاری نماز جماعت، جدای از اجر معنوی و ثواب آن، سبب استحکام روحیهٔ اخوت، برابری و اتحاد بین آنها می‌شود و مناسبات اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری را تحکیم میبخشد. آنان هر هفته در نماز جمعهٔ مساجد خود شرکت می‌کنند. این در حالی است که معمولاً در آن روز لباسهای تمیز هندی بر تن می‌کنند. برپایی نمازهای مستحبی نیز جایگاه خاصی در بین خوجههای اثنی‌عشری دارد و به‌ویژه [[ | خوجههای اثنی‌عشری برای نماز اهمیت خاصی قائل‌اند و حتی‌الامکان می‌کوشند نمازهای یومیهٔ خود را به‌صورت جماعت برگزار کنند. آنان معتقدند برگزاری نماز جماعت، جدای از اجر معنوی و ثواب آن، سبب استحکام روحیهٔ اخوت، برابری و اتحاد بین آنها می‌شود و مناسبات اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری را تحکیم میبخشد. آنان هر هفته در نماز جمعهٔ مساجد خود شرکت می‌کنند. این در حالی است که معمولاً در آن روز لباسهای تمیز هندی بر تن می‌کنند. برپایی نمازهای مستحبی نیز جایگاه خاصی در بین خوجههای اثنی‌عشری دارد و به‌ویژه نماز [[عید فطر]] با حضور تمام اعضای جماعات و به شیوهای بسیار زیبا برپا می‌شود. | ||
شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ پرداخت [[خمس]]، [[زکات]]، صدقه و نذورات نیز همواره پیشگام بوده‌اند و هر سال سهم امام و سادات را از طریق جماعات خویش یا فدراسیونهای منطقهای به دفتر [[مرجع تقلید]] خود [[آیتالله سید علی حسینی سیستانی]] در عراق یا نمایندهٔ ایشان آقای شهرستانی در [[قم]] میفرستند. [[حج]] و زیارت اماکن مقدس، از جمله مراقد ائمهٔ اطهار در <big>عراق و ایران</big> نیز از دیگر اموری است که برای خوجههای اثنی‌عشری بسیار اهمیت دارد. خوجههای اثنی‌عشری، دیگر شرایع اسلامی را نیز تا حد امکان گرامی میدارند<ref>گفت‌وگوی امیربهرام عرب احمدی با دکتر عارف عبدالحسین، بیرمنگام، 1381 شمسی.</ref>. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ فعالیتهای تجاری خود نیز از ورود به معاملات رباگونه به‌شدت پرهیز دارند و از امور تجاری‌ای که شبههای از رباخواری در آن باشد، خودداری می‌کنند. آنان از خوردن غذاهای مشکوک از نظر حلال بودن نیز خودداری کرده، معمولاً در خرید گوشت گاو و گوسفند، به مهر حلال آن توجه بسیار دارند. | شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ پرداخت [[خمس]]، [[زکات]]، صدقه و نذورات نیز همواره پیشگام بوده‌اند و هر سال سهم امام و سادات را از طریق جماعات خویش یا فدراسیونهای منطقهای به دفتر [[مرجع تقلید]] خود [[سید علی حسینی سیستانی|آیتالله سید علی حسینی سیستانی]] در عراق یا نمایندهٔ ایشان آقای شهرستانی در [[قم]] میفرستند. [[حج]] و زیارت اماکن مقدس، از جمله مراقد ائمهٔ اطهار در <big>عراق و ایران</big> نیز از دیگر اموری است که برای خوجههای اثنی‌عشری بسیار اهمیت دارد. خوجههای اثنی‌عشری، دیگر شرایع اسلامی را نیز تا حد امکان گرامی میدارند<ref>گفت‌وگوی امیربهرام عرب احمدی با دکتر عارف عبدالحسین، بیرمنگام، 1381 شمسی.</ref>. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ فعالیتهای تجاری خود نیز از ورود به معاملات رباگونه به‌شدت پرهیز دارند و از امور تجاری‌ای که شبههای از رباخواری در آن باشد، خودداری می‌کنند. آنان از خوردن غذاهای مشکوک از نظر حلال بودن نیز خودداری کرده، معمولاً در خرید گوشت گاو و گوسفند، به مهر حلال آن توجه بسیار دارند. | ||
== شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری و سیاست == | == شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری و سیاست == | ||
چنان‌که اشاره شد، اقتصاد و فعالیتهای تجاری، همواره امری زیربنایی برای شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری درنظر گرفته شده است و بیشتر اعضای این اقلیت مذهبی عهدهدار مشاغل بازرگانی مختلف و متنوعی‌اند. این امر تا حدودی ناشی از علاقه و طبیعت ذاتی آنها به روی‌گردانی از ورود به عرصهٔ سیاسی است. این بی‌رغبتی سبب شده است که خوجههای اثنی‌عشری هرچه بیشتر به تجارت و بازرگانی روی آوردند. در ارتباط با نقش شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در ساختار سیاسی کشورهای محل سکونت خویش و عرصهٔ روابط بینالملل گفتنی است اصولاً آنان به‌دلیل اینکه در هر کشور اقلیت‌های کوچکی را تشکیل می‌دهند و هرگونه حادثه می‌تواند موجودیت و تمامیت