۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
=== حفظ وحدت === | === حفظ وحدت === | ||
از دیگر اصول اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری، <big>حفظ اتحاد</big> آنها در برابر دیگر مسلمانان، اعم از <big>[[مذهب شیعه|شیعیان]]</big> و <big>[[ | از دیگر اصول اجتماعی خوجههای اثنی‌عشری، <big>حفظ اتحاد</big> آنها در برابر دیگر مسلمانان، اعم از <big>[[مذهب شیعه|شیعیان]]</big> و <big>[[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]</big> است. در واقع، هرچند آنها در درون اختلافاتی دارند، ولی همواره به‌صورت پیکری واحد عمل کرده و اجازه ندادهاند مخالفان در درون آنان نفوذ کنند و در تشکیلات و سازمان‌دهی جماعات خوجههای منطقه یا کشوری خاص خللی پدید آورند. در مجموع، می‌توان گفت شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری با وجود جمعیت بسیار کم، از نظر اجتماعی و اصول و قوانین خود، تأثیر قابل‌توجهی بر دیگر پیروان [[اهل بیت|اهل‌بیت]] در سراسر جهان برجای گذاشتهاند. این امر که نشئت‌گرفته از سه عامل <big>نظم</big>، <big>[[وحدت]]</big> و <big>سازمان‌دهی مناسب</big> است، موجب شده که آنها طی چند دههٔ اخیر به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابند و به‌عنوان یکی از اقلیت‌های شاخص دینی در جهان اسلام جلوهگر شوند. | ||
=== آداب و رسوم === | === آداب و رسوم === | ||
جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، جامعه‌ای کاملاً سنتی با قوانین عرفی خاص خود است که همهٔ اعضای آن خود را موظف به رعایت این قوانین ـ که در گذر زمان، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند ـ می‌دانند. آداب و رسوم این جامعه به دو بخش سنت‌های عمومی [[هندویی]] و سنت‌های اسلامی تقسیم می‌شود؛ با این حال، پیوستگی عمیقی بین این سنت‌های عمومی و دینی به‌چشم می‌خورد. در واقع می‌توان گفت جامعهٔ <big>شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری</big> به‌دلیل پیشینهٔ تاریخی خود، برخی از آداب و رسوم خاص <sup>هندوها</sup> را در خود جای داده است. از این رو، در برخی از | جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، جامعه‌ای کاملاً سنتی با قوانین عرفی خاص خود است که همهٔ اعضای آن خود را موظف به رعایت این قوانین ـ که در گذر زمان، از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته‌اند ـ می‌دانند. آداب و رسوم این جامعه به دو بخش سنت‌های عمومی [[هندویی]] و سنت‌های اسلامی تقسیم می‌شود؛ با این حال، پیوستگی عمیقی بین این سنت‌های عمومی و دینی به‌چشم می‌خورد. در واقع می‌توان گفت جامعهٔ <big>شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری</big> به‌دلیل پیشینهٔ تاریخی خود، برخی از آداب و رسوم خاص <sup>هندوها</sup> را در خود جای داده است. از این رو، در برخی از سنت‌های این جامعه، هنوز ردپای عمیقی از سنت‌های اصیل [[هندوستان]] ـ به‌ویژه هندوها ـ به‌چشم می‌خورد؛ بنابراین، با اینکه اعضای این جامعه بیش از صد سال است که [[مذهب تشیع]] <big>اثنی‌عشری</big> را پذیرفته‌اند و تا حد امکان سعی می‌کنند سنت‌های برجای‌مانده از مذهب هندو را از خود دور سازند، ولی برخی از این سنتها همچنان در زمرهٔ آداب و رسوم پایدار این جامعه مانده است؛ بهگونهای که در مراسم شادی و سرور، جشن ازدواج، سوگواری، نوع پوشش، غذا و... میراث کهن هندی حاکم بر این جامعه مشهود است. | ||
=== آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی === | === آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی === | ||
