اهل سنت و جماعت: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
{{جعبه اطلاعات فرق و مذاهب
| عنوان =  
| عنوان =اهل‌سنت و جماعت
| تصویر =  
| تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نام =  
| نام =اهل‌سنت و جماعت
| نام رایج =  
| نام رایج =  
| تاریخ شکل گیری =  
| تاریخ شکل گیری =  
| قرن شکل گیری =  
| قرن شکل گیری = قرن اول هجری قمری
| مبدأ شکل گیری =
| مبدأ شکل گیری =
| موسس =  
| موسس =  
خط ۱۲: خط ۱۲:
}}
}}


'''اهل سنت و جماعت''' یا '''اهل‌تسنن''' و یا '''سُنی''' اصطلاح معروفی است که اکثریت [[مسلمانان]] را در بر می‌گیرد. در برابر این اکثریت،  [[تشیع]] یا [[مذهب شیعه]] و یا [[شیعیان]] هستند که نسبت به اهل سنت در اقلیت قرار دارند.
'''اهل‌سنت و جماعت''' یا '''اهل‌تسنن''' و یا '''سُنی''' اصطلاح معروفی است که بیشتر مسلمانان را در بر می‌گیرد. در برابر این اکثریت،  [[تشیع]] یا [[مذهب شیعه]] و یا [[شیعیان]] هستند که نسبت به اهل سنت در اقلیت قرار دارند.


== معناشناسی اهل سنت ==  
== معناشناسی اهل سنت ==  
=== سنت در لغت ===
=== سنت در لغت ===
'''اهل سنت''' از دو واژۀ عربی تشکیل شده است. '''اهل''' در لغت به معنای گروهی است که شریک امور هم باشند، مثل اهل خانه که در یک خانه، همکاری و پیوند خانوادگی دارند و اهل اسلام که در عقیدۀ باطنی با هم شریک باشند<ref>مفردات؛ راغب اصفهانی، ذیل مادۀ اهل.</ref>. و اما '''سنّت''' در لغت به معنای راه و روش پسندیده است<ref>لسان العرب، ج۱۳؛ ذیل مادۀ سنّ.</ref>.
'''اهل‌سنت''' از دو واژۀ عربی تشکیل شده است. '''اهل''' در لغت به معنای گروهی است که شریک امور هم باشند، مثل اهل خانه که در یک خانه، همکاری و پیوند خانوادگی دارند و اهل اسلام که در عقیدۀ باطنی با هم شریک باشند<ref>مفردات؛ راغب اصفهانی، ذیل مادۀ اهل.</ref>. و اما '''سنّت''' در لغت به معنای راه و روش پسندیده است<ref>لسان العرب، ج۱۳؛ ذیل مادۀ سنّ.</ref>.


=== سنت در اصطلاح ===  
=== سنت در اصطلاح ===  
خط ۲۳: خط ۲۳:
# به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
# به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
# عملی که مطابق عمل صاحب شرع و منطبق بر عمل [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)
# عملی که مطابق عمل صاحب شرع و منطبق بر عمل [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)
|پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] باشد. از این رو، در مقابل «[[بدعت]]» قرار می‌گیرد<ref>سید مصطفی حسینی دشتی؛ مدخل «سنّی» از فرهنگ معارف و معاریف.</ref>.
|پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] باشد. از این رو، در مقابل «[[بدعت]]» قرار می‌گیرد<ref>حسینی دشتی، سید مصطفی؛ مدخل «سنّی» از فرهنگ معارف و معاریف.</ref>.
# در قرن اول و دوم، سنت به معنای آثار رسیده از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]، [[صحابه]] و [[تابعین]] بود و معنای موسعی داشت.
# در قرن اول و دوم، سنت به معنای آثار رسیده از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]، [[صحابه]] و [[تابعین]] بود و معنای موسعی داشت.
# سنت به معنای '''«قول، فعل و تقریر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]»''' در نزد اهل سنت و '''«قول، فعل و تقریر [[معصوم]]»''' نزد [[شیعه]]، یکی از ادله [[استنباط]] است.
# سنت به معنای '''«قول، فعل و تقریر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]»''' در نزد اهل سنت و '''«قول، فعل و تقریر [[معصوم]]»''' نزد [[شیعه]]، یکی از ادله [[استنباط]] است.
خط ۲۹: خط ۲۹:


