confirmed
۲٬۱۹۰
ویرایش
←قدح حماد توسط اهل‌سنت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات شخصیت | عنوان = حماد بن عیسی | تصویر = | نام = حمادبن عیسی | نام‌های دیگر = | سال تولد = | تاریخ تولد = | محل تولد = کوفه | سال درگذشت = 208 ه.ق | تاریخ درگذشت = | محل درگذشت = مدینه | استادان = | شاگردان = | دین = | مذهب = | آثار = | فعالیت‌ها = از ا...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
رجال متأخر نیز وي را توثیق قرار نموده اند؛ علامه حلی همان عبارات نجاشـی را در توثیق حماد بیان کرده است. ابن داود حلـی، شوشـتري، مامقانی، خویی و سایر علمـاي رجـال شـیعه نیـز وي را توثیـق نموده اند اما اهل‌سنت عمدتاً حماد را تضعیف کرده‌اند. <ref>مهدی اکبر نژاد و روح الله زاهری؛ بازپژوهشی در تضعیف حماد بن عیسی از سوی اهل‌سنت؛ دوفصلنامه حدیث‌پژوهی، دوره: 14، شماره: 2.</ref> | رجال متأخر نیز وي را توثیق قرار نموده اند؛ علامه حلی همان عبارات نجاشـی را در توثیق حماد بیان کرده است. ابن داود حلـی، شوشـتري، مامقانی، خویی و سایر علمـاي رجـال شـیعه نیـز وي را توثیـق نموده اند اما اهل‌سنت عمدتاً حماد را تضعیف کرده‌اند. <ref>مهدی اکبر نژاد و روح الله زاهری؛ بازپژوهشی در تضعیف حماد بن عیسی از سوی اهل‌سنت؛ دوفصلنامه حدیث‌پژوهی، دوره: 14، شماره: 2.</ref> | ||
=== قدح حماد توسط اهل‌سنت === | === قدح حماد توسط اهل‌سنت === | ||
بسیاری از بزرگان اهل‌سنت احادیث حماد بن عیسی را ضعیف می‌شمارند، نخستین کسی که حماد را جرح نمـوده، ابـو داود است ایـن در حالی است که استادش (یحیی بن معین)، از حماد تمجید و وي را شیخ صالح دانسـته اسـت. ابو داود در مورد حماد گفتـه که ضـعیف راوي احادیث منـاکیر است، حال باید تأمل نمود که احادیث منـاکیر چه بوده است؟ جواب این است که حماد روایاتی بیان کرده که موافق با مذهب ابو داود نبوده است؛ لذا بزرگان هم دوره ابو داود موافق نظر وی نیستند، مثلاً: بزرگانی هماننـد ابن ماجه، ترمذي (از صاحبان سنن)، یحیی بن معین، جوزجانی، عبد بن حمید، دارمـی، | بسیاری از بزرگان اهل‌سنت احادیث حماد بن عیسی را ضعیف می‌شمارند، نخستین کسی که حماد را جرح نمـوده، ابـو داود است ایـن در حالی است که استادش (یحیی بن معین)، از حماد تمجید و وي را شیخ صالح دانسـته اسـت. ابو داود در مورد حماد گفتـه که ضـعیف راوي احادیث منـاکیر است، حال باید تأمل نمود که احادیث منـاکیر چه بوده است؟ جواب این است که حماد روایاتی بیان کرده که موافق با مذهب ابو داود نبوده است؛ لذا بزرگان هم دوره ابو داود موافق نظر وی نیستند، مثلاً: بزرگانی هماننـد ابن ماجه، ترمذي (از صاحبان سنن)، یحیی بن معین، جوزجانی، عبد بن حمید، دارمـی، حلـوانی نیز کسانی مانند ابن عیینه، صاغانی، ابن بکار، قطّان، محمد بن مثنـی (از رجال صحاح سته) و کدیمیروایات حماد را نقل نموده و هیچ اشـاره اي بـه ضـعف حمـاد نکـرده اند. غیر از این ادعـای ابو داود«یروي احادیث مناکیر» ، هـیچ منبع رجالی در سایر شروط پذیرش روایات راوي از قبیل ضبط، عدالت، اسم و عقل، نقدي را متوجه وي نساخته اند. <ref>مهدی اکبر نژاد و روح الله زاهری؛ بازپژوهشی در تضعیف حماد بن عیسی از سوی اهل‌سنت؛ دوفصلنامه حدیث‌پژوهی، دوره: 14، شماره: 2.</ref> | ||
== معاصر معصوم و نقل مستقیم روایت == | == معاصر معصوم و نقل مستقیم روایت == | ||
ابو محمّد جهنیّ، از اصحاب امامان صادق، کاظم، رضا و جواد(ع) است، حمّاد با آنکه معاصر حضرت امام صادق(ع) بوده، بیشتر روایات خود را با واسطه عبداللّه بن مغیره و عبداللّه بن سنان از ایشان نقل کرده است و همچنین ایشان روایتی از امام رضا و امام جواد(ع) نقل نکرده است. | ابو محمّد جهنیّ، از اصحاب امامان صادق، کاظم، رضا و جواد(ع) است، حمّاد با آنکه معاصر حضرت امام صادق(ع) بوده، بیشتر روایات خود را با واسطه عبداللّه بن مغیره و عبداللّه بن سنان از ایشان نقل کرده است و همچنین ایشان روایتی از امام رضا و امام جواد(ع) نقل نکرده است. | ||
حماد اهل دقت و احتیاط در نقل حدیث بوده است، به همین سبب با اینکه از امام صادق علیه‌السلام هفتاد حدیث شنیده بوده، برای اطمینان، به روایت بیست حدیث بسنده کرده است. <ref>علامه حلّی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، ص۱۲۴.</ref> | حماد اهل دقت و احتیاط در نقل حدیث بوده است، به همین سبب با اینکه از امام صادق علیه‌السلام هفتاد حدیث شنیده بوده، برای اطمینان، به روایت بیست حدیث بسنده کرده است. <ref>علامه حلّی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، ص۱۲۴.</ref> | ||
