خلیج فارس: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

خلیج فارس (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۲

۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - 'توسعه طلب' به 'توسعه‌طلب'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۵٬۷۵۱

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''خلیج فارس''' نام پیش‌رفتگی آب دریای [[عمان]] است که بین جنوب ایران و شبه‌جزیره [[عربستان]] جای دارد. این خلیج 990 کیلومتر درازا و در پهن‌ترین جای خود، نزدیک 340 کیلومتر پهنا دارد که در [[تنگه‌ی هرمز|تنگه هرمز]] به کم‌تر از 55 کیلومتر کاهش می‌یابد. میانگین ژرفای آن 35 متر است و ژرفای 90 تا 100 متر در جاهایی از آن وجود دارد. یونانی‌ها این خلیج را پرسیکوس می‌نامیدند و عرب‌ها از گذشته‌های دور آن را با نام بحرالفارس می‌شناختند. امروزه خلیج فارس به خاطر سرچشمه‌های نفت جهان، که در پیرامون آن یا در بستر آن جای دارند، اهمیت پیدا کرده است.
+'''خلیج فارس''' نام پیش‌رفتگی آب دریای [[عمان]] است که بین جنوب ایران و شبه‌جزیره [[عربستان]] جای دارد. این خلیج 990 کیلومتر درازا و در پهن‌ترین جای خود، نزدیک 340 کیلومتر پهنا دارد که در [[تنگه هرمز|تنگه هرمز]] به کم‌تر از 55 کیلومتر کاهش می‌یابد. میانگین ژرفای آن 35 متر است و ژرفای 90 تا 100 متر در جاهایی از آن وجود دارد. یونانی‌ها این خلیج را پرسیکوس می‌نامیدند و عرب‌ها از گذشته‌های دور آن را با نام بحرالفارس می‌شناختند. امروزه خلیج فارس به خاطر سرچشمه‌های نفت جهان، که در پیرامون آن یا در بستر آن جای دارند، اهمیت پیدا کرده است.
 <div class="wikiInfo">[[پرونده:خلیج_فارس.jpg|بندانگشتی|خلیج فارس]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 اصطخری، جغرافی‌دان ایرانی سده چهارم هجری و ابن‌حوقل بغدادی نیز چنین نظری داشته‌اند و در آثار خود همواره ا ز " بحرفارس" یاد کرده‌‌اند.
 <br>
-از دیگر دانشمندان و پژوهشگران مسلمان، که در آثار خود به نام خلیج فارس اشاره کرده‌اند، برپایه پژوهش محمد جواد شکور، می‌توان نمونه‌های زیر را نام برد:
+از دیگر دانشمندان و پژوهش‌گران مسلمان، که در آثار خود به نام خلیج فارس اشاره کرده‌اند، برپایه پژوهش محمد جواد شکور، می‌توان نمونه‌های زیر را نام برد:
 <br>
-• ابن‌فقیه در کتاب البلدان (تالیف 279 قمری )؛ با نام بحر فارس
+• ابن‌فقیه در کتاب البلدان (تالیف 279 قمری)؛ با نام بحر فارس
 • ابن‌رسته در کتاب الاعلام النفیسه(تالیف 290 قمری)؛ خلیج الفارسی
@@ خط ۸۸: / خط ۸۸: @@
 • قلقشندی در کتاب صبح‌الاعشی(سده نهم هجری)؛ بحر فارس
-• حاجی‌خلیفه در کتاب جهان‌نما(سده یازدهم هجری )
+• حاجی‌خلیفه در کتاب جهان‌نما(سده یازدهم هجری)
 • شمس‌الدین محمد سامی در کتاب قاموس الاعلام(سده سیزدهم هجری)؛ خلیج بصره
