۸۵٬۸۱۰
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جهاد''' به ابعاد روش و منش مقابله مسلمانان با دشمنان اشاره دارد. این لغت در آیات قرآن کریم و همچنین روایات به فراوانی یافت میشود و باب مفصل و مهمی از [[احکام شرعی]] را دربر دارد. | '''جهاد''' به ابعاد روش و منش مقابله مسلمانان با دشمنان اشاره دارد. این لغت در آیات قرآن کریم و همچنین روایات به فراوانی یافت میشود و باب مفصل و مهمی از [[احکام شرعی]] را دربر دارد. | ||
== | == واژهشناسی == | ||
جهاد واژهای [[عربی]] از ریشه «ج ه د» به معنای مشقت، تلاش، مبالغه در کار، به نهایت چیزی رسیدن و توانایی است. <ref>ابن سکیت، ترتیب اصلاح المنطق؛ فراهیدی، العین؛ جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحال العربیة.</ref> | جهاد واژهای [[عربی]] از ریشه «ج ه د» به معنای مشقت، تلاش، مبالغه در کار، به نهایت چیزی رسیدن و توانایی است. <ref>ابن سکیت، ترتیب اصلاح المنطق؛ فراهیدی، العین؛ جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحال العربیة.</ref> | ||
== معنا و چیستی جهاد == | == معنا و چیستی جهاد == | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
همچنین در احادیث، برخی از اعمال شبیه به جهاد دانسته شده است، که ظاهراً برای ارج نهادن به آنها بوده است. امر به معروف، نهی از منکر، سخت گفتن از [[عدالت]] در برابر سلطان ستمگر، تلاش انسان برای زنده کردن سنتی نیکو در جامعه، خوب شوهرداری کردن و تلاش مرد برای کسب روزی [[حلال]] از این موارد است. <ref>کلینی، الکافی، ج۴، ص259؛ ج۵، ص۹، 10، 12، 60، 88؛ مناوی، فیض القدیر: شرح الجامع الصغیر، ج۲، ص366.</ref> | همچنین در احادیث، برخی از اعمال شبیه به جهاد دانسته شده است، که ظاهراً برای ارج نهادن به آنها بوده است. امر به معروف، نهی از منکر، سخت گفتن از [[عدالت]] در برابر سلطان ستمگر، تلاش انسان برای زنده کردن سنتی نیکو در جامعه، خوب شوهرداری کردن و تلاش مرد برای کسب روزی [[حلال]] از این موارد است. <ref>کلینی، الکافی، ج۴، ص259؛ ج۵، ص۹، 10، 12، 60، 88؛ مناوی، فیض القدیر: شرح الجامع الصغیر، ج۲، ص366.</ref> | ||
در | در سالهای نخستین بعثت، که مسلمانان تحت [[شکنجه]] و آزار شدید مشرکان بودند، از پیامبر(ص) اجازه جهاد میخواستند، اما پیامبر(ص) میفرمود که هنوز خداوند اذن جهاد نداده است. شاید علت این امر تعداد اندک مسلمانان و ناآمادگیشان از نظر عِدّه و عُدّه بود. بر همین اساس، واژه جهاد و مشتقان آن در [[آیات مکی]] معمولا به معنای لغوی، یعنی تلاش و کوشش اشاره دارد. | ||
== جهاد در قرآن == | == جهاد در قرآن == | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
به کسانی که [ستمکارانه] مورد جنگ و هجوم قرار میگیرند، چون به آنان ستم شده اذن جنگ داده شده، مسلماً خدا بر یاری دادن آنان تواناست * همانان که به ناحق از خانههایشان اخراج شدند [و گناه و جرمی نداشتند] جز اینکه میگفتند: پروردگار ما خداست و اگر خدا برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمیکرد، همانا [[صومعه]]<nowiki/>ها و کلیساها و [[کنیسه]]<nowiki/>ها و مسجدهایی که در آنها بسیار نام خدا ذکر میشود به شدت ویران میشدند؛ و قطعاً خدا به کسانی که [دین] او را یاری میدهند یاری میرساند؛ مسلماً خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است<ref>سوره حج: آیه 39و40.</ref> | به کسانی که [ستمکارانه] مورد جنگ و هجوم قرار میگیرند، چون به آنان ستم شده اذن جنگ داده شده، مسلماً خدا بر یاری دادن آنان تواناست * همانان که به ناحق از خانههایشان اخراج شدند [و گناه و جرمی نداشتند] جز اینکه میگفتند: پروردگار ما خداست و اگر خدا برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمیکرد، همانا [[صومعه]]<nowiki/>ها و کلیساها و [[کنیسه]]<nowiki/>ها و مسجدهایی که در آنها بسیار نام خدا ذکر میشود به شدت ویران میشدند؛ و قطعاً خدا به کسانی که [دین] او را یاری میدهند یاری میرساند؛ مسلماً خدا نیرومند و توانای شکست ناپذیر است<ref>سوره حج: آیه 39و40.</ref> | ||
