confirmed
۲٬۱۶۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
| محل تولد = کوفه | | محل تولد = کوفه | ||
| تاریخ درگذشت = 224ق | | تاریخ درگذشت = 224ق | ||
| هم عصر امام = امام کاظم(علیه‌السلام) و امام رضا(علیه‌السلام) و امام جواد(علیه‌السلام) | | هم عصر امام = امام کاظم(علیه‌السلام) و امام رضا(علیه‌السلام) و امام جواد(علیه‌السلام) | ||
| اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابان بن عثمان|ابراهيم بن محمد الاشعري|ابن ابي عمير|ابن بكير|ابن مسكان|ابو جميلة|اسحاق بن عمار|جميل بن دراج|شعيب العقرقوفي|صفوان جمال|العلاء بن رزين|عمار الساباطي|معاوية بن عمار| | | اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابان بن عثمان|ابراهيم بن محمد الاشعري|ابن ابي عمير|ابن بكير|ابن مسكان|ابو جميلة|اسحاق بن عمار|جميل بن دراج|شعيب العقرقوفي|صفوان جمال|العلاء بن رزين|عمار الساباطي|معاوية بن عمار| | ||
}} | }} | ||
| شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |[ ابنه ] احمد|ابراهيم بن هاشم|احمد بن محمد بن خالد|احمد بن محمد بن عيسي|الحسن بن علي الوشاء|الحسين بن سعيد|العباس بن معروف|علي [ ابنه ]|علي بن اسباط|علي بن مهزيار|محمد بن خالد الاشعري|محمد بن عيسي|معلي بن محمد| | | شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |[ ابنه ] احمد|ابراهيم بن هاشم|احمد بن محمد بن خالد|احمد بن محمد بن عيسي|الحسن بن علي الوشاء|الحسين بن سعيد|العباس بن معروف|علي [ ابنه ]|علي بن اسباط|علي بن مهزيار|محمد بن خالد الاشعري|محمد بن عيسي|معلي بن محمد| | ||
}} | }} | ||
| آثار = | | آثار = |التفسیر|الابتداء والمبتدأ (توحید و نبوت)|البشارات|اصفیاء أمیرالمؤمنین(ع)|الطب|الصلاة|الرجال |الزهد|الملاحم|الدیات|الرد على الغالیة|النوادر|شواهد من کتاب اللّه|الزیارات|الناسخ والمنسوخ|المتعة.| | ||
}} | }} | ||
'''حسن بن علی بن فضّال ''' | '''حسن بن علی بن فضّال ''' از فقیهان بزرگ شیعه و محدّثان عظیم‌الشأن و جلیل‌القدر است. وی معاصر امام کاظم(علیه‌السلام) و امام رضا(علیه‌السلام) و امام جواد(علیه‌السلام) بوده و از اصحاب اجماع شمرده می‌شود. | ||
== زندگی نامه == | == زندگی نامه == | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
او نخست فطحی مذهب بود؛ اما در زمان فوتش، به امامت حضرت ابوالحسن موسی(ع) رجوع کرد و مردی جلیل‌القدر، عظیم‌المنزله و در حدیث و روایاتش ثقه بوده است<ref>الفهرست، ص97، ش164.</ref>. | او نخست فطحی مذهب بود؛ اما در زمان فوتش، به امامت حضرت ابوالحسن موسی(ع) رجوع کرد و مردی جلیل‌القدر، عظیم‌المنزله و در حدیث و روایاتش ثقه بوده است<ref>الفهرست، ص97، ش164.</ref>. | ||
ابن عليّ بن فضّال، مولی لتيم‌الرباب، كوفي، ثقة<ref>رجال الشيخ، ج2، ص354.</ref>. | ابن عليّ بن فضّال، مولی لتيم‌الرباب، كوفي، ثقة<ref>رجال الشيخ، ج2، ص354.</ref>. | ||
شیخ طوسی و کشی این خاندان را مدح و تایید کرده و معتقدند بنی‌فضال، امام موسی کاظم (ع)، امام رضا(ع)، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) را درک کرده و از اصحاب آنان بوده‌اند<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۴۳۷؛ شیخ طوسی، الفهرست، نشر المکتبة الرضویه، ص۴۷؛ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۳۶.</ref>. | شیخ طوسی و کشی این خاندان را مدح و تایید کرده و معتقدند بنی‌فضال، امام موسی کاظم (ع)، امام رضا(ع)، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) را درک کرده و از اصحاب آنان بوده‌اند<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۴۳۷؛ شیخ طوسی، الفهرست، نشر المکتبة الرضویه، ص۴۷؛ کشی، اختیار معرفة الرجال، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۳۶.</ref>. با این حال، ابن ادریس حلی خاندان بنی‌فضال را «کافر ملعون» خوانده و گمراه می‌داند<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۱۳۶</ref>. | ||