آنها را با مخاطراتی جدی مواجه سازد، معمولاً از ورود به امور سیاسی و تلاش برای تصدی مشاغل بالای دولتی پرهیز می‌کنند و می‌کوشند وارد این گونه امور نشوند. | چنان‌که اشاره شد، اقتصاد و فعالیتهای تجاری، همواره امری زیربنایی برای شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری درنظر گرفته شده است و بیشتر اعضای این اقلیت مذهبی عهدهدار مشاغل بازرگانی مختلف و متنوعی‌اند. این امر تا حدودی ناشی از علاقه و طبیعت ذاتی آنها به روی‌گردانی از ورود به عرصهٔ سیاسی است. این بی‌رغبتی سبب شده است که خوجههای اثنی‌عشری هرچه بیشتر به تجارت و بازرگانی روی آوردند. در ارتباط با نقش شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در ساختار سیاسی کشورهای محل سکونت خویش و عرصهٔ روابط بینالملل گفتنی است اصولاً آنان به‌دلیل اینکه در هر کشور اقلیت‌های کوچکی را تشکیل می‌دهند و هرگونه حادثه می‌تواند موجودیت و تمامیت آنها را با مخاطراتی جدی مواجه سازد، معمولاً از ورود به امور سیاسی و تلاش برای تصدی مشاغل بالای دولتی پرهیز می‌کنند و می‌کوشند وارد این گونه امور نشوند. | ||
شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری مقیم | شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری مقیم [[بریتانیا|انگلستان]] و [[اروپا]]، در ارتباط با فعالیتهای سیاسی خود تابع سیاست فدراسیون جهانی‌اند و معمولاً با هماهنگی شورای مسلمانان [[بریتانیا]] به دفاع از جایگاه تشیع و حقوق مسلمانان این کشور و دیگر مسلمانان اروپا می‌پردازند. آنان هر سال با شرکت در راهپیمایی [[روز قدس]] به‌همراه دیگر مسلمانان اروپا، خشم خود را از حمایتهای مستمر دولتهای اروپایی از [[رژیم صهیونیستی]] به‌تصویر میکشند. آنان طی دو دههٔ اخیر، بارها مخالفت خود را با اقدامات اسلامستیزانهٔ کشورهای [[فرانسه]]، [[دانمارک]] و [[هلند]] نیز اعلام کرده‌اند و در میتینگهایی که توسط سازمانهای اسلامی برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند. با این حال، آنان در صحنهٔ سیاسی این کشورها دخالتی ندارند و از ورود به جریان‌های سیاسی این کشورها پرهیز می‌کنند. | ||
== چالش‌ها == | == چالش‌ها == | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
=== فرجام سخن === | === فرجام سخن === | ||
چنان‌که در بخش‌های مختلف مقاله مشخص شد، شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری گروهی انشعابی از <big>اسماعیلیه‌های نزاری</big> (آقاخانی‌های امروز) هستند که طی حدود یک‌صد سال گذشته در سایهٔ همت والا و پشتکار و انسجام گروهی، به اقلیتی هدفمند مبدل شده‌اند که افزون بر تقویت هرچه بیشتر بنیهٔ اقتصادی خود، توجه خاصی به اشاعهٔ فرهنگ شیعه داشته و تبلیغ مکتب اهل‌بیت را در رأس برنامه‌های خود قرار داده‌اند. این اقلیت کوچک، با وجود چالش‌ها و مشکلات پیش روی، طی چند دههٔ گذشته به پیشرفت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دست یافته‌اند و با اتحاد و همدلی، به جامعه‌ای تبدیل گشته‌اند که از بسیاری جهات می‌تواند برای دیگر مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، به‌عنوان الگو درنظر گرفته شود.<br> | چنان‌که در بخش‌های مختلف مقاله مشخص شد، شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری گروهی انشعابی از <big>اسماعیلیه‌های نزاری</big> (آقاخانی‌های امروز) هستند که طی حدود یک‌صد سال گذشته در سایهٔ همت والا و پشتکار و انسجام گروهی، به اقلیتی هدفمند مبدل شده‌اند که افزون بر تقویت هرچه بیشتر بنیهٔ اقتصادی خود، توجه خاصی به اشاعهٔ فرهنگ شیعه داشته و تبلیغ مکتب اهل‌بیت را در رأس برنامه‌های خود قرار داده‌اند. این اقلیت کوچک، با وجود چالش‌ها و مشکلات پیش روی، طی چند دههٔ گذشته به پیشرفت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دست یافته‌اند و با اتحاد و همدلی، به جامعه‌ای تبدیل گشته‌اند که از بسیاری جهات می‌تواند برای دیگر مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، به‌عنوان الگو درنظر گرفته شود.<br> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[قرآن]] | |||
* [[فرانسه]] | |||
* [[نهج البلاغه]] | |||
* [[مفاتیح‌الجنان]] | |||
* [[اسلام هراسی]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
[[رده:مقاله‌ها]] | [[رده:مقاله‌ها]] | ||
[[رده:فرانسه]] | [[رده:فرانسه]] | ||