تاثیرات جنگ روسیه و اکراین بر جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقاله‌ها'
جز (تمیزکاری)
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقاله‌ها')
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۹: خط ۹:
=تاثیرات سیاسی=
=تاثیرات سیاسی=


با گذشت چند روز از جنگ، بسیاری از معادلات و ارزیابی‌های سیاسی و امنیتی در اروپا دچار تغییر شد و این وضعیت تأثیرات خود را از ابتدا بر دیگر نقاط نشان می‌دهد. خاورمیانه و غرب [[آسیا]] که بیش از دو دهه کانون حضور و سیطره نظامی [[ایالات متحده]] و غرب به شمار می‌رود در رأس این دگرگونی‌ها قرار دارد و تأملات در میان دولت‌ها و صاحبنظران نسبت به آینده امنیت منطقه غرب آسیا بدون اراده جدی [[آمریکا]] در دفاع از هم پیمانانش آغاز شده است. [[عربستان سعودی]] که بیشترین وابستگی امنیتی را به آمریکا دارد و با هراس به دنبال نقطه اتکای جدیدی می‌گردد، اعلام کرده است رابطه با [[اسرائیل]] لازم است.
با گذشت چند روز از جنگ، بسیاری از معادلات و ارزیابی‌های سیاسی و امنیتی در اروپا دچار تغییر شد و این وضعیت تأثیرات خود را از ابتدا بر دیگر نقاط نشان می‌دهد. خاورمیانه و غرب [[آسیا]] که بیش از دو دهه کانون حضور و سیطره نظامی [[ایالات متحده]] و غرب به شمار می‌رود در رأس این دگرگونی‌ها قرار دارد و تأملات در میان دولت‌ها و صاحبنظران نسبت به آینده امنیت منطقه غرب آسیا بدون اراده جدی [[آمریکا]] در دفاع از هم‌پیمانانش آغاز شده است. [[عربستان سعودی]] که بیشترین وابستگی امنیتی را به آمریکا دارد و با هراس به دنبال نقطه اتکای جدیدی می‌گردد، اعلام کرده است رابطه با [[اسرائیل]] لازم است.


«فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی با حمایت از عادی‌سازی روابط با [[رژیم صهیونیستی]] اعلام کرد: عادی‌سازی کامل روابط با تل‌آویو نه فقط برای اسرائیل بلکه برای همه ما خوب است. این تحولی بسیار مثبت است.
«فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی با حمایت از عادی‌سازی روابط با [[رژیم صهیونیستی]] اعلام کرد: عادی‌سازی کامل روابط با تل‌آویو نه فقط برای اسرائیل بلکه برای همه ما خوب است. این تحولی بسیار مثبت است.
خط ۲۳: خط ۲۳:
اولین واکنش عربی به بحران اوکراین را [[قطر]] نشان داد. «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر طی تماسی تلفنی با «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین در جریان آخرین تحولات در کی‌یف قرار گرفت. وی ضمن تاکید بر لزوم حفظ وضعیت انسانی غیرنظامیان، همه طرف‌ها را به خویشتنداری و حل اختلافات از طریق گفتگو و دیپلماسی و عدم اتخاذ تصمیمات تشدید کننده تنش دعوت کرد.
اولین واکنش عربی به بحران اوکراین را [[قطر]] نشان داد. «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر طی تماسی تلفنی با «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین در جریان آخرین تحولات در کی‌یف قرار گرفت. وی ضمن تاکید بر لزوم حفظ وضعیت انسانی غیرنظامیان، همه طرف‌ها را به خویشتنداری و حل اختلافات از طریق گفتگو و دیپلماسی و عدم اتخاذ تصمیمات تشدید کننده تنش دعوت کرد.


دفتر ریاست جمهوری سوریه ضمن اشاره به تماس تلفنی «[[بشار اسد]]» رئیس‌جمهور این کشور با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود، اعلام کرد که دمشق از موضع مسکو در خصوص اوکراین حمایت کرده است.
دفتر ریاست‌جمهوری سوریه ضمن اشاره به تماس تلفنی «[[بشار اسد]]» رئیس‌جمهور این کشور با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود، اعلام کرد که دمشق از موضع مسکو در خصوص اوکراین حمایت کرده است.


