۸۵٬۸۳۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقالهها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
مسئله [[تقریب مذاهب]] یکی از مهمترین ایدههایی است که اندیشمندان و دلسوزان مسلمان از روزگار آغازین اسلام تا به حال، بر مبنای تعالیم اسلامی و دیانت حقّه توحیدی پیگیر آن بوده و در مقابله با دشمنان اسلام و مسلمانان آراء و نظریاتی را در ابعاد مختلف، متناسب با مقتضیات زمان، ارائه نمودهاند. | مسئله [[تقریب مذاهب]] یکی از مهمترین ایدههایی است که اندیشمندان و دلسوزان مسلمان از روزگار آغازین اسلام تا به حال، بر مبنای تعالیم اسلامی و دیانت حقّه توحیدی پیگیر آن بوده و در مقابله با دشمنان اسلام و مسلمانان آراء و نظریاتی را در ابعاد مختلف، متناسب با مقتضیات زمان، ارائه نمودهاند. | ||
در دهههای اخیر [[امام خمینی (ره)|امام خمینی(ره)]] و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) منادی ایده تقریب مذاهب بودهاند و بر همین اساس، انقلاب اسلامی شکوهمند ایران برای این تقریب گامهای ارزشمندی را برداشته است. هماکنون نیز فضای همآوایی، همگرایی و تقریب در بین مسلمانان با اندیشههای انقلاب اسلامی سیر تکاملی دارد و ادامه این روند مستلزم این است که عموم مسلمانان اتفاق خود را در اصول آیین مقدس اسلام در نظر گرفته و تفرقه عملی را کنار گذاشته و در یک صف قرار گیرند و با ارائه طرحهای فکری و عملی مناسب تلاش نمایند علاوه بر جلوگیری از اختلافات داخلی فرقههای مختلف اسلامی، از نفوذ و توطئه دشمنان سوگند خورده در بین مسلمانان که بیش از هر چیز از وحدت امت اسلامی میترسند، پیشگیری نمایند. مخصوصاً در سالهای اخیر که با ترفند جدید خود در صدد هستند برای اهلتسنن دشمن وهمی از شیعیان و همچنین برای اهل تشیع دشمن وهمی از | در دهههای اخیر [[امام خمینی (ره)|امام خمینی(ره)]] و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) منادی ایده تقریب مذاهب بودهاند و بر همین اساس، انقلاب اسلامی شکوهمند ایران برای این تقریب گامهای ارزشمندی را برداشته است. هماکنون نیز فضای همآوایی، همگرایی و تقریب در بین مسلمانان با اندیشههای انقلاب اسلامی سیر تکاملی دارد و ادامه این روند مستلزم این است که عموم مسلمانان اتفاق خود را در اصول آیین مقدس اسلام در نظر گرفته و تفرقه عملی را کنار گذاشته و در یک صف قرار گیرند و با ارائه طرحهای فکری و عملی مناسب تلاش نمایند علاوه بر جلوگیری از اختلافات داخلی فرقههای مختلف اسلامی، از نفوذ و توطئه دشمنان سوگند خورده در بین مسلمانان که بیش از هر چیز از وحدت امت اسلامی میترسند، پیشگیری نمایند. مخصوصاً در سالهای اخیر که با ترفند جدید خود در صدد هستند برای اهلتسنن دشمن وهمی از شیعیان و همچنین برای اهل تشیع دشمن وهمی از اهل سنت و برای جهان عرب نیز یک دشمن وهمی از ایران ایجاد کنند <ref>تسخیری،1386ش، ص72.</ref> | ||
=تقریب مذاهب در مستندات اسلامی= | =تقریب مذاهب در مستندات اسلامی= | ||
