۸۵٬۸۶۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'اسلام گرا' به 'اسلامگرا') |
جز (جایگزینی متن - '¬' به '') |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
جریانهای فکری و اجتماعی شبه قاره هند بیشترین تاثیر را در کشورهای شرقی مانند پاکستان و افغانستان داشته است. احزاب و گروههای قومی و سیاسی زیادی در افغانستان تحت تاثیر همین جریانها قرار گرفته و منشأ تحولات زیادی در معادلات سیاسی و اجتماعی کشور افغانستان شده است. پدیده طالبان، وهابیت، جنگ های داخلی افغانستان که باعث به ستوه آمدن مردم و کشته شدن هزاران نفر بود وضعیتی به وجود آورد که به خشونتی به مراتب شدیدتر از آنچه در برابر اشغالگران روس رخ داده بود انجامید. جریانات شبه قاره و احزاب تحت تأثیر آن از بازی گردانان اصلی در صحنه تحولات افغانستان بودند. | جریانهای فکری و اجتماعی شبه قاره هند بیشترین تاثیر را در کشورهای شرقی مانند پاکستان و افغانستان داشته است. احزاب و گروههای قومی و سیاسی زیادی در افغانستان تحت تاثیر همین جریانها قرار گرفته و منشأ تحولات زیادی در معادلات سیاسی و اجتماعی کشور افغانستان شده است. پدیده طالبان، وهابیت، جنگ های داخلی افغانستان که باعث به ستوه آمدن مردم و کشته شدن هزاران نفر بود وضعیتی به وجود آورد که به خشونتی به مراتب شدیدتر از آنچه در برابر اشغالگران روس رخ داده بود انجامید. جریانات شبه قاره و احزاب تحت تأثیر آن از بازی گردانان اصلی در صحنه تحولات افغانستان بودند. | ||
این جریانها که همواره در آرزوی نقشآفرینی در جامعه بر مبنای ارزشهای مذهبی بودند از فرصتهای به وجود آمده استفاده لازم را بردند و با رویکرد اقتدارگرایانه، نهادهای جدیدی را پایهریزی کردند تا بتوانند در عرصه سیاسی از منافع جمعی خود دفاع کنند. اکنون چهار جریان مذهبی عمده شبهقاره دارای چهار تشکل سیاسی هستند. این تشکلها اصولا بر مبنای ارزشهای کاملاً مذهبی استوار گردیدهاند. در واقع اعتقادات مذهبی و فرهنگ ارزشی، زیربنای سازمانی تشکلهای سیاسی این جریانها را تشکیل میدهند. شناخت و مطالعه این جریانات | این جریانها که همواره در آرزوی نقشآفرینی در جامعه بر مبنای ارزشهای مذهبی بودند از فرصتهای به وجود آمده استفاده لازم را بردند و با رویکرد اقتدارگرایانه، نهادهای جدیدی را پایهریزی کردند تا بتوانند در عرصه سیاسی از منافع جمعی خود دفاع کنند. اکنون چهار جریان مذهبی عمده شبهقاره دارای چهار تشکل سیاسی هستند. این تشکلها اصولا بر مبنای ارزشهای کاملاً مذهبی استوار گردیدهاند. در واقع اعتقادات مذهبی و فرهنگ ارزشی، زیربنای سازمانی تشکلهای سیاسی این جریانها را تشکیل میدهند. شناخت و مطالعه این جریانات میتواند به ریشه یابی و تحلیل مسائل و جریانات موجود در افغانستان و احیاناً حل مشکلات به وجود آمده کمک شایانی کند. | ||
=جریانهای فکری شبه قاره هند= | =جریانهای فکری شبه قاره هند= | ||
در یک تقسیمبندی کلی و عمومی چهار جریان فکری اسلامی را در شبه قاره به ویژه پاکستان میتوان ملاحظه نمود که منشأً اولیه تمامی آنها در تفکر اسلامی به هند بزرگ (قبل از تجزیه به هند. پاکستان و بنگلادش) برمیگردد: | در یک تقسیمبندی کلی و عمومی چهار جریان فکری اسلامی را در شبه قاره به ویژه پاکستان میتوان ملاحظه نمود که منشأً اولیه تمامی آنها در تفکر اسلامی به هند بزرگ (قبل از تجزیه به هند. پاکستان و بنگلادش) برمیگردد: | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