در مقابل، وزارت خارجه دولت لبنان طی بیانیه‌ای تهاجم سرزمینی روسیه به اوکراین را محکوم و از روسیه درخواست کرد تا به توقف فوری عملیات در اوکراین اقدام نماید.
در مقابل، وزارت خارجه دولت لبنان طی بیانیه‌ای تهاجم سرزمینی روسیه به اوکراین را محکوم و از روسیه درخواست کرد تا به توقف فوری عملیات در اوکراین اقدام نماید.
خط ۴۷: خط ۴۷:
جدای از تاثیرات اقتصادی به ویژه در زمینه کشاورزی، این بحران بر حل و فصل بحران‌ها در برخی کشورهای عربی به ویژه لیبی و سوریه تاثیرگذار است.
جدای از تاثیرات اقتصادی به ویژه در زمینه کشاورزی، این بحران بر حل و فصل بحران‌ها در برخی کشورهای عربی به ویژه لیبی و سوریه تاثیرگذار است.


برخی کشورهای عربی کوشیدند که در راستای حفظ روابط متوازن با هر دو کشور، موضع گیری نکنند اما با توجه به ادامه کشمکش میان واشنگتن و مسکو درباره اوکراین خود را در برابر انتخاب میان روسیه یا آمریکا و اتحادیه اروپا می‌بینند. کشورهایی مانند سوریه، عربستان، امارات، [[عراق]]، الجزایر و برخی دیگر به دنبال حفظ روابط خود با مسکو هستند.
برخی کشورهای عربی کوشیدند که در راستای حفظ روابط متوازن با هر دو کشور، موضع‌گیری نکنند اما با توجه به ادامه کشمکش میان واشنگتن و مسکو درباره اوکراین خود را در برابر انتخاب میان روسیه یا آمریکا و اتحادیه اروپا می‌بینند. کشورهایی مانند سوریه، عربستان، امارات، [[عراق]]، الجزایر و برخی دیگر به دنبال حفظ روابط خود با مسکو هستند.


افزایش تهدیدها درباره قطع سوئیفت بانک‌های روسیه موجب نگرانی برای بسیاری کشورهای عربی که با روسیه مبادلات مالی و تجاری دارند شده است. برخی کشورهای عربی که در سال‌های اخیر مبادلات تجاری خود را با روسیه افزایش داده‌اند نیز نگران تحریم‌های مالی علیه روسیه هستند.
افزایش تهدیدها درباره قطع سوئیفت بانک‌های روسیه موجب نگرانی برای بسیاری کشورهای عربی که با روسیه مبادلات مالی و تجاری دارند شده است. برخی کشورهای عربی که در سال‌های اخیر مبادلات تجاری خود را با روسیه افزایش داده‌اند نیز نگران تحریم‌های مالی علیه روسیه هستند.
خط ۵۳: خط ۵۳:
کارشناسان عرب بر این باورند که برخی کشورهای عربی از چنین تصمیمی تاثیر خواهند پذیرفت، هرچند این تأثیر چندان شدید نخواهد بود.  
کارشناسان عرب بر این باورند که برخی کشورهای عربی از چنین تصمیمی تاثیر خواهند پذیرفت، هرچند این تأثیر چندان شدید نخواهد بود.  


با این حال به نظر می‌رسد که جنگ اوکراین با روسیه با توجه به بالا رفتن قیمت نفت تاثیر مثبتی بر کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته باشد و به آنها این فرصت را می‌دهد که زیان‌های قبلی خود را که بر اثر نوسانات قیمت نفت و تبعات کرونا متحمل شده اند را جبران کنند.
با این حال به نظر می‌رسد که جنگ اوکراین با روسیه با توجه به بالا رفتن قیمت نفت تاثیر مثبتی بر کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته باشد و به آنها این فرصت را می‌دهد که زیان‌های قبلی خود را که بر اثر نوسانات قیمت نفت و تبعات کرونا متحمل شده‌اند را جبران کنند.