[[قرآن کریم]]، سنت | [[قرآن کریم]]، سنت پیامبر(ص) و [[سیره اهلبیت]](ع) که جزء مستندات اسلامی هستند، هرکدام به نحوی مسئله [[تقریب مذاهب]] را مطرح نمودهاند؛ قرآن کریم که مورد قبول همه مسلمانان است، درباره ضرورت وحدت و همدلی چنین میفرماید: «وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَآءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً وَکُنْتُمْ عَلَی شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُمْ مِّنْهَا کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ» <ref>آل عمران، 103</ref>؛ «همگی به رشته [ناگسستنی قرآن] خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یادآورید، که بدان گاه که [برای همدیگر] دشمنانی بودید و خدا میان دلهایتان [انس و الفت برقرار و آنها را به هم] پیوند داد، پس [در پرتو نعمت او برای هم] برادرانی شدید و [همچنین شما با بتپرستی و شرکی که داشتید] بر لبه گودالی از آتش [دوزخ] بودید [و هر آن با فرا رسیدن مرگتان بیم فرو افتادنتان در آن میرفت] ولی شما را از آن رهانید [و به ساحل ایمان رسانید]. خداوند این چنین برایتان آیات خود را آشکار میسازد، شاید که هدایت شوید» <ref>خرمدل، 1374ش، ص66</ref>. این آیه و دهها آیه دیگر به ما میگویند که وحدت یک ضرورت اعتقادی است، بنابراین نباید از اسلامی که خود پایهگذار اتحاد است برداشت نادرست گردد و عامل اختلاف تلقی شود. | ||
آنچه را که قرآن در زمینه دعوت به اتحاد و همبستگی و دوری از اختلاف و تفرقه بیان کرده، سنت نبوی نیز بر آن تأکید نموده است. تاریخ نشان میدهد که شعار توحیدی پیامبر(ص) رمز تمام پیروزیهای ایشان بوده و هرگونه اختلافی را با هر بهانه و شعاری نفی نموده است، آنجا که میفرماید: «دست خدا همراه جماعت است» ابنحیان، <ref>1414ق، ج10، ص438</ref> و نیز «برای رسیدن به هدف اصلی جمع شدن خیر و تفرقه باعث عذاب و غضب الهی است» (متقی هندی، 1409ق، ج2، ص266). | آنچه را که قرآن در زمینه دعوت به اتحاد و همبستگی و دوری از اختلاف و تفرقه بیان کرده، سنت نبوی نیز بر آن تأکید نموده است. تاریخ نشان میدهد که شعار توحیدی پیامبر(ص) رمز تمام پیروزیهای ایشان بوده و هرگونه اختلافی را با هر بهانه و شعاری نفی نموده است، آنجا که میفرماید: «دست خدا همراه جماعت است» ابنحیان، <ref>1414ق، ج10، ص438</ref> و نیز «برای رسیدن به هدف اصلی جمع شدن خیر و تفرقه باعث عذاب و غضب الهی است» (متقی هندی، 1409ق، ج2، ص266). | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
عبدالمجید سلیم مرجع بزرگ افتا و فقاهت، <br> | عبدالمجید سلیم مرجع بزرگ افتا و فقاهت، <br> | ||
شیخ حسن البنا مؤسس و رهبر اخوانالمسلمین، <br> | شیخ حسن البنا مؤسس و رهبر اخوانالمسلمین، <br> | ||
شیخ محمود شلتوت رهبر عالیمقام | شیخ محمود شلتوت رهبر عالیمقام اهل سنت و ... <br> | ||
در گذشته و حال گامهایی را در جهت بیداری اسلامی و تقریب مذاهب برداشتهاند <ref>ر. ک: بیآزار شیرازی، 1385ش</ref> | در گذشته و حال گامهایی را در جهت بیداری اسلامی و تقریب مذاهب برداشتهاند <ref>ر. ک: بیآزار شیرازی، 1385ش</ref> | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
=تعریف تقریب= | =تعریف تقریب= | ||
از نظر لغوی تقریب «قَرَّبَ، تقریباً» به معنای نزدیک کردن است <ref>ابنمنظور، بیتا، باب القاف</ref> و در اصطلاح، تقریب در مفهوم عام تلاش علمای اسلامی برای نزدیک کردن پیروان مذاهب اسلامی با هدف شناخت یکدیگر به منظور دستیابی به اخوت دینی براساس اصول و مشترکات اسلامی؛ یعنی اعتقاد به خدا، وحدانیت خدا، نبوت پیامبر و اعتقاد به معاد است و در مفهوم خاص حرکتی است که علمای مذاهب اسلامی آن را پایهگذاری کردهاند و هدف از آن نزدیک ساختن شیعیان و | از نظر لغوی تقریب «قَرَّبَ، تقریباً» به معنای نزدیک کردن است <ref>ابنمنظور، بیتا، باب القاف</ref> و در