۸۵٬۸۱۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
=پیدایش حکمت نامه‌های صوفیانه= | =پیدایش حکمت نامه‌های صوفیانه= | ||
عشق‌نامه‌ها که موضوع | عشق‌نامه‌ها که موضوع آنها عشق و بحث مراتب آن حالات عاشق و اوصاف معشوق و داستان‌های عشاق و اشعار عاشقانه بود، جذابیت خاصی داشتند.مضمون این نوع آثار در ادبیات فارسی به‌طور کلی به خصوص در غزل تأثیر عمیق و گسترده‌ای داشت و به همین سبب از سدۀ ۶ ق به بعد غزل فارسی در دیوان‌های شاعرانی چون عطار، عراقی، سعدی، حافظ و ده‌ها شاعر بزرگ دیگر به اوج عظمت و کمال لطافت و زیبایی رسید و موجب شد که تنوعی در مضامین شعر فارسی به وجود آید.با همۀ این احوال موضوع عشق و عاشقی محدودیت‌هایی هم برای نویسندگان [[تصوف|صوفی]] به وجود می‌آورد زیرا نسبت عاشقی و معشوقی میان انسان و خدا به هر تقدیر نسبت خاصی بود و هر چند که صوفیه تا جایی که می‌توانستند از حکایات عاشقان و داستان‌های بلند عشقی (رُمانس) بهره بردند و با دادن جنبۀ تمثیلی به این‌گونه داستان‌ها، آنها را به ادبیات خود وارد کردند، ولی مسائل دیگری هم در تصوف مطرح بود که در محدودۀ این موضوع نمی‌گنجید. | ||
از این‌رو، نویسندگان و شعرای صوفی آثار دیگری به وجود آوردند که چارچوب آن وسیع‌تر از چارچوب عشق‌نامه‌ها بود و در واقع مرزهای چندان معین و دقیقی نداشت. | از این‌رو، نویسندگان و شعرای صوفی آثار دیگری به وجود آوردند که چارچوب آن وسیع‌تر از چارچوب عشق‌نامه‌ها بود و در واقع مرزهای چندان معین و دقیقی نداشت. | ||
در چارچوب این‌گونه آثار جدید، نویسندگان می‌توانستند هم از عشق و عاشقی سخن بگویند و قلندرانه از دنیا و امور دنیوی فراتر روند و هم در جای خود به تعلیمات اخلاقی بپردازند و زهد و پارسایی را به خواننده توصیه کنند و از لزوم رعایت آداب اجتماعی سخن گویند و مسائل الاهیات، مانند توحید، وحی، نبوت، ولایت، مرگ و آخرت را نیز مطرح کنند. | در چارچوب این‌گونه آثار جدید، نویسندگان می‌توانستند هم از عشق و عاشقی سخن بگویند و قلندرانه از دنیا و امور دنیوی فراتر روند و هم در جای خود به تعلیمات اخلاقی بپردازند و زهد و پارسایی را به خواننده توصیه کنند و از لزوم رعایت آداب اجتماعی سخن گویند و مسائل الاهیات، مانند توحید، وحی، نبوت، ولایت، مرگ و آخرت را نیز مطرح کنند. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=پیروان نجم‌الدین کبری= | =پیروان نجم‌الدین کبری= | ||
از پیروان نجم‌الدین کبری کتاب‌ها و رسائل متعددی به جا مانده است که به این‌گونه تعلق دارند و در | از پیروان نجم‌الدین کبری کتاب‌ها و رسائل متعددی به جا مانده است که به این‌گونه تعلق دارند و در آنها مباحث و مسائل مختلف نظری و عملی تصوف مطرح شده است. | ||
==حمویه== | ==حمویه== | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
اسفراینی در آثار خود به تصوف عاشقانۀ خراسان، به خصوص تصوفی که در آثار احمد غزالی و عین القضاة همدانی دیده می‌شود، تمایل بسیار نشان داده است. | اسفراینی در آثار خود به تصوف عاشقانۀ خراسان، به خصوص تصوفی که در آثار احمد غزالی و عین القضاة همدانی دیده می‌شود، تمایل بسیار نشان داده است. | ||
کتاب اسفراینی و نیز کتاب‌هایی که نظریات تصوف را بنابر مذهب عشق بیان کرده‌اند، جنبۀ ادبی بیشتری دارند و در نتیجه، از جذابیت بیشتری هم برخوردارند. | کتاب اسفراینی و نیز کتاب‌هایی که نظریات تصوف را بنابر مذهب عشق بیان کرده‌اند، جنبۀ ادبی بیشتری دارند و در نتیجه، از جذابیت بیشتری هم برخوردارند. | ||
اگرچه می‌توان کتاب‌هایی را که در این‌گونه نام بردیم، با عنوان کلی تصوف یا عرفان جای داد، ولی هر یک از | اگرچه می‌توان کتاب‌هایی را که در این‌گونه نام بردیم، با عنوان کلی تصوف یا عرفان جای داد، ولی هر یک از آنها دیدگاه خاص نویسندۀ خود را نشان می‌دهد و هریک از نظر محتوا با دیگری فرق دارد. | ||
حتی کتاب‌های نویسندگانی که با یک طریقه ارتباط داشته‌اند، از نظر محتوا و بحث‌هایی که مطرح کرده‌اند، یکسان نبوده است، و وقتی آثار نویسندگانی را که تحت تأثیر مکتب ابن عربی بوده‌اند، با آثار وارثان تصوف خراسان مقایسه کنیم، تفاوت‌های دیگری نیز به | حتی کتاب‌های نویسندگانی که با یک طریقه ارتباط داشته‌اند، از نظر محتوا و بحث‌هایی که مطرح کرده‌اند، یکسان نبوده است، و وقتی آثار نویسندگانی را که تحت تأثیر مکتب ابن عربی بوده‌اند، با آثار وارثان تصوف خراسان مقایسه کنیم، تفاوت‌های دیگری نیز به آنها افزوده می‌شود. | ||
" | " | ||