== تاریخچه پیدایش اهل سنت ==
== تاریخچه پیدایش اهل سنت ==
تاریخ پیدایش اصطلاح '''«اهل سنت»''' چندان روشن نیست. از روایتی که [[غزالی]] نقل می‌کند به‌دست می‌آید که این جمله برای نخستین بار از پیامبر اسلام نقل شده است بدین مضمون که ملت [[یهود]] هفتاد و یک گروه و ملت [[نصاری]] هفتاد و دو گروه شدند و امت من، هفتاد و سه گروه می‌شوند، یکی از آنها اهل نجات، و دیگران اهل آتش‌اند. سؤال شد، اهل نجات کدام‌اند؟! فرمود:«اهل السنة والجماعة» ،باز پرسیده شده، سنت و جماعت چیست؟ فرمود: آنچه من و اصحاب من بر آن هستند<ref>فضائح الباطنیة، ص۷۸.</ref>. البته باید گفت که غزالی نامی از منبع روایت نبرده است و این روایت به همین شکلی که او بیان کرده است در هیچ یک از منابع معتبر روایی دیده نمی‌شود. البته از واژۀ '''«جماعت»''' نام برده شده است؛ اما از جمله اهل السنة والجماعة نشانی به چشم نمی‌خورد. با این حال تا آنجا که به‌دست آمده است، اصطلاح اهل سنت بدون کلمه جماعت، در اوایل قرن دوم، رایج شده و عمر بن عبدالعزیز در رساله‌ای که در رد [[قدریه]] نگاشته است، آن را به کار برده است. وی خطاب به قدریه _که مدافعان آزادی انسان در گفتار و عمل هستند_ می‌نویسد: «وقد علمتُم انّ أهلَ السنة کانُوا یقولون: الاعتصامُ بالسنةِ نجاةُ وسیقبَض العلمُ قبضاً سَریعاً»: می‌دانید اهل سنت گفتند تمسک به سنت راه نجات است و علم و دانش به زودی جمع می‌شود<ref>رسائل و مقالات؛ جعفر سبحانی؛ قم، نشر موسسه امام صادق، سال 1425 قمری؛ چاپ دوم، ج‏6، ص 110.</ref>.
تاریخ پیدایش اصطلاح '''«اهل‌سنت»''' چندان روشن نیست. از روایتی که [[غزالی]] نقل می‌کند به‌دست می‌آید که این جمله برای نخستین بار از پیامبر اسلام نقل شده است بدین مضمون که ملت [[یهود]] هفتاد و یک گروه و ملت [[نصاری]] هفتاد و دو گروه شدند و امت من، هفتاد و سه گروه می‌شوند، یکی از آنها اهل نجات، و دیگران اهل آتش‌اند. سؤال شد، اهل نجات کدام‌اند؟! فرمود:«اهل السنة والجماعة» ،باز پرسیده شده، سنت و جماعت چیست؟ فرمود: آنچه من و اصحاب من بر آن هستند<ref>فضائح الباطنیة، ص۷۸.</ref>. البته باید گفت که غزالی نامی از منبع روایت نبرده است و این روایت به همین شکلی که او بیان کرده است در هیچ یک از منابع معتبر روایی دیده نمی‌شود. البته از واژۀ '''«جماعت»''' نام برده شده است؛ اما از جمله اهل السنة والجماعة نشانی به چشم نمی‌خورد. با این حال تا آنجا که به‌دست آمده است، اصطلاح اهل سنت بدون کلمه جماعت، در اوایل قرن دوم، رایج شده و عمر بن عبدالعزیز در رساله‌ای که در رد [[قدریه]] نگاشته است، آن را به کار برده است. وی خطاب به قدریه _که مدافعان آزادی انسان در گفتار و عمل هستند_ می‌نویسد: «وقد علمتُم انّ أهلَ السنة کانُوا یقولون: الاعتصامُ بالسنةِ نجاةُ وسیقبَض العلمُ قبضاً سَریعاً»: می‌دانید اهل سنت گفتند تمسک به سنت راه نجات است و علم و دانش به زودی جمع می‌شود<ref>رسائل و مقالات؛ جعفر سبحانی؛ قم، نشر موسسه امام صادق، سال 1425 قمری؛ چاپ دوم، ج‏6، ص 110.</ref>.


==اعتقادات==
==اعتقادات==
به اعتقاد اهل سنت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله عیه وآله وسلم)]]، پس از خود جانشینی تعیین نکرده ‌است؛ بلکه جانشین به دست مردم انتخاب می‌شود. اما [[شیعیان]] معتقدند پیامبر اکرم، به فرمان الهی [[علی بن ابی طالب|علی ابن ابی‌طالب]] را به‌عنوان جانشین خودش به مردم معرفی کرد. بنابراین و مطابق با اعتقاد اهل سنت، پس از رحلت پیامبر و با تشکیل شورایی در [[سقیفه بنی ساعده]]، جناب [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] که از [[صحابه پیامبر|صحابه]] (یاران) بود به‌عنوان [[خلیفه]] بعد از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] انتخاب شد. البته ابوبکر بعد از خودش به این مبنا عمل نکرد و با تشخیص خودش [[عمر بن خطاب|عمر]] را به جانشینی خود انتخاب کرد. عمر نیز بعد از ابوبکر به هیچکدام از این دو روش عمل نکرد و شورایی شش نفره تشکیل داد تا یکی را از میان خود به عنوان خلیفه به مردم معرفی کنند.
به اعتقاد اهل‌سنت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله عیه وآله وسلم)]]، پس از خود جانشینی تعیین نکرده ‌است؛ بلکه جانشین به دست مردم انتخاب می‌شود. اما [[شیعیان]] معتقدند پیامبر اکرم، به فرمان الهی [[علی بن ابی طالب|علی ابن ابی‌طالب]] را به‌عنوان جانشین خودش به مردم معرفی کرد. بنابراین و مطابق با اعتقاد اهل سنت، پس از رحلت پیامبر و با تشکیل شورایی در [[سقیفه بنی ساعده]]، جناب [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] که از [[صحابه پیامبر|صحابه]] (یاران) بود به‌عنوان [[خلیفه]] بعد از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] انتخاب شد. البته ابوبکر بعد از خودش به این مبنا عمل نکرد و با تشخیص خودش [[عمر بن خطاب|عمر]] را به جانشینی خود انتخاب کرد. عمر نیز بعد از ابوبکر به هیچکدام از این دو روش عمل نکرد و شورایی شش نفره تشکیل داد تا یکی را از میان خود به عنوان خلیفه به مردم معرفی کنند.


==مذاهب کلامی اهل حدیث==
==مذاهب کلامی اهل حدیث==
confirmed
۵٬۷۴۷

ویرایش