مامقانی با اتکا به مدح و تایید بنی‌فضال توسط شیخ طوسی، کشی، سید ابن طاووس و نجاشی، کافر و گمراه خواندنِ بنی‌فضال را اشتباه دانسته است<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۱۳۶.</ref>. | مامقانی با اتکا به مدح و تایید بنی‌فضال توسط شیخ طوسی، کشی، سید ابن طاووس و نجاشی، کافر و گمراه خواندنِ بنی‌فضال را اشتباه دانسته است<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۱۳۶.</ref>. | ||
به عقیده شیخ طوسی، مشاهیر خاندان بنی‌فضال که حسن و فرزندانش احمد، علی و محمد هستند<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۲۸؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۲۴۴.</ref>. | به عقیده شیخ طوسی، مشاهیر خاندان بنی‌فضال که حسن و فرزندانش احمد، علی و محمد هستند<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۲۸؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۶، ص۲۴۴.</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
===اعتبار روایات بنی فضال از دیدگاه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)=== | ===اعتبار روایات بنی فضال از دیدگاه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)=== | ||
یکی از توثیقات عام در علم رجال قرار گرفتن بنی فضال در سند یک روایت است که خاندان بنی‌فضال مشهور به فطحی بودن هستند - فطحی‌ها گروهی از شیعیان بودند که پس از امام صادق علیه‌السلام، به امامت عبدالله افطح، فرزند بزرگ ایشان معتقد شدند - ولی آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای عقیده مشهور را درباره فطحی بودن بنی فضال نمی‌پذیرند. از دیدگاه ایشان حسن بن علی بن فضال و فرزندش علی بن حسن، فطحی نیستند، بلکه چون در طایفه فطحی‌ها بوده‌اند، به اشتباه فطحی محسوب شده‌اند. علاوه‌بر این، بسیاری از کسانی‌که به امامت عبدالله افطح معتقد شدند، بعد از مرگ او به حضرت موسی بن جعفرعلیهماالسلام برگشته و امامت ایشان و امامان بعد از ایشان را پذیرفتند، از‌این‌رو روایات آن‌ها نه‌تنها قابل‌اعتماد، بلکه صحیحه می‌باشد<ref>اعتبار روایات بنی فضال از دیدگاه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، | یکی از توثیقات عام در علم رجال قرار گرفتن بنی فضال در سند یک روایت است که خاندان بنی‌فضال مشهور به فطحی بودن هستند - فطحی‌ها گروهی از شیعیان بودند که پس از امام صادق علیه‌السلام، به امامت عبدالله افطح، فرزند بزرگ ایشان معتقد شدند - ولی آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای عقیده مشهور را درباره فطحی بودن بنی فضال نمی‌پذیرند. از دیدگاه ایشان حسن بن علی بن فضال و فرزندش علی بن حسن، فطحی نیستند، بلکه چون در طایفه فطحی‌ها بوده‌اند، به اشتباه فطحی محسوب شده‌اند. علاوه‌بر این، بسیاری از کسانی‌که به امامت عبدالله افطح معتقد شدند، بعد از مرگ او به حضرت موسی بن جعفرعلیهماالسلام برگشته و امامت ایشان و امامان بعد از ایشان را پذیرفتند، از‌این‌رو روایات آن‌ها نه‌تنها قابل‌اعتماد، بلکه صحیحه می‌باشد<ref>اعتبار روایات بنی فضال از دیدگاه آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، موسوی زنجانی، سید ناصر؛ پژوه نامه فقه و علوم اسلامی » پاییز 1401 - شماره 2 (16 از صفحه - 91 تا 106</ref>. | ||
==در محضر معصوم== | ==در محضر معصوم== | ||
| خط ۲۰۰: | خط ۲۰۰: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*علامه حلی، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، 1جلد، الشريف الرضي - ايران - قم، چاپ: 2، 1402 ه.ق. | *علامه حلی، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، 1جلد، الشريف الرضي - ايران - قم، چاپ: 2، 1402 ه.ق. | ||