اصطلاح، تقریب در مفهوم عام تلاش علمای اسلامی برای نزدیک کردن پیروان مذاهب اسلامی با هدف شناخت یکدیگر به منظور دستیابی به اخوت دینی براساس اصول و مشترکات اسلامی؛ یعنی اعتقاد به خدا، وحدانیت خدا، نبوت پیامبر و اعتقاد به معاد است و در مفهوم خاص حرکتی است که علمای مذاهب اسلامی آن را پایهگذاری کردهاند و هدف از آن نزدیک ساختن شیعیان و اهل سنت به یکدیگر و رفع اختلاف و گاه خنثی کردن دشمنی مسلمانان به منظور متحد کردن آنان است و تحقق این امر به اجتماع عالمان مذاهب اسلامی در مکانی واحد و طرح مسائل نظری اجتهادی در محیطی صمیمی برای دستیابی به حقایق و واقعیتهای اسلامی و نشر نتیجه بحثها بین پیروان وابسته است <ref>ناطقی، 1391ش</ref> روشن است در تقریب مذاهب، اصل و هدف مشترک، ایجاد مودت و اخوت اسلامی است، اخوت اسلامی که قرآن بر آن تأکید دارد و میفرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ» <ref>حجرات، 10</ref>؛ «مؤمنان باهم برادرند، پس میان آنها آشتی افکنید». | ||
=آیا تحقق تقریب واقعی مذاهب اسلامی امکانپذیر است= | =آیا تحقق تقریب واقعی مذاهب اسلامی امکانپذیر است= | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
این اختلاف نیکو، علاوه بر اینکه بودنش ضروری است، نسبت به امت اسلامی رحمت و سبب وسعت شریعت اسلام است و دال بر آسانگیری خداوند نسبت به امت است؛ زیرا باب اجتهاد را برای مجتهدان باز مینماید. شریعت اسلام مجتهد را از اجر اجتهاد حتی اگر به خطا هم برود، محروم ننموده است و معنی وسعت رحمت الهی هم در اینجا همین است. البته این گفته بدان معنا نیست که تمام اقوال و آراء درست و صحیح است، بلکه صواب فقط یکی است، اما همه مجتهدان مأجور و کارشان محمود است <ref>قرضاوی، بیتا، صص51و50</ref> | این اختلاف نیکو، علاوه بر اینکه بودنش ضروری است، نسبت به امت اسلامی رحمت و سبب وسعت شریعت اسلام است و دال بر آسانگیری خداوند نسبت به امت است؛ زیرا باب اجتهاد را برای مجتهدان باز مینماید. شریعت اسلام مجتهد را از اجر اجتهاد حتی اگر به خطا هم برود، محروم ننموده است و معنی وسعت رحمت الهی هم در اینجا همین است. البته این گفته بدان معنا نیست که تمام اقوال و آراء درست و صحیح است، بلکه صواب فقط یکی است، اما همه مجتهدان مأجور و کارشان محمود است <ref>قرضاوی، بیتا، صص51و50</ref> | ||
از طرف دیگر اختلاف آراء اجتهادی موجب غنی شدن فقه و نمو و وسعت آن میشود؛ زیرا هر رأی بر دلیل یا اعتبار شرعی که میراث تفکر مردان بزرگ است تکیه نموده و هر فقیه و مجتهدی بنابر اصول اجتهادی، اجتهاد و استنباط میکند و در نهایت در سایهسار مشربها و مسلکهای متعدد و | از طرف دیگر اختلاف آراء اجتهادی موجب غنی شدن فقه و نمو و وسعت آن میشود؛ زیرا هر رأی بر دلیل یا اعتبار شرعی که میراث تفکر مردان بزرگ است تکیه نموده و هر فقیه و مجتهدی بنابر اصول اجتهادی، اجتهاد و استنباط میکند و در نهایت در سایهسار مشربها و مسلکهای متعدد و روشهای متنوع، ثروت فقهی و تشریعی وسعت مییابد <ref>همان، صص70و65 | ||
</ref> | </ref> | ||
