انفاق: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده: انفاق.jpg |جایگزین= انفاق]]

</div>

'''اِنْفاق‌'''، واژه‌ایی قرآنی‌ است به‌ معنی‌ صرف‌ کردن‌ مال‌ در مصارف‌ نیکوکارانه‌. انفاق از ریشه «ن-ف-ق» است که به گفته [[راغب]] در [[مفردات]] به معنی «کم‌شدن» است. انفاق در [[قرآن]] و کتب اسلامی به معنی بخشش مال به فقیران برای کسب رضای خداست و در نزد عارفان به منزله کمال بخشش است.

انفاق‌ در [[قرآن|قرآن‌ كریم‌]] به‌ عنوان‌ یکی‌ از پایه‌هایی اصلی‌ عمل‌ صالح‌ و یکی‌ از ویژگیی‌هایی مؤمنان‌ مورد تأکید قرار گرفته‌ است‌. با آن که‌ اغلب‌ مفسران‌ متأخر به‌ این‌ عمل‌ بیشتر از منظر توزیع‌ ثروت‌ و کاستن‌ محرومیت‌هایی اقتصادیی نگریسته‌اند، اما در قرآن‌ کریم‌ بعد تربیتی‌ انفاق‌ بیش‌ از هر چیز مورد توجه‌ قرار گرفته‌ و از این‌ حیث‌ مکمل‌ [[ایمان|ایمان‌]] دانسته‌ شده‌ است‌.

"نفق" در لغت به معنی گذشتن هر چیز و از بین رفتن آن با تمام شدن آن چیز است<ref> راغب اصفهانی‌، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم الدار الشامیة، تحقیق صفوان عدنان داودی‌، دمشق‌، 1412 ق ‌ چاپ اول‌.</ref>. و در اصطلاح '''انفاق''' بیرون کردن مال از ملک و قرار دادن آن در ملک دیگری است که یا از طریق [[صدقه]] و یا از بخشش کردن مال‌های خویش در راه [[جهاد]] و دین و هر‌آن‌چه خدا بدان فرمان داده است می‌باشد<ref>طبرسی، فضل بن حسن؛ ‌مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمد جواد بلاغی، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش، چاپ سوم ،ج2 ص 515.</ref>.

«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ...»<ref>بقره/254.</ref>. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از آنچه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است و...»

جمله "مِمَّا رَزَقْناکُمْ" (از آنچه به شما روزی داده‌ایم) مفهوم وسیعی دارد که هم انفاقهای مالی [[واجب]] و [[مستحب]] را شامل می‌شود و هم انفاقهای معنوی مانند علم و دانش و امور دیگر، ولی با توجه به تهدیدی که در ذیل آیه آمده، بعید نیست منظور، انفاق واجب یعنی [[زکات]] و مانند آن باشد، به علاوه، انفاق واجب است که بنیه [[بیت المال]] و حکومت را تقویت می‌کند، ضمنا از تعبیر "مما" استفاده می‌شود که انفاق واجب همیشه بخشی از مال را در بر می‌گیرد نه همه آن را ولی با توجه به آخرین جمله آیه که [[کافران]] را ظالمان می‌شمرد، اشاره‌ای است که ترک انفاق نوعی [[کفر]] و ظلم است و این جز در انفاقات واجب، تصور نمی‌شود.

سپس می‌افزاید: امروز که توانایی دارید انفاق کنید پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه خرید و فروش در آن است و نه رابطه دوستی و نه [[شفاعت]]، اشاره به اینکه راه‌های نجاتی که در دنیا از طرق مادی وجود دارد هیچکدام در آنجا نیست، نه بیع و معامله‌ای می‌توانید انجام دهید که سعادت و نجات از عذاب را برای خود بخرید و نه دوستی‌های مادی این جهان که با سرمایه‌های خود کسب می‌کنید در آنجا نفعی به حال شما دارد زیرا آنها نیز به نوبه خود گرفتار اعمال خویش‌اند و از خود به دیگری نمی‌پردازند و نه شفاعت در آنجا به حال شما سودی دارد زیرا شفاعت الهی در سایه کارهای الهی انجام می‌گیرد که انسان را شایسته شفاعت می‌کند و شما آن را انجام نداده‌اید و اما شفاعت‌های مادی که با مال و ثروت در این دنیا قابل بدست آوردن است در آنجا وجود نخواهد داشت. بنابر این شما با ترک انفاق و انباشتن اموال و بخل نسبت به دیگران تمام درهای نجات را به روی خود بسته‌اید<ref>مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ اول ،سال1374 ج‌2، ص 257.</ref>.

«إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِیَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ یُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَیِّئاتِکُمْ»<ref>بقره271.</ref>. «اگر انفاقهای خود را در راه خدا آشکار سازید خوب است و اگر آن را پنهان دارید و به فقرا بدهید به سود شما است و از گناهانتان می‌بخشد».

«إِنَّ الَّذِینَ یَتْلُونَ کِتابَ اللَّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً یَرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُورَ»<ref>فاطر/ 29.</ref>. «کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند، و نماز را بر پا می‌دارند، و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم در پنهان و آشکار انفاق می‌کنند، آنها امید تجارتی دارند که نابودی و فساد و کساد در آن نیست».

«قُلْ إِنَّ رَبِّی یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ یَقْدِرُ لَهُ وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ»<ref>سبأ /39.</ref>. «بگو: پروردگارم روزی را برای هر کس بخواهد توسعه می‌دهد و برای هر کس بخواهد تنگ (و محدود) می‌سازد، و هر چیزی را (در راه او) انفاق کنید جای آن را پر می‌کند و او بهترین روزی دهندگان است».

در روایتی از [[حضرت محمد (ص)|پیغمبر گرامی]] اسلام می‌خوانیم که فرمود:

«کسی که یقین به عوض و جانشین داشته باشد در انفاق کردن سخاوتمند خواهد بود»<ref>- عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین، انتشارات اسماعیلیان، ‌تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی‌، قم، ‌ 1415 ق، ‌ چاپ چهارم، ج 4 ص 340.</ref>.

«...وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِکُمْ...»<ref>بقره/272.</ref>. «...منافع انفاق به خود شما بازگشت می‌کند...»

# کمک به موضوع [[جهاد]] یا انفاقهای دیگر به نیازمندان عاملی برای حرکت به سوی این هدف باشد.

# خدا را وام گیرنده، و انسانها را وام دهنده می‌شمرد، وامی که مساله تحریم [[ربا]] در آن راه ندارد و چندین برابر تا هزاران برابر در مقابل آن پرداخته می‌شود<ref> تفسیر نمونه، پیشین، ج‌23، ص 322.</ref>.

در بعضی احادیث تصریح شده که انفاقهای واجب بهتر است اظهار گردد، و اما انفاقهای مستحبّ بهتر است مخفیانه انجام گیرد.

«از [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه السلام)]] نقل شده که فرمود: زکات واجب را به طور آشکار از مال جدا کنید و به طور آشکار انفاق نمائید اما انفاقهای مستحبّ اگر مخفی باشد بهتر است»<ref> ‌مجمع البیان فی تفسیر القرآن، پیشین، ج‌2، ص662</ref>.

# از بهترین قسمت مال انتخاب شود نه از اموال کم ارزش: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید از اموال پاکیزه‌ای که به دست آورده‌اید، یا از زمین برای شما خارج ساخته‌ایم انفاق کنید، و به سراغ قسمتهای ناپاک برای انفاق نروید در حالی که خودتان حاضر نیستید آنها را بپذیرید مگر از روی اغماض، و بدانید خداوند بی نیاز و شایسته ستایش است»<ref>بقره- 267.</ref>.

# به کسانی انفاق کند که سخت به آن نیازمندند و اولویتها را در نظر گیرد: «انفاق شما (مخصوصا) برای نیازمندانی باشد که در راه خدا در محاصره قرار گرفته‌اند»<ref>بقره 273.</ref>.

# از اموالی باشد که به آن دل بسته است و مورد علاقه او است: «هرگز به حقیقت نیکوکاری نمی‌رسید مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید»<ref>آل عمران92.</ref>.

[[رده:مفاهیم اسلامی]]