از سویی، اروپا با توجه به وابستگی که به انرژی روسیه دارد، خواهد کوشید که کمبود خود را از عربستان، عراق، کویت و امارات، قطر و الجزایر و دیگر کشورهای عربی دارای منابع انرژی تامین کند<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5433935/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7 خبرگزاری مهر]</ref>.
از سویی، اروپا با توجه به وابستگی که به انرژی روسیه دارد، خواهد کوشید که کمبود خود را از عربستان، عراق، کویت و امارات، قطر و الجزایر و دیگر کشورهای عربی دارای منابع انرژی تامین کند<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5433935/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D9%88%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7 خبرگزاری مهر]</ref>.
خط ۶۱: خط ۶۱:
بعد از آغاز تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین و به تبع آن وضع تحریم‌های بی‌سابقه علیه مسکو این کشور توجه خود را به کشورهای مهم در جهان اسلام و خاورمیانه بزرگتر برای خنثی کردن تاثیرات اقداماتی که غرب برای منزوی ساختن روسیه در پیش گرفته معطوف کرده است.
بعد از آغاز تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین و به تبع آن وضع تحریم‌های بی‌سابقه علیه مسکو این کشور توجه خود را به کشورهای مهم در جهان اسلام و خاورمیانه بزرگتر برای خنثی کردن تاثیرات اقداماتی که غرب برای منزوی ساختن روسیه در پیش گرفته معطوف کرده است.


تهاجم علیه اوکراین زمانی کلید خورد که عمران‌خان نخست وزیر [[پاکستان]] برای یک دیدار رسمی در روسیه به سر می‌برد. عمران خان در آستانه آغاز عملیات نظامی قدم به پایتخت روسیه گذاشته بود. این سفر به این شائبه دامن زد و این ظن را تقویت کرد که آیا دیدار رهبر پاکستان می‌تواند حمایت تلویحی او از اقدامات روسیه تلقی شود.
تهاجم علیه اوکراین زمانی کلید خورد که عمران‌خان نخست‌وزیر [[پاکستان]] برای یک دیدار رسمی در روسیه به سر می‌برد. عمران خان در آستانه آغاز عملیات نظامی قدم به پایتخت روسیه گذاشته بود. این سفر به این شائبه دامن زد و این ظن را تقویت کرد که آیا دیدار رهبر پاکستان می‌تواند حمایت تلویحی او از اقدامات روسیه تلقی شود.


بویژه آنکه در جلسه اطلاع رسانی و توجیهی در ۴ اسفند از ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده سوال شد که آیا واشنگتن انتخاب این مقطع زمانی خاص توسط نخست وزیر پاکستان برای دیدار از مسکو را تایید و حمایت غیرمستیم او از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تلقی می‌کند.
بویژه آنکه در جلسه اطلاع رسانی و توجیهی در ۴ اسفند از ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده سوال شد که آیا واشنگتن انتخاب این مقطع زمانی خاص توسط نخست‌وزیر پاکستان برای دیدار از مسکو را تایید و حمایت غیرمستیم او از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تلقی می‌کند.


پرایس جواب داد: «این سوال را باید از دولت پاکستان بپرسید. من در موقعیتی نیستم که یک ارزیابی از زمان‌بندی سفر مقامات خارجی به کشوری دیگر را ارائه بدهم.»
پرایس جواب داد: «این سوال را باید از دولت پاکستان بپرسید. من در موقعیتی نیستم که یک ارزیابی از زمان‌بندی سفر مقامات خارجی به کشوری دیگر را ارائه بدهم.»
خط ۷۱: خط ۷۱:
قبل از این تاریخ، در ۲۷ دی عمران‌خان بعد از اظهارات رئیس‌جمهور روسیه که گفته بود بی‌احترامی به پیامبر اسلام جزو آزادی بیان نیست به خاطر حمایت او، از طرف مسلمانان از او تشکر کرد. عمران‌خان بدنبال گفتگوی تلفنی با رهبر روسیه گفت: «پوتین اولین رهبر غرب است که با احساسات مسلمانان نسبت به پیامبر عزیزشان همدردی می‌کند و حساسیت خود را ابراز می‌دارد.»
قبل از این تاریخ، در ۲۷ دی عمران‌خان بعد از اظهارات رئیس‌جمهور روسیه که گفته بود بی‌احترامی به پیامبر اسلام جزو آزادی بیان نیست به خاطر حمایت او، از طرف مسلمانان از او تشکر کرد. عمران‌خان بدنبال گفتگوی تلفنی با رهبر روسیه گفت: «پوتین اولین رهبر غرب است که با احساسات مسلمانان نسبت به پیامبر عزیزشان همدردی می‌کند و حساسیت خود را ابراز می‌دارد.»