کسانی که میخواهند مردم را در احکام عبادات و معاملات و امثال اینها بر یک مذهب و رأی گردآوری نمایند، باید بدانند که کار آنها آب در هاون کوبیدن است و تلاش در این زمینه جز ازدیاد اختلاف ثمر دیگری نخواهد داشت؛ زیرا اختلاف در فهم احکام غیر اساسی شریعت، امری است لازم و ضروری و طبیعت و خصوصیات انسان و زندگی و هستی چنین امری را ایجاب میکند و آنچه که مطلوب است انطباق حیات اجتماعی و دینی مردم همه جوامع اسلامی بر متن کلی و مشترک دین اسلام است که میتواند فراگیرنده همه فرقهها و مذاهب معتقد به آن متن کلی باشد، این همان وحدت معقول است. | کسانی که میخواهند مردم را در احکام عبادات و معاملات و امثال اینها بر یک مذهب و رأی گردآوری نمایند، باید بدانند که کار آنها آب در هاون کوبیدن است و تلاش در این زمینه جز ازدیاد اختلاف ثمر دیگری نخواهد داشت؛ زیرا اختلاف در فهم احکام غیر اساسی شریعت، امری است لازم و ضروری و طبیعت و خصوصیات انسان و زندگی و هستی چنین امری را ایجاب میکند و آنچه که مطلوب است انطباق حیات اجتماعی و دینی مردم همه جوامع اسلامی بر متن کلی و مشترک دین اسلام است که میتواند فراگیرنده همه فرقهها و مذاهب معتقد به آن متن کلی باشد، این همان وحدت معقول است. | ||
خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
== ارائه تعریف صحیح از مقوله تقریب مذاهب اسلامی == | == ارائه تعریف صحیح از مقوله تقریب مذاهب اسلامی == | ||
بیان این نکته که تقریب به معنی نفی تفاوتها و نادیده گرفتن آن نیست، بلکه تلاش برای ایجاد رویکردی متحد برای [[مسلمانان]] در برابر چالشها، | بیان این نکته که تقریب به معنی نفی تفاوتها و نادیده گرفتن آن نیست، بلکه تلاش برای ایجاد رویکردی متحد برای [[مسلمانان]] در برابر چالشها، آسیبها و ستیزهجوییها و خنثیسازی توطئههای دشمنان است، میتواند راه را برای همبستگی بیشتر هموار سازد. | ||
== بالابردن سطح آگاهی عمومی درباره آثار تقریب و پیامدهای اختلافات مذهبی == | == بالابردن سطح آگاهی عمومی درباره آثار تقریب و پیامدهای اختلافات مذهبی == | ||
خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
== صدور فتواهای همگرایی == | == صدور فتواهای همگرایی == | ||
بیتردید صدور فتوای مجتهدان فرقههای اسلامی نقش بنیادی در تقریب مذاهب دارد، همانگونه که نقش اساسی در اختلافات مسلمانان دارد. اگر مجتهدان فتاوایی مانند جواز شرکت نمودن مسلمانان در مراسم عبادی همدیگر را صادر نمایند، زمینههای همسویی مسلمانان را فراهم میکند. هرچند که شیخ محمود شلتوت شیخ بزرگوار «الازهر» در زمان جمال عبدالناصر با فتوای شجاعانه خود اولین قدم را در این مورد برداشت و مذهب جعفری و فقه شیعه را به عنوان یک مذهب رسمی و فقهی تأیید کرد <ref>بیآزار شیرازی، 1385ش، ص201</ref>. همچنین صدور فتوای رهبری معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حرمت اهانت به نمادهای | بیتردید صدور فتوای مجتهدان فرقههای اسلامی نقش بنیادی در تقریب مذاهب دارد، همانگونه که نقش اساسی در اختلافات مسلمانان دارد. اگر مجتهدان فتاوایی مانند جواز شرکت نمودن مسلمانان در مراسم عبادی همدیگر را صادر نمایند، زمینههای همسویی مسلمانان را فراهم میکند. هرچند که شیخ محمود شلتوت شیخ بزرگوار «الازهر» در زمان جمال عبدالناصر با فتوای شجاعانه خود اولین قدم را در این مورد برداشت و مذهب جعفری و فقه شیعه را به عنوان یک مذهب رسمی و فقهی تأیید کرد <ref>بیآزار شیرازی، 1385ش، ص201</ref>. همچنین صدور فتوای رهبری معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حرمت اهانت به نمادهای اهل سنت در همین رابطه است، اما با این همه انتظار از علمای مذاهب اسلامی این است که شجاعت شلتوت را با فتاوای جدید برای رفع بدبینیها و پیدایش روحیه برادری واقعی تأیید و تکمیل نمایند و آن را در سراسر جهان اسلام به طور گستردهای آموزش دهند، به طوری که همه مسلمانان از عالِم و عامی آن را بفهمند و بپذیرند، تا قدرت یکپارچه امت بزرگ اسلامی در صحنه جهانی جلوهگر شود <ref>همان، ص215</ref> | ||