تأسیس و فعالیت در شبهقاره به قبل از سال ۱۹۴۷ برمیگردد. این حزب از لحاظ فکری, به مکتب فکری «بریلوی» وابسته است که پس از اعلام موجودیت پاکستان» تأسیس شد. موسس مکتب بریلوی احمدرضا بریلوی (۱۹۲۱-۱۸۵۶) ملقب به عبدالمصطفی» از عرفا و دانشمندان شبهقاره بود. او تبار افغانی داشت و پیرو مذهب حنفی و طریقه قادری بود. او در بریلی. ایا آتراپرادش در شمال هند به دنیا آمد و همان جا درگذشت. این سازمان در سال ۱۹۴۷ از استقلال پاکستان حمایت کرد و پس از تشکیل کمور پاکستان, جای خود را به «جمعیت العلمای پاکستان» داد. | تأسیس و فعالیت در شبهقاره به قبل از سال ۱۹۴۷ برمیگردد. این حزب از لحاظ فکری, به مکتب فکری «بریلوی» وابسته است که پس از اعلام موجودیت پاکستان» تأسیس شد. موسس مکتب بریلوی احمدرضا بریلوی (۱۹۲۱-۱۸۵۶) ملقب به عبدالمصطفی» از عرفا و دانشمندان شبهقاره بود. او تبار افغانی داشت و پیرو مذهب حنفی و طریقه قادری بود. او در بریلی. ایا آتراپرادش در شمال هند به دنیا آمد و همان جا درگذشت. این سازمان در سال ۱۹۴۷ از استقلال پاکستان حمایت کرد و پس از تشکیل کمور پاکستان, جای خود را به «جمعیت العلمای پاکستان» داد. | ||
بریلویان مدارس دینی پرشماری در هند و پاکستان دارند؛ از جمله دارالعلوم اشرفیه | بریلویان مدارس دینی پرشماری در هند و پاکستان دارند؛ از جمله دارالعلوم اشرفیه مبارکپور هند (تأسیس ۱۹۰۸ جامعه حبیبیه (تأسیس۱۹۴۰) و دارالعلوم غریبنواز (تأسیس ۱۹۶۵). جامعه نعیمیه در مرادآباد؛ جامعه رضویه منظرالاسلام در بریلی که احمدرضا در سال ۱۳۲۲ تأسیس کرده است. بریلویان در سال ۱۹۷۲ در پاکستان حدود ۱۲۴ مدرسه و مراکز پژوهشی معروفی نیز در کراچی, لاهور, مبارکپور داشته اند. هردو تفکر مهم بریلوی و دیوبندی تأثیرات خود را در افغانستان برجای گذاشته است. جمعیتالعلمای اسلام پاکستان را دیوبندیه و جمعیتالعلمای پاکستان را بریلویه تأسیس کردند. | ||
جمعیت علمای پاکستان از سال ۱۹۴۸ به بعد دوشادوش احزاب اسلامی دیگر در عرصههای سیاسی حاضر و در سال ۱۹۴۹ برای تصویب «قرارداد مقاصد» از مواضع جماعت اسلامی مودودی؛ حمایت به عمل آورد. این جمعیت، به مکتب مذهبی بریلوی وابسته است. این مکتب پس از مکتب دیوبندی و در واکنش به آن تأسیس شد. جمعیت علمای پاکستان گروه سیاسی نماینده مکتب فکری بریلوی است. این حزب گرچه یک حزب عمومی و سرتاسری است. به دلیل محدودیت پایگاه مردمی آن که عمدتاً به سطح مدارس محدود میشود. نتوانسته موفقیت شایانی کسب کند. | جمعیت علمای پاکستان از سال ۱۹۴۸ به بعد دوشادوش احزاب اسلامی دیگر در عرصههای سیاسی حاضر و در سال ۱۹۴۹ برای تصویب «قرارداد مقاصد» از مواضع جماعت اسلامی مودودی؛ حمایت به عمل آورد. این جمعیت، به مکتب مذهبی بریلوی وابسته است. این مکتب پس از مکتب دیوبندی و در واکنش به آن تأسیس شد. جمعیت علمای پاکستان گروه سیاسی نماینده مکتب فکری بریلوی است. این حزب گرچه یک حزب عمومی و سرتاسری است. به دلیل محدودیت پایگاه مردمی آن که عمدتاً به سطح مدارس محدود میشود. نتوانسته موفقیت شایانی کسب کند. | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
بسیاری از طالبان شناسنامه پاکستانی دارند. در حالی که همه طالبان به زبان مادری خود یعنی پشتو صحبت میکننده زبان دوم آنها نیز فارسی (زبان مشترک افغانها) نیست. بلکه زبان اردوی پاکستانی است. هزاران نفر از آنها در انتخابات سال ۱۹۹۷ دربلوچستان, به حزب پاکستانی مورد علاقه خود یعنی جمعیت علمای اسلام رأی دادند. | بسیاری از طالبان شناسنامه پاکستانی دارند. در حالی که همه طالبان به زبان مادری خود یعنی پشتو صحبت میکننده زبان دوم آنها نیز فارسی (زبان مشترک افغانها) نیست. بلکه زبان اردوی پاکستانی است. هزاران نفر از آنها در انتخابات سال ۱۹۹۷ دربلوچستان, به حزب پاکستانی مورد علاقه خود یعنی جمعیت علمای اسلام رأی دادند. | ||
===دیوبندیه و طالبان=== | ===دیوبندیه و طالبان=== | ||
تفکر دینی طالبان در حقیقت همان تفکر دیوبندی است که نسخه بدل «وهابیگری» در شبهقاره هند به شمار میرود. پایگاه ایدئولوژیک طالبان عبارت از شکل افراطی بینش «دیوبندی» بود که احزاب اسلامی پاکستان در اردوگاههای مهاجرین افغان در پاکستان تبلیغ | تفکر دینی طالبان در حقیقت همان تفکر دیوبندی است که نسخه بدل «وهابیگری» در شبهقاره هند به شمار میرود. پایگاه ایدئولوژیک طالبان عبارت از شکل افراطی بینش «دیوبندی» بود که احزاب اسلامی پاکستان در اردوگاههای مهاجرین افغان در پاکستان تبلیغ میکردند. فرقه دیوبندی در هند بریتانیا برای مبارزه با حاکمیت غیر مسلمانها و جامعه اسلامی و اتحاد آنان سر برآورد. | ||