دو روز قبل از ورود نخست وزیر پاکستان به مسکو، [[الهام علی اف|الهام علیف]] رئیس‌جمهور [[آذربایجان]] هم در ۲ اسفند دیداری از مسکو داشت. در بحبوحه وخیم‌تر شدن اوضاع بین روسیه و ناتو و آماده شدن روسیه برای عملیات نظامی علیه اوکراین علیف سند همکاری‌های متحده بین آذربایجان و روسیه را امضا کرد. روسیه و آذربایجان توافق کردند کمک‌های نظامی در اختیار همدیگر قرار بدهند.
دو روز قبل از ورود نخست‌وزیر پاکستان به مسکو، [[الهام علی اف|الهام علیف]] رئیس‌جمهور [[آذربایجان]] هم در ۲ اسفند دیداری از مسکو داشت. در بحبوحه وخیم‌تر شدن اوضاع بین روسیه و ناتو و آماده شدن روسیه برای عملیات نظامی علیه اوکراین علیف سند همکاری‌های متحده بین آذربایجان و روسیه را امضا کرد. روسیه و آذربایجان توافق کردند کمک‌های نظامی در اختیار همدیگر قرار بدهند.


در این بیانیه آمده است: «به منظور اطمینان از امنیت و حفظ و برقرای صلح و ثبات، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان می‌توانند امکان و راه‌های فراهم آوردن کمک‌های نظامی به همدیگر را بر اساس منشور سازمان ملل، معاهدات بین‌المللی جداگانه و با مدنظر قرار دادن الزامات قانونی و بین‌المللی طرفین مورد بررسی قرار دهند». علاوه بر این پوتین و علیف توافق کردند که از هر اقدامی که از دیدگاه یکی از طرفین به همکاری و روابط استراتژیک دو کشور ضربه بزند خودداری کنند.
در این بیانیه آمده است: «به منظور اطمینان از امنیت و حفظ و برقرای صلح و ثبات، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان می‌توانند امکان و راه‌های فراهم آوردن کمک‌های نظامی به همدیگر را بر اساس منشور سازمان ملل، معاهدات بین‌المللی جداگانه و با مدنظر قرار دادن الزامات قانونی و بین‌المللی طرفین مورد بررسی قرار دهند». علاوه بر این پوتین و علیف توافق کردند که از هر اقدامی که از دیدگاه یکی از طرفین به همکاری و روابط استراتژیک دو کشور ضربه بزند خودداری کنند.
خط ۸۵: خط ۸۵:
در قبال این، شیخ علی قره‌داغی دبیر کل [[اتحادیه جهانی علمای اسلام]] در توئیتی در ۸ اسفند خواستار برقراری هر چه سریعتر صلح در اوکراین شد. قره‌داغی همچنین از [[ترکیه]] و پاکستان به عنوان کشورهایی نام برد که می‌توانند در این مناقشه میانجیگری کنند.
در قبال این، شیخ علی قره‌داغی دبیر کل [[اتحادیه جهانی علمای اسلام]] در توئیتی در ۸ اسفند خواستار برقراری هر چه سریعتر صلح در اوکراین شد. قره‌داغی همچنین از [[ترکیه]] و پاکستان به عنوان کشورهایی نام برد که می‌توانند در این مناقشه میانجیگری کنند.


قره‌داغی نوشت: «مصرانه از کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان می‌خواهم که با طرفین مناقشه روابط خوب داشته باشند تا با تلاش‌های میانجیگرانه جدی و صادقانه فورا به جنگ ویرانگر خاتمه دهند، جنگی که در آن نه تنها این مردم در تمام سطوح خیلی از چیزهای خود را از دست می‌دهند بلکه کل دنیا ممکن است از دست برود.»
قره‌داغی نوشت: «مصرانه از کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان می‌خواهم که با طرفین مناقشه روابط خوب داشته باشند تا با تلاش‌های میانجیگرانه جدی و صادقانه فورا به جنگ ویران‌گر خاتمه دهند، جنگی که در آن نه تنها این مردم در تمام سطوح خیلی از چیزهای خود را از دست می‌دهند بلکه کل دنیا ممکن است از دست برود.»