== اتخاذ سیاستهای مشترک == | == اتخاذ سیاستهای مشترک == | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
برای ایجاد تقریب، همانگونه که شناخت عوامل و زمینههای همگرایی ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینههای اختلاف نیز بایسته است. بدون هیچ شبهه و تردیدی خطر، آفات، آسیبها و زیانهای موانع درونی فزونتر و فاجعهآفرینتر میباشد؛ زیرا هر ملت و جمعیتی که از درون به اختلاف و تنازع و تشتت میرسد، میپوسد. | برای ایجاد تقریب، همانگونه که شناخت عوامل و زمینههای همگرایی ضرورت دارد، شناخت عوامل و زمینههای اختلاف نیز بایسته است. بدون هیچ شبهه و تردیدی خطر، آفات، آسیبها و زیانهای موانع درونی فزونتر و فاجعهآفرینتر میباشد؛ زیرا هر ملت و جمعیتی که از درون به اختلاف و تنازع و تشتت میرسد، میپوسد. | ||
بنابراین برای تحقق هدف مقدس تقریب، باید موانع درونی شناسایی و به طور دقیق بررسی و با تلاشهای مستمر و | بنابراین برای تحقق هدف مقدس تقریب، باید موانع درونی شناسایی و به طور دقیق بررسی و با تلاشهای مستمر و روشهای کارآمد مرتفع شوند. البته باید به خاطر داشته باشیم که هرچند برای ایجاد تفرقه یک عامل کافی است، ولی برای تقریب و اتحاد باید تمام عوامل تفرقه از بین برده شود؛ زیرا اگر این موانع از سر راه جامعه اسلامی برداشته شود و جهان اسلام به اسلام اصیل که حاوی کاملترین برنامه زندگی فردی و اجتماعی است، عمل کنند، امید میرود، میوه «تقریب» در درخت اسلام به ثمر بنشیند. | ||
== طرح نظریه جهانی شدن در راستای اسلام == | == طرح نظریه جهانی شدن در راستای اسلام == | ||
خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
یک اقدام اساسی و عملی برای تقریب، پدید آوردن شعارها و نمادهایی است که میباید در دستور کار مراکز تبلیغی و رسانهای جهان قرار گیرد. با احیای مراسم سنتی و دینی چون اعیاد و از میان برداشتن مسائل فرعی چون اختلاف در رؤیت هلال ماه، باید جلوی هر بهانه و زمینههای جدا کننده را گرفت. | یک اقدام اساسی و عملی برای تقریب، پدید آوردن شعارها و نمادهایی است که میباید در دستور کار مراکز تبلیغی و رسانهای جهان قرار گیرد. با احیای مراسم سنتی و دینی چون اعیاد و از میان برداشتن مسائل فرعی چون اختلاف در رؤیت هلال ماه، باید جلوی هر بهانه و زمینههای جدا کننده را گرفت. | ||
اندیشمندان مسلمان در ایام حج گرد هم آیند و با برپایی مناسک عبادی ـ سیاسی عظیم حج و برائت از مشرکان و با تمسک به ریسمان محکم الهی (قرآن و سنت پیامبر) به عنوان وجوه اشتراک تمامی مسلمانان، انسجام را در عرصه اسلامی به منصه ظهور برسانند. نیز در عرصههای بینالملل میتوان با برپایی مراسم و مناسبتهای فراملی و جهانی همچون روز جهانی قدس، دفاع از ملتهای مظلوم و بیدفاع جهان، بزرگداشت ایام مذهبی و ... طرح جامعی را برای نزدیک شدن مسلمانان ارائه داد و پایههای تقریب مذاهب اسلامی را بیش از پیش تعمیق و تحکیم نمود. | اندیشمندان مسلمان در ایام حج گرد هم آیند و با برپایی مناسک عبادی ـ سیاسی عظیم حج و برائت از مشرکان و با تمسک به ریسمان محکم الهی (قرآن و سنت پیامبر) به عنوان وجوه اشتراک تمامی مسلمانان، انسجام را در عرصه اسلامی به منصه ظهور برسانند. نیز در عرصههای بینالملل میتوان با برپایی مراسم و مناسبتهای فراملی و جهانی همچون روز جهانی قدس، دفاع از ملتهای مظلوم و بیدفاع جهان، بزرگداشت ایام مذهبی و ... طرح جامعی را برای نزدیک شدن مسلمانان ارائه داد و پایههای تقریب مذاهب اسلامی را بیش از پیش تعمیق و تحکیم نمود. | ||