خداوند در این آیات به صراحت علت جهاد مسلمانان با مشرکان را ظلم و ستم مشرکان بر آنان بیان میکند. ظلم مشرکان نیز اخراج ناروای مسلمانان از وطنشان مکه است خداوند در آیه بعد علت اخراج مسلمانان را اعتقاد به یگانگی خداوند متعال به عنوان میکند سپس خداوند متعال فلسفه [[تشریع]] جهاد را حفظ صوامع بیع صلوات و مساجد میشمارد و در مجموع جهاد را شاه راه حفظ دین دفاع از مسلمانان میخواند معابد مظاهر دین و نشانههای آن هستند و تصویر دین را در اذهان حفظ میکنند ازین و خداوند فقط از معابد نام میبرد در حالی که اگر دفاع نباشد اصل دین باقی نمیماند خداوند در جای دیگر | خداوند در این آیات به صراحت علت جهاد مسلمانان با مشرکان را ظلم و ستم مشرکان بر آنان بیان میکند. ظلم مشرکان نیز اخراج ناروای مسلمانان از وطنشان مکه است خداوند در آیه بعد علت اخراج مسلمانان را اعتقاد به یگانگی خداوند متعال به عنوان میکند سپس خداوند متعال فلسفه [[تشریع]] جهاد را حفظ صوامع بیع صلوات و مساجد میشمارد و در مجموع جهاد را شاه راه حفظ دین دفاع از مسلمانان میخواند معابد مظاهر دین و نشانههای آن هستند و تصویر دین را در اذهان حفظ میکنند ازین و خداوند فقط از معابد نام میبرد در حالی که اگر دفاع نباشد اصل دین باقی نمیماند خداوند در جای دیگر پیمانشکنی مشرکان اخراج پیامبر و جنگ علیه مسلمانان را علت جهاد میشمارد و به مسلمانان هشدار میدهد که از مشرکان نهراسند و در جهاد با آنان شرکت کنند. | ||
خداوند در آیه سیزدهم سوره [[توبه]] میفرماید: | خداوند در آیه سیزدهم سوره [[توبه]] میفرماید: | ||
(أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَکَثُوا أَیْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ أَتَخْشَوْنَهُمْ ۚ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ) | (أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَکَثُوا أَیْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ أَتَخْشَوْنَهُمْ ۚ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ) | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
فتنهانگیزی علیه مسلمانان: | فتنهانگیزی علیه مسلمانان: | ||
(وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّیٰ لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ ۚ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ * وَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاکُمْ ۚ نِعْمَ الْمَوْلَیٰ وَنِعْمَ النَّصِیرُ)<ref>سوره انفال، آیه 39و40.</ref> | (وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّیٰ لَا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ ۚ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ * وَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاکُمْ ۚ نِعْمَ الْمَوْلَیٰ وَنِعْمَ النَّصِیرُ)<ref>سوره انفال، آیه 39و40.</ref> | ||
ترجمه: (و با آنان بجنگید تا هیچ نوع فساد و فتنه [و | ترجمه: (و با آنان بجنگید تا هیچ نوع فساد و فتنه [و خونریزی و ناامنی] بر جا نماند، و دین [در سراسر گیتی] ویژه خدا شود؛ پس اگر از فتنه بازایستند [با آنان نجنگید] زیرا خدا به آنچه انجام میدهند، بیناست * و اگر روی گرداندند [باک نداشته باشید] بدانید که خدا سرپرست و یار شماست؛ نیکو سرپرست و نیکو یاوری است.) | ||
