confirmed
۵٬۷۴۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| نام = جهمیه | | نام = جهمیه | ||
| نام رایج = | | نام رایج = | ||
| تاریخ شکل گیری = | | تاریخ شکل گیری = 3 ق | ||
| قرن شکل گیری = سوم و چهارم | | قرن شکل گیری = سال سوم و چهارم قمری | ||
| مبدأ شکل گیری = | | مبدأ شکل گیری = کوفه (عراق) | ||
| موسس = جهم بن صفوان | | موسس = جهم بن صفوان | ||
| عقیده = | | عقیده = 1.انسان فاعل افعال خویش نیست، بلکه جهان فقط یک خالق یا یک فاعل دارد که آن هم خداوند است. (جبرگرایی مطلق) 2. قرآن حادث است. 3. خداوند دیده نمیشود. | ||
}} | }} | ||
'''جهمیّه''' از جمله فرقههای جبرگرا در حوزه [[اسلام]] و نیز کلام است که بنیانگذار آن شخصی به نام [[جهم بن صفوان]] بوده است. این فرقه در قرنهای سوم و چهارم هجری قمری جزء فرقههای مطرح بوده و در زمانهای بعدی به افول گراییده است. جهمیه برای اراده [[انسان]] هیچ نقشی | '''جهمیّه''' از جمله فرقههای جبرگرا در حوزه [[اسلام]] و نیز کلام است که بنیانگذار آن شخصی به نام [[جهم بن صفوان]] بوده است. این فرقه در قرنهای سوم و چهارم هجری قمری جزء فرقههای مطرح بوده و در زمانهای بعدی به افول گراییده است. جهمیه برای اراده [[انسان]] هیچ نقشی قائل نیست، بلکه مطابق با عقاید آنها جهان فقط یک خالق یا یک فاعل دارد آن هم [[خدا|خداوند]] است. بنابراین، انسان فاعل واقعی افعال خویش نیست، بلکه استناد فاعلیت به وی از روی مجاز است. این عقیده نشان میدهد که جهمیه در مقایسه با سایر فرقههایی که مشی جبرگرایی دارند، روش سختگیرانهتری را اتخاذ کرده است. نکته قابل توجه اینکه اکنون میراث مکتوبی از جهمیه در دست ما نیست، بلکه آراء و عقاید این فرقه از سوی دیگر متکلمان مخالف جهمیه از جمله [[ابوالحسن اشعری]]، تحلیل و نقل شده است. | ||
== معرفی جهمیه == | == معرفی جهمیه == | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
عقاید فرقه جهمیه را در چند بخش میتوان خلاصه کرد. | عقاید فرقه جهمیه را در چند بخش میتوان خلاصه کرد. | ||
===جبر گرایی مطلق=== | === جبر گرایی مطلق === | ||
در تفکر این فرقه جز [[خدا]] هیچ خالق یا فاعل دیگری شناخته نمیشود. بنابراین، انتساب افعال به انسان از روی مجاز و مسامحه است. مثلا میبینیم که طلوع و غروب به خورشید نسبت داده میشود در حالیکه خورشید نقشی در طلوع و غروبش ندارد، ولی میگویند خورشید طلوع یا غروب کرد. و یا گردش سنگ آسیا را به خود سنگ آسیا نسبت میدهند و حال آنکه سنگ آسیا نقشی در گردش خود ندارد. بنابراین، نه خورشید و نه سنگ آسیا هیچکدام در فاعلیت خود نقشی ندارند، ولی به طور مسامحه و مجاز حرکاتشان به خودشان نسبت داده میشود<ref> بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق،، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۷ هجری، چاپ۲ ص۱۹۴.</ref>. | در تفکر این فرقه جز [[خدا]] هیچ خالق یا فاعل دیگری شناخته نمیشود. بنابراین، انتساب افعال به انسان از روی مجاز و مسامحه است. مثلا میبینیم که طلوع و غروب به خورشید نسبت داده میشود در حالیکه خورشید نقشی در طلوع و غروبش ندارد، ولی میگویند خورشید طلوع یا غروب کرد. و یا گردش سنگ آسیا را به خود سنگ آسیا نسبت میدهند و حال آنکه سنگ آسیا نقشی در گردش خود ندارد. بنابراین، نه خورشید و نه سنگ آسیا هیچکدام در فاعلیت خود نقشی ندارند، ولی به طور مسامحه و مجاز حرکاتشان به خودشان نسبت داده میشود<ref> بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق،، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۷ هجری، چاپ۲ ص۱۹۴.</ref>. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
=== قرآن حادث است === | === قرآن حادث است === | ||
[[جهمیه]] معتقدند که کلام خداوند از جنس حادث است و چون [[قرآن]] نیز کلام الهی است، پس قدیم نیست<ref>شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، الملل والنحل، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۱۰ هجری، چاپ اول، ج۱، ص۹۸</ref>. | [[جهمیه]] معتقدند که کلام خداوند از جنس حادث است و چون [[قرآن]] نیز کلام الهی است، پس قدیم نیست<ref>شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، الملل والنحل، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۱۰ هجری، چاپ اول، ج۱، ص۹۸</ref>. | ||
[[مذهب شیعه|امامیه]] نیز در این جهت که [[قرآن]] حادث است، با جهمیه، عقیدهای مشترک دارند. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{فرق و مذاهب}} | |||
[[رده:فرق و مذاهب]] | [[رده:فرق و مذاهب]] |