همچنین باید به موقعیت کشور دیگری هم در خاورمیانه توجه کرد: [[امارات متحده عربی]] که اخیرا عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل شده است. امارات متحده عربی در موضعی به نفع مسکو و همگام با چین و روسیه به قطعنامه سازمان ملل در محکوم ساختن تهاجم روسیه به اوکراین رای ممنتع داد. ابوظبی برای توجیه رای ممتنع خود گفت که نتیجه رای گیری «از پیش تعیین شده» بود.
همچنین باید به موقعیت کشور دیگری هم در خاورمیانه توجه کرد: [[امارات متحده عربی]] که اخیرا عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل شده است. امارات متحده عربی در موضعی به نفع مسکو و همگام با چین و روسیه به قطعنامه سازمان ملل در محکوم ساختن تهاجم روسیه به اوکراین رای ممنتع داد. ابوظبی برای توجیه رای ممتنع خود گفت که نتیجه رای گیری «از پیش تعیین شده» بود.
خط ۹۵: خط ۹۵:
با توجه به تحریم‌های بی‌سابقه که توسط کشورهای زیادی علیه روسیه وضع شده همکاری با دولت‌های جهان اسلام و مهم‌تر از آن کشورهای خاورمیانه ممکن است یکی از معدود روزنه‌ها و گزینه‌های پیش روی روسیه برای جلب حمایت حساب‌شده در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی باشد.
با توجه به تحریم‌های بی‌سابقه که توسط کشورهای زیادی علیه روسیه وضع شده همکاری با دولت‌های جهان اسلام و مهم‌تر از آن کشورهای خاورمیانه ممکن است یکی از معدود روزنه‌ها و گزینه‌های پیش روی روسیه برای جلب حمایت حساب‌شده در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی باشد.


روسیه هنوز امیدوار است که بتواند تسلیحات خاورمیانه را تامین کرده و نقش میانجی را در حل مناقشات خاورمیانه بازی کند. همچنین دولت‌های خاورمیانه و شمال افریقا هنوز علاقمند به خرید غلات روسیه هستند. تنش در اوکراین (که به همراه روسیه خود یکی از تامین کنندگان عمده غلات خاورمیانه و شمال آفریقا است) مدتی است که به افزایش قیمت غلات و متوقف شدن صدور آن شده است.
روسیه هنوز امیدوار است که بتواند تسلیحات خاورمیانه را تامین کرده و نقش میانجی را در حل مناقشات خاورمیانه بازی کند. همچنین دولت‌های خاورمیانه و شمال آفریقا هنوز علاقمند به خرید غلات روسیه هستند. تنش در اوکراین (که به همراه روسیه خود یکی از تامین کنندگان عمده غلات خاورمیانه و شمال آفریقا است) مدتی است که به افزایش قیمت غلات و متوقف شدن صدور آن شده است.


همزمان با این تحولات تحریم‌های اعمال شده بر علیه روسیه به طور جدی فرصت‌های روسیه برای تعامل با کشورهای جهان اسلام را محدود می‌کند. مدت زمانی است که مشکلات خاصی در صدور تسلیحات روسی به چشم می‌خورد. این مشکلات را مخصوصا در امتناع اندونزی، مصر و الجزایر از خرید جنگنده‌های Su-35 روسی و قصد امارات برای خرید یک سیستم دفاع هوایی کره‌ای مشابه S-35 روسی یا برنامه عربستان سعودی برای خرید سیستم دفاع هوایی چینی مشابه تور-ام روسی به جای نمونه‌های روسی را به عینه می‌توان دید.
همزمان با این تحولات تحریم‌های اعمال شده بر علیه روسیه به طور جدی فرصت‌های روسیه برای تعامل با کشورهای جهان اسلام را محدود می‌کند. مدت زمانی است که مشکلات خاصی در صدور تسلیحات روسی به چشم می‌خورد. این مشکلات را مخصوصا در امتناع اندونزی، مصر و الجزایر از خرید جنگنده‌های Su-35 روسی و قصد امارات برای خرید یک سیستم دفاع هوایی کره‌ای مشابه S-35 روسی یا برنامه عربستان سعودی برای خرید سیستم دفاع هوایی چینی مشابه تور-ام روسی به جای نمونه‌های روسی را به عینه می‌توان دید.
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:


   
   
[[رده:مقالات]]
[[رده:مقاله‌ها]]
[[رده:جهان اسلام]]
[[رده:جهان اسلام]]
   
   
[[رده:روسیه]]
[[رده:روسیه]]
[[رده:اوکراین]]
[[رده:اوکراین]]