== تأکید و تمرکز بر عرفان و معنویت == | == تأکید و تمرکز بر عرفان و معنویت == | ||
خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
== بالا بردن آگاهی دینی و آموزههای دینی == | == بالا بردن آگاهی دینی و آموزههای دینی == | ||
اطلاع رسانی صحیح از مفاهیم قرآنی و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اهلبیت(ع)، ترویج و تبیین مفاهیم و دیدگاههای اسلامی درباره | اطلاع رسانی صحیح از مفاهیم قرآنی و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اهلبیت(ع)، ترویج و تبیین مفاهیم و دیدگاههای اسلامی درباره واقعیتهای سیاسی و اجتماعی و برجسته نمودن امتیازات اسلام در مقابل مکاتب وارداتی، میتواند یکی از همین راهکارها باشد. بدون تردید جهل به شریعت و تعالیم آن یکی از عوامل مهم بسترساز برای پذیرش تبلیغات سوء و تفرقهانگیز دشمن میباشد. | ||
== مراعات حقوق اقلیتهای مذهبی == | == مراعات حقوق اقلیتهای مذهبی == | ||
باید توجه داشت که بروز تعصبات مذهبی، بیش از آنکه از ناحیه اکثریت باشد که نیازی به آنها ندارد، از ناحیه جامعه اقلیتی است که در میان یک اکثریت زندگی میکند و تحت فشار آنها است. دلیل این امر آن است که هر اقلیتی وقتی خود را در تهدید ببیند، روی مسائل خاص خود تکیه میکند و با شدت و حدّت بیشتری به حفظ آنها میپردازد. اقلیت باید احساس کند تفاوتی با دیگران ندارد و این امر تنها با اعطای حقوق حقه او امکانپذیر است. برای عملی نمودن این مهم میتوان راهکارهای ذیل را پیشنهاد داد: 1. عقاید هردو فرقه | باید توجه داشت که بروز تعصبات مذهبی، بیش از آنکه از ناحیه اکثریت باشد که نیازی به آنها ندارد، از ناحیه جامعه اقلیتی است که در میان یک اکثریت زندگی میکند و تحت فشار آنها است. دلیل این امر آن است که هر اقلیتی وقتی خود را در تهدید ببیند، روی مسائل خاص خود تکیه میکند و با شدت و حدّت بیشتری به حفظ آنها میپردازد. اقلیت باید احساس کند تفاوتی با دیگران ندارد و این امر تنها با اعطای حقوق حقه او امکانپذیر است. برای عملی نمودن این مهم میتوان راهکارهای ذیل را پیشنهاد داد: 1. عقاید هردو فرقه اهل سنت و اهلتشیع در کتابهای درسی مدارس و دانشگاهها با یاری گرفتن از کمیته تخصصی ذکر گردد. 2. توازن بهرهمندی اقتصادی و سیاسی براساس شایسته سالاری 3. توجه به زبان اقلیتهای مذهبی در نهادهای آموزشی. 4. اجازه نشر و چاپ آثار مذهبی و قومی. 5. پخش مراسم و مجالس مهم از رادیو و تلویزیون و یا نشر آن با رعایت مصالح ملی. | ||
== جلوگیری و محکومیت کارهای افراطی == | == جلوگیری و محکومیت کارهای افراطی == | ||
خط ۱۵۹: | خط ۱۵۹: | ||