رجالیان شیعه او را ثقه و صدوق دانسته اند <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۲</ref> کشّی وی را از اصحاب اجماع برشمرده است <ref>کشّى، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۵.</ref> | رجالیان شیعه او را ثقه و صدوق دانسته اند <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۱۴۲</ref> کشّی وی را از اصحاب اجماع برشمرده است <ref>کشّى، اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۵.</ref> | ||
فقط شیخ طوسی ایشان را از افرادی دانسته که در فتنه واقفیه لغزیدند و با دیدن معجزات حضرت رضا از عقیده واقفی برگشتند و به امامت وی گردن نهادند <ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۷۱.</ref> | فقط شیخ طوسی ایشان را از افرادی دانسته که در فتنه واقفیه لغزیدند و با دیدن معجزات حضرت رضا از عقیده واقفی برگشتند و به امامت وی گردن نهادند <ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۷۱.</ref> | ||
در منابع حدیثی از حماد افزون بر ۱۵۰۰ حدیث نقل شده است؛ ولی آیت‌الله خویی، ۱۰۳۶ روایت او را برشمرده است <ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۲۱۶</ref>که ظاهراً بخشی از روایات مشترک بین او حماد بن عثمان است. | در منابع حدیثی از حماد افزون بر ۱۵۰۰ حدیث نقل شده است؛ ولی آیت‌الله خویی، ۱۰۳۶ روایت او را برشمرده است <ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۲۱۶</ref>که ظاهراً بخشی از روایات مشترک بین او حماد بن عثمان است. | ||
محتوای بیشتر روایات حماد احکام است و روایاتی نیز درباره امامت و اخلاق دارد <ref>محمد بن علی اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۷۳ـ۲۷۶.</ref> | محتوای بیشتر روایات حماد احکام است و روایاتی نیز درباره امامت و اخلاق دارد <ref>محمد بن علی اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۷۳ـ۲۷۶.</ref> | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۹: | ||
== آثار == | == آثار == | ||
نام شریف این راوی بزرگوار، در اسناد 1036 روایت وارد شده است، و روایاتی که به مباشرت از امام(ع) از او در کتب اربعه ثبت شده است، براساس نقل «مفتاح الکتب الأربعة»، 49 حدیث است. | نام شریف این راوی بزرگوار، در اسناد 1036 روایت وارد شده است، و روایاتی که به مباشرت از امام(ع) از او در کتب اربعه ثبت شده است، براساس نقل «مفتاح الکتب الأربعة»، 49 حدیث است. | ||
۱ – نوادر: مجموعه‌ای از احادیث متفرّقه است که تحت عنوان باب معینى قرار نمی‌گیرد. <ref>رک: معجم رجال الحدیث، ج ۶ ، ص ۲۳۱٫</ref> | ۱ – نوادر: مجموعه‌ای از احادیث متفرّقه است که تحت عنوان باب معینى قرار نمی‌گیرد. <ref>رک: معجم رجال الحدیث، ج ۶ ، ص ۲۳۱٫</ref> | ||
۲ – کتاب الصلاه: مجموعه‌ای از احادیث پیرامون نماز بوده است. <ref>ر ک: منتهى الآمال، ج ۲، ص ۵۵۸ ؛ رجال نجاشى، ص ۲۶٫</ref> | ۲ – کتاب الصلاه: مجموعه‌ای از احادیث پیرامون نماز بوده است. <ref>ر ک: منتهى الآمال، ج ۲، ص ۵۵۸ ؛ رجال نجاشى، ص ۲۶٫</ref> | ||
۳ – کتاب الزکاه: مجموعه‌ای از احادیث درباره زکات بوده است. <ref>ر ک: منتهى الامال، ج ۲، ص ۶۲۸؛ رجال نجاشى، ص ۲۱۶٫</ref> | ۳ – کتاب الزکاه: مجموعه‌ای از احادیث درباره زکات بوده است. <ref>ر ک: منتهى الامال، ج ۲، ص ۶۲۸؛ رجال نجاشى، ص ۲۱۶٫</ref> | ||
۴ – عبر و مواعظ و تنبیهات على منافع الأعضاء من الإنسان و الحیوان و فصول من الکلام فى التوحید<ref>( منتهى الآمال، ج ۲، ص ۶۲۷؛ رجال نجاشى، ص ۵۴٫</ref> | ۴ – عبر و مواعظ و تنبیهات على منافع الأعضاء من الإنسان و الحیوان و فصول من الکلام فى التوحید<ref>( منتهى الآمال، ج ۲، ص ۶۲۷؛ رجال نجاشى، ص ۵۴٫</ref> | ||
5- ابوغالب زراری نیز یک جزء حدیثی از روایات حماد نگاشته که به گفته زراری، این روایات از یکی از کتابهای حماد اخذ شده است <ref>رسالة ابی‌غالب الزراری، ص۱۷۸.</ref> | 5- ابوغالب زراری نیز یک جزء حدیثی از روایات حماد نگاشته که به گفته زراری، این روایات از یکی از کتابهای حماد اخذ شده است <ref>رسالة ابی‌غالب الزراری، ص۱۷۸.</ref> | ||
== دعای امام کاظم در حق حماد == | == دعای امام کاظم در حق حماد == | ||