ایجاد مانع در مسیر خداوند (صد عن سبیل): | ایجاد مانع در مسیر خداوند (صد عن سبیل): | ||
(إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِیَصُدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ ۚ فَسَیُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ یُغْلَبُونَ ۗ وَالَّذِینَ کَفَرُوا إِلَیٰ جَهَنَّمَ یُحْشَرُونَ) <ref>سوره انفال، آیه 36.</ref> | (إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِیَصُدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ ۚ فَسَیُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ یُغْلَبُونَ ۗ وَالَّذِینَ کَفَرُوا إِلَیٰ جَهَنَّمَ یُحْشَرُونَ) <ref>سوره انفال، آیه 36.</ref> | ||
ترجمه: (مسلماً کسانی که کافرند، اموالشان را هزینه میکنند تا مردم را از راه خدا بازدارند، و به زودی همه اموالشان را [برای جلوگیری از گسترش اسلام] خرج میکنند؛ سپس [این عمل] برای آنان مایه حسرت و ندامت میشود [زیرا خواهند دید که ثروتشان را از دست دادهاند و اسلام هم گسترش یافته] و | ترجمه: (مسلماً کسانی که کافرند، اموالشان را هزینه میکنند تا مردم را از راه خدا بازدارند، و به زودی همه اموالشان را [برای جلوگیری از گسترش اسلام] خرج میکنند؛ سپس [این عمل] برای آنان مایه حسرت و ندامت میشود [زیرا خواهند دید که ثروتشان را از دست دادهاند و اسلام هم گسترش یافته] و آنگاه مغلوب میشوند، و آنان که کافرند به سوی دوزخ گردآوری خواهند شد.) | ||
ظلم و ستم به ستم دیدگان: | ظلم و ستم به ستم دیدگان: | ||
(وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیرًا)<ref>سوره نساء، آیه 75.</ref> | (وَمَا لَکُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیرًا)<ref>سوره نساء، آیه 75.</ref> | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
=== تفاوت میان جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی === | === تفاوت میان جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی === | ||
برخی دچار خلط میان جهاد دفاعی و جهاد ابتدایی شدهاند زیرا پنداشتهاند که هدف از جهاد ابتدایی به معنای لغوی آن حمله و جنگ برای مسلمان کردن مشرکان یا کشتن آن است در حالیکه جهاد ابتدایی یا حملات و عملیاتهای پیش دستانه و پیشگیرانه برای اهدافی است که معطوف به جهاد دفاعی است با این وصف که جهاد گاه در برابر خطر | برخی دچار خلط میان جهاد دفاعی و جهاد ابتدایی شدهاند زیرا پنداشتهاند که هدف از جهاد ابتدایی به معنای لغوی آن حمله و جنگ برای مسلمان کردن مشرکان یا کشتن آن است در حالیکه جهاد ابتدایی یا حملات و عملیاتهای پیش دستانه و پیشگیرانه برای اهدافی است که معطوف به جهاد دفاعی است با این وصف که جهاد گاه در برابر خطر بالفعل است و گاه در برابر خطر بالقوه به عبارت دیگر در آیات و روایات دیده نمیشود که جهاد فقط برای مسلمان کردن کفار و مشرکان تشریع شده باشد بلکه اهداف دیگری در پس آن وجود دارد. | ||
معیار اصلی در جنگ و جهاد در اسلام فقط دفاع از کیان اسلامی یا مقابله با توطئهها و ترفندهای دشمنان اسلام است و جنگهایی که با هدف مقابله با تهاجمات بالقوه دشمن انجام میشود را باید جهاد پیش دستانه یا پیشگیرانه نام نهاد که به جهاد دفاعی برمیگردد." | معیار اصلی در جنگ و جهاد در اسلام فقط دفاع از کیان اسلامی یا مقابله با توطئهها و ترفندهای دشمنان اسلام است و جنگهایی که با هدف مقابله با تهاجمات بالقوه دشمن انجام میشود را باید جهاد پیش دستانه یا پیشگیرانه نام نهاد که به جهاد دفاعی برمیگردد." | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:مفاهیم | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | ||
[[رده: | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] |