یکی از مهمترین سنت‌های اصیل جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری برپایی جشن ازدواج است که اوج آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی در آن دیده می‌شود. ازدواج در بین شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری معمولاً به‌صورت درون‌گروهی صورت می‌گیرد و اعضای هر جماعت معمولاً ترجیح میدهند فرزندانشان با دیگر افراد در همان جماعت ازدواج کنند. در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، برخلاف <big>آیین هندویی</big>، مردان به خواستگاری دختران میروند. مراسم خواستگاری به‌صورت سنتی انجام می‌شود و خانوادهٔ داماد در منزل عروس حضور مییابند. پس از توافق دربارهٔ ازدواج، مذاکرات رسمی در خصوص مهریه ـ که در زبان گجراتی <sub>«پودا»</sub> نام دارد ـ انجام می‌شود و به‌دنبال آن، خبر نامزدی زوج جوان طی یک مهمانی موسوم به <sub>«سقای»</sub>، طبق آداب و رسوم ایالات گجرات اعلام می‌شود. پیش از عروسی، مراسم موسوم به <sub>«شادی»</sub> آغاز می‌شود... | یکی از مهمترین سنت‌های اصیل جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری برپایی جشن ازدواج است که اوج آمیختگی آداب و رسوم هندویی و اسلامی در آن دیده می‌شود. ازدواج در بین شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری معمولاً به‌صورت درون‌گروهی صورت می‌گیرد و اعضای هر جماعت معمولاً ترجیح میدهند فرزندانشان با دیگر افراد در همان جماعت ازدواج کنند. در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، برخلاف <big>آیین هندویی</big>، مردان به خواستگاری دختران میروند. مراسم خواستگاری به‌صورت سنتی انجام می‌شود و خانوادهٔ داماد در منزل عروس حضور مییابند. پس از توافق دربارهٔ ازدواج، مذاکرات رسمی در خصوص مهریه ـ که در زبان گجراتی <sub>«پودا»</sub> نام دارد ـ انجام می‌شود و به‌دنبال آن، خبر نامزدی زوج جوان طی یک مهمانی موسوم به <sub>«سقای»</sub>، طبق آداب و رسوم ایالات گجرات اعلام می‌شود. پیش از عروسی، مراسم موسوم به <sub>«شادی»</sub> آغاز می‌شود ... . | ||
از دیگر سنت‌های شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، بر تن کردن لباسهای سنتی هندی است. در واقع، خوجههای اثنی‌عشری چون از نظر قومی و نژادی در زمرهٔ اقوام مهاجر از هندوستان به‌شمار میروند، لباس را بخشی از <big>هویت ملی</big> و قومی خود درنظر میگیرند؛ از این رو، معمولاً در منازل و محل کار خود لباسهای هندی بر تن می‌کنند. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ خوراک نیز کاملاً سنتی عمل می‌کنند. معمولاً پخت شیرینی و شربتهای هندی و انواع و اقسام غذاهای هندی، در بین خانوادههای خوجه در کشورهای مختلف بسیار رایج است. | از دیگر سنت‌های شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری، بر تن کردن لباسهای سنتی هندی است. در واقع، خوجههای اثنی‌عشری چون از نظر قومی و نژادی در زمرهٔ اقوام مهاجر از هندوستان به‌شمار میروند، لباس را بخشی از <big>هویت ملی</big> و قومی خود درنظر میگیرند؛ از این رو، معمولاً در منازل و محل کار خود لباسهای هندی بر تن می‌کنند. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ خوراک نیز کاملاً سنتی عمل می‌کنند. معمولاً پخت شیرینی و شربتهای هندی و انواع و اقسام غذاهای هندی، در بین خانوادههای خوجه در کشورهای مختلف بسیار رایج است. | ||