@@ خط ۱۰۳: / خط ۱۰۳: @@
 او در این سفر از راهنمایی چند دریانورد ایرانی، از جمله بگیوس پسر فرناکه، هیدارس بلوچ و مازان قشمی بهره‌مند بود و ماجرای سفر دریایی 146 روزه خود را در سفرنامه‌ای نوشت که اصل آن از بین رفته، اما چکیده‌ای از آن در کتاب یکی از تاریخ‌نگاران سده نخست پیش از میلاد به عنوان لشکرکشی اسکندر، برجای مانده است. او هنگام دریانوردی در خلیج فارس با فانوس‌های دریایی بزرگی رو‌به‌رو شده بودکه تا آن زمان مانند آن را ندیده بود و در سفرنامه خود از آنها به عنوان یکی از شگفتی‌های سفرش یاد کرده است.
 <br>
-در زمان ساسانیان، شاپور دوم(ذوالاکتاف) پس از تصرف همه جزیره‌های خلیج‌فارس برای جلوگیری از یورش عرب‌های بادیه‌نشین، جزیره‌های [[بحرین]] را به صورت ساخلو‌ ( پادگان نظامی) درآورد. پس از ورود عرب‌های مسلمان به ایران و شکست ساسانیان، سراسر خلیج‌ جولانگاه بازرگانان [[مسلمان]] شد. اما پس از کاهش نفوذ [[خلیفه‌های عباسی]]، فرمان‌روایان [[آل‌بویه]](سده چهارم هجری/دهم میلادی) بار دیگر عمان و بحرین را بخشی از ایران کردند.
+در زمان ساسانیان، شاپور دوم(ذوالاکتاف) پس از تصرف همه جزیره‌های خلیج‌فارس برای جلوگیری از یورش عرب‌های بادیه‌نشین، جزیره‌های [[بحرین]] را به صورت ساخلو‌ (پادگان نظامی) درآورد. پس از ورود عرب‌های مسلمان به ایران و شکست ساسانیان، سراسر خلیج‌ جولانگاه بازرگانان [[مسلمان]] شد. اما پس از کاهش نفوذ [[خلیفه‌های عباسی]]، فرمان‌روایان [[آل‌بویه]](سده چهارم هجری/دهم میلادی) بار دیگر عمان و بحرین را بخشی از ایران کردند.
 <br>
 از آن پس، عمان و بحرین و جزیره‌های پیرامون آن، تا نزدیک یک سده بخشی از ولایت فارس به شمار می‌آمد و دولت آل‌بویه فرمان‌روایانی را برای اداره این منطقه دریایی به سیراف و کیش می‌فرستاد. این دو بندر از نظر بازرگانی به چنان اهمیتی رسیدند که کشتی‌های چینی بری خرید و فروش کالا در آن‌جا پهلو می‌گرفتند.
@@ خط ۱۰۹: / خط ۱۰۹: @@
 خلیج فارس در زمان [[سلجوقیان]] نیز اهمیت زیادی داشت. البته، توران‌شاه سلجوقی، از سلجوقیان کرمان، مرکز بازرگانی دریایی را از سیراف به کیش جابه‌جا کرد و آرام آرام از اهمیت سیراف کاسته و بر اهمیت کیش افزوده شد. اتابکان فارس(قرن هفتم هجری/سیزدهم میلادی) به فرمان‌روایی امیران کیش پایان دادند و جزیره هرمز را مرکز بازرگانی دریایی کردند.
 <br>
-در آن دوران، اهمیت بازرگانی خلیج فارس به‌ اندازه‌ای بود که پیش از کشف دماغه امیدنیک به کوشش واسکو دی‌گاما (Vasco de Gama) ، دریانورد پرتغالی، خرید و فروش ادویه و ابریشم و دیگر کالاهایی که برای بازارهای اروپایی اهمیت بسیاری داشت، از راه خلیج‌فارس به دجله و سپس از میان‌رودان و بادیه شام به بندرهای سوریه در ساحل شرقی مدیترانه، انجام می‌گرفت و بازرگانان ونیزی کالاها را از این بندرها به [[اروپا]] می‌بردند.
+در آن دوران