اختلافاتی که سبب آنها مسائل فکری میباشد، ریشه اصلی آنها به اختلافنظر درباره مسائل معین برمیگردد و این مسائل میتواند مسئله علمیباشد، مانند اختلاف در فروع شریعت و یا یک مسئله عملی باشد، مانند اختلاف در مواضع سیاسی. همچنین میتواند اختلافات فکری باشد که شامل اختلاف در دادن یا ندادن ارزش به بعضی از معارف اسلامی است مانند علم کلام، تصوف، فلسفه و ... . برای جلوگیری از دام تفرقه و جدایی باید در مقابله با این اختلافات به رهنمودهای زیر توجه نماییم: | اختلافاتی که سبب آنها مسائل فکری میباشد، ریشه اصلی آنها به اختلافنظر درباره مسائل معین برمیگردد و این مسائل میتواند مسئله علمیباشد، مانند اختلاف در فروع شریعت و یا یک مسئله عملی باشد، مانند اختلاف در مواضع سیاسی. همچنین میتواند اختلافات فکری باشد که شامل اختلاف در دادن یا ندادن ارزش به بعضی از معارف اسلامی است مانند علم کلام، تصوف، فلسفه و ... . برای جلوگیری از دام تفرقه و جدایی باید در مقابله با این اختلافات به رهنمودهای زیر توجه نماییم: | ||
1. شناخت دقیق مفاهیم و اصطلاحات. | 1. شناخت دقیق مفاهیم و اصطلاحات. | ||
2. پرهیز از افراط و تفریط و روی آوردن به اعتدال و میانهروی. | 2. پرهیز از افراط و تفریط و روی آوردن به اعتدال و میانهروی. | ||
3. در دین باید بر محکمات تکیه کرد نه متشابهات. | 3. در دین باید بر محکمات تکیه کرد نه متشابهات. | ||
4. توجه به مشکلات اساسی مسلمانان. | 4. توجه به مشکلات اساسی مسلمانان. | ||
5. روی آوردن به علمای شرع مبین اسلام و دوری از اجتهادات شخصی و غیر کارشناسانه. | 5. روی آوردن به علمای شرع مبین اسلام و دوری از اجتهادات شخصی و غیر کارشناسانه. | ||
6. عدم قاطعیت و سختگیری و انکار در مسائل اجتهادی. | 6. عدم قاطعیت و سختگیری و انکار در مسائل اجتهادی. | ||
7. ضرورت آگاهی از اختلاف علما. | 7. ضرورت آگاهی از اختلاف علما. | ||
8. اولویت دادن به کار و خدمات فرهنگی و اجتماعی به جای پرداختن به مسائل صرفاً سیاسی. | 8. اولویت دادن به کار و خدمات فرهنگی و اجتماعی به جای پرداختن به مسائل صرفاً سیاسی. | ||
9. جلوگیری از تهمتهای اعتقادی و نسبتهای ناروا به یکدیگر. | 9. جلوگیری از تهمتهای اعتقادی و نسبتهای ناروا به یکدیگر. | ||
10. رهایی از تنگنظری اندیشههای محلی و اهتمام به رسالت جهانی بیداری اسلامی. | 10. رهایی از تنگنظری اندیشههای محلی و اهتمام به رسالت جهانی بیداری اسلامی. | ||
11. دست نیازیدن بر کسی که کلمه «لا اله إلاّ الله» را بر زبان بیاورد. | 11. دست نیازیدن بر کسی که کلمه «لا اله إلاّ الله» را بر زبان بیاورد. | ||
12. شناخت کافی از دشمن و | 12. شناخت کافی از دشمن و روشهای کاری آنها. | ||
13. اهتمام به اصول و کلیات به جای پرداختن به فروع و جزئیات. | 13. اهتمام به اصول و کلیات به جای پرداختن به فروع و جزئیات. | ||
14. اولویت دادن به فرائض و واجبات به جای توجه بیش از حد به نوافل و مستحبات. | 14. اولویت دادن به فرائض و واجبات به جای توجه بیش از حد به نوافل و مستحبات. | ||
15. اولویت دادن به موارد اتحاد و وفاقآمیز به جای مشغول شدن به امور اختلاف و نزاع برانگیز. | 15. اولویت دادن به موارد اتحاد و وفاقآمیز به جای مشغول شدن به امور اختلاف و نزاع برانگیز. | ||
16. توجه بیشتر به معنی و ماهیت کردار به جای اهتمام بیش از حد به شکل و ظاهر رفتار. | 16. توجه بیشتر به معنی و ماهیت کردار به جای اهتمام بیش از حد به شکل و ظاهر رفتار. | ||
17. اولویت دادن به کیفیت، به جای توجه بیش از حد به کمیت. | 17. اولویت دادن به کیفیت، به جای توجه بیش از حد به کمیت. | ||
18. واگذاری حساب و کتاب به خداوند متعال و تسلیم مطلق به اراده خداوند متعال در محاسبه و رسیدگی به حساب و کتاب خلایق در آن جهان. | |||
== پایههای اخلاقی در فرهنگ اختلاف == | == پایههای اخلاقی در فرهنگ اختلاف == | ||