موسیقی در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری جایگاه والایی دارد و هرچند آنان در این زمینه تابع نظریهٔ مراجع تقلید خود هستند و از موسیقیهای محرک پرهیز می‌کنند، ولی بسیاری از جوانان این جامعه، باوجود تقید مذهبی خود، در منازل و محل کار به انواع موسیقیهای پاپ هندی گوش می‌کنند و در زمینهٔ بحث غنا به مسائل شرعی چندان اهمیتی نمیدهند<ref> | موسیقی در جامعهٔ شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری جایگاه والایی دارد و هرچند آنان در این زمینه تابع نظریهٔ مراجع تقلید خود هستند و از موسیقیهای محرک پرهیز می‌کنند، ولی بسیاری از جوانان این جامعه، باوجود تقید مذهبی خود، در منازل و محل کار به انواع موسیقیهای پاپ هندی گوش می‌کنند و در زمینهٔ بحث غنا به مسائل شرعی چندان اهمیتی نمیدهند<ref>همان.</ref>. افزون بر آن، هرچند افراد این جامعه معمولاً به موازین اسلامی پایبندند و از تماشای صحنههای رقص و آواز خودداری می‌کنند، ولی معمولاً به تماشای فیلمهای هندی که از طریق شبکههای ماهوارهای در سرتاسر دنیا قابل دسترسی است، می‌پردازند. | ||
=== سفر به هندوستان === | === سفر به هندوستان === | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
=== اهمیت به نماز و خمس زکات === | === اهمیت به نماز و خمس زکات === | ||
خوجههای اثنی‌عشری برای نماز اهمیت خاصی قائل‌اند و حتی‌الامکان می‌کوشند نمازهای یومیهٔ خود را به‌صورت جماعت برگزار کنند. آنان معتقدند برگزاری نماز جماعت، جدای از اجر معنوی و ثواب آن، سبب استحکام روحیهٔ اخوت، برابری و اتحاد بین آنها می‌شود و مناسبات اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری را تحکیم میبخشد. آنان هر هفته در نماز جمعهٔ مساجد خود شرکت می‌کنند. این در حالی است که معمولاً در آن روز لباسهای تمیز هندی بر تن می‌کنند. برپایی نمازهای مستحبی نیز جایگاه خاصی در بین خوجههای اثنی‌عشری دارد و به‌ویژه [[ | خوجههای اثنی‌عشری برای نماز اهمیت خاصی قائل‌اند و حتی‌الامکان می‌کوشند نمازهای یومیهٔ خود را به‌صورت جماعت برگزار کنند. آنان معتقدند برگزاری نماز جماعت، جدای از اجر معنوی و ثواب آن، سبب استحکام روحیهٔ اخوت، برابری و اتحاد بین آنها می‌شود و مناسبات اجتماعی شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری را تحکیم میبخشد. آنان هر هفته در نماز جمعهٔ مساجد خود شرکت می‌کنند. این در حالی است که معمولاً در آن روز لباسهای تمیز هندی بر تن می‌کنند. برپایی نمازهای مستحبی نیز جایگاه خاصی در بین خوجههای اثنی‌عشری دارد و به‌ویژه نماز [[عید فطر]] با حضور تمام اعضای جماعات و به شیوهای بسیار زیبا برپا می‌شود. | ||
شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ پرداخت [[خمس]]، [[زکات]]، صدقه و نذورات نیز همواره پیشگام بوده‌اند و هر سال سهم امام و سادات را از طریق جماعات خویش یا فدراسیونهای منطقهای به دفتر [[مرجع تقلید]] خود [[آیتالله سید علی حسینی سیستانی]] در عراق یا نمایندهٔ ایشان آقای شهرستانی در [[قم]] میفرستند. [[حج]] و زیارت اماکن مقدس، از جمله مراقد ائمهٔ اطهار در <big>عراق و ایران</big> نیز از دیگر اموری است که برای خوجههای اثنی‌عشری بسیار اهمیت دارد. خوجههای اثنی‌عشری، دیگر شرایع اسلامی را نیز تا حد امکان گرامی میدارند<ref>گفت‌وگوی امیربهرام عرب احمدی با دکتر عارف عبدالحسین، بیرمنگام، 1381 شمسی.</ref>. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ فعالیتهای تجاری خود نیز از ورود به معاملات رباگونه به‌شدت پرهیز دارند و از امور تجاری‌ای که شبههای از رباخواری در آن باشد، خودداری می‌کنند. آنان از خوردن غذاهای مشکوک از نظر حلال بودن نیز خودداری کرده، معمولاً در خرید گوشت گاو و گوسفند، به مهر حلال آن توجه بسیار دارند. | شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ پرداخت [[خمس]]، [[زکات]]، صدقه و نذورات نیز همواره پیشگام بوده‌اند و هر سال سهم امام و سادات را از طریق جماعات خویش یا فدراسیونهای منطقهای به دفتر [[مرجع تقلید]] خود [[سید علی حسینی سیستانی|آیتالله سید علی حسینی سیستانی]] در عراق یا نمایندهٔ ایشان آقای شهرستانی در [[قم]] میفرستند. [[حج]] و زیارت اماکن مقدس، از جمله مراقد ائمهٔ اطهار در <big>عراق و ایران</big> نیز از دیگر اموری است که برای خوجههای اثنی‌عشری بسیار اهمیت دارد. خوجههای اثنی‌عشری، دیگر شرایع اسلامی را نیز تا حد امکان گرامی میدارند<ref>گفت‌وگوی امیربهرام عرب احمدی با دکتر عارف عبدالحسین، بیرمنگام، 1381 شمسی.</ref>. شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری در زمینهٔ فعالیتهای تجاری خود نیز از ورود به معاملات رباگونه به‌شدت پرهیز دارند و از امور تجاری‌ای که شبههای از رباخواری در آن باشد، خودداری می‌کنند. آنان از خوردن غذاهای مشکوک از نظر حلال بودن نیز خودداری کرده، معمولاً در خرید گوشت گاو و گوسفند، به مهر حلال آن توجه بسیار دارند. | ||
== شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری و سیاست == | == شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری و سیاست == | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
=== فرجام سخن === | === فرجام سخن === | ||
چنان‌که در بخش‌های مختلف مقاله مشخص شد، شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری گروهی انشعابی از <big>اسماعیلیه‌های نزاری</big> (آقاخانی‌های امروز) هستند که طی حدود یک‌صد سال گذشته در سایهٔ همت والا و پشتکار و انسجام گروهی، به اقلیتی هدفمند مبدل شده‌اند که افزون بر تقویت هرچه بیشتر بنیهٔ اقتصادی خود، توجه خاصی به اشاعهٔ فرهنگ شیعه داشته و تبلیغ مکتب اهل‌بیت را در رأس برنامه‌های خود قرار داده‌اند. این اقلیت کوچک، با وجود چالش‌ها و مشکلات پیش روی، طی چند دههٔ گذشته به پیشرفت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دست یافته‌اند و با اتحاد و همدلی، به جامعه‌ای تبدیل گشته‌اند که از بسیاری جهات می‌تواند برای دیگر مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، به‌عنوان الگو درنظر گرفته شود.<br> | چنان‌که در بخش‌های مختلف مقاله مشخص شد، شیعیان خوجهٔ اثنی‌عشری گروهی انشعابی از <big>اسماعیلیه‌های نزاری</big> (آقاخانی‌های امروز) هستند که طی حدود یک‌صد سال گذشته در سایهٔ همت والا و پشتکار و انسجام گروهی، به اقلیتی هدفمند مبدل شده‌اند که افزون بر تقویت هرچه بیشتر بنیهٔ اقتصادی خود، توجه خاصی به اشاعهٔ فرهنگ شیعه داشته و تبلیغ مکتب اهل‌بیت را در رأس برنامه‌های خود قرار داده‌اند. این اقلیت کوچک، با وجود چالش‌ها و مشکلات پیش روی، طی چند دههٔ گذشته به پیشرفت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دست یافته‌اند و با اتحاد و همدلی، به جامعه‌ای تبدیل گشته‌اند که از بسیاری جهات می‌تواند برای دیگر مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، به‌عنوان الگو درنظر گرفته شود.<br> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[قرآن]] | |||
* [[فرانسه]] | |||
* [[نهج البلاغه]] | |||
* [[مفاتیح‌الجنان]] | |||
* [[اسلام هراسی]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
[[رده:مقاله‌ها]] | [[رده:مقاله‌ها]] | ||
[[رده:فرانسه]] | [[رده:فرانسه]] | ||