*كشی، محمد بن عمر، اختيار معرفة الرجال، 2جلد، موسسة آل البيت | *كشی، محمد بن عمر، اختيار معرفة الرجال، 2جلد، موسسة آل البيت (علیه‌السلام) لإحياء التراث - ايران - قم، چاپ: 1، 1404 ه.ق. | ||
*نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشي، 1جلد، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، 1365ش. | *نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشي، 1جلد، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، 1365ش. | ||
*طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسي(جامعه مدرسين)، 1جلد، جماعة‌المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، چاپ: 3، 1373 ه.ش. | *طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسي(جامعه مدرسين)، 1جلد، جماعة‌المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي، قم، چاپ: 3، 1373 ه.ش. | ||
| خط ۲۳۲: | خط ۲۳۲: | ||
*ابن داود، رجال ابن داوود، انتشارات حیدریه، نجف، ۱۳۹۲ق | *ابن داود، رجال ابن داوود، انتشارات حیدریه، نجف، ۱۳۹۲ق | ||
*شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | *شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | ||
*عسقلانی، ابن حجر، | *عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، انتشارات مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، لبنان،۱۳۹۰ ق. | ||
*تجلیل تبریزی ابوطالب معجم الثقات و ترتیب الطبقات انتشارات مؤسسة النشر الاسلامی قم، ایران۱۳۸۲ ش | *تجلیل تبریزی ابوطالب معجم الثقات و ترتیب الطبقات انتشارات مؤسسة النشر الاسلامی قم، ایران۱۳۸۲ ش | ||
*نوری‌همدانی حسین، معجم الرواه الثقات و ترتیب الطبقات فیضیه1391 | *نوری‌همدانی حسین، معجم الرواه الثقات و ترتیب الطبقات فیضیه1391 | ||
| خط ۲۴۹: | خط ۲۴۹: | ||
*اصحاب اجماع، ناصر باقری بیدهندی، علوم حدیث 1376 شماره 6. | *اصحاب اجماع، ناصر باقری بیدهندی، علوم حدیث 1376 شماره 6. | ||
*نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسة ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلامية قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/ | *نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسة ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلامية قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/ | ||
*حسن بن محبوب کوفی، | *حسن بن محبوب کوفی، محمدباقر بهبودی،فقه 1376 شماره 11 و 12. | ||
*خامنه‌ای، علی، رهبر جمهوری اسلامی ايران، چهار كتاب اصلی علم رجال،دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ: 3، 1377 ه.ش. | *خامنه‌ای، علی، رهبر جمهوری اسلامی ايران، چهار كتاب اصلی علم رجال،دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ: 3، 1377 ه.ش. | ||
*مهريزی، مهدی، ميراث حديث شيعه، 21جلد، موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر، قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش. | *مهريزی، مهدی، ميراث حديث شيعه، 21جلد، موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر، قم، چاپ: 1، 1380 ه.ش. | ||
*ربانی، محمد حسن، سبک‌شناسی دانش رجال الحديث، 1جلد، مركز فقهی ائمه اطهار (عليهم السلام)، قم، | *ربانی، محمد حسن، سبک‌شناسی دانش رجال الحديث، 1جلد، مركز فقهی ائمه اطهار (عليهم السلام)، قم، 1385 ش. | ||
*جستجویی در ترجمه حسن بن محبوب فصلنامه علوم حدیث> شماره 6، محمد زارعی کریانی | *جستجویی در ترجمه حسن بن محبوب فصلنامه علوم حدیث> شماره 6، محمد زارعی کریانی | ||
*طوسی، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق. | *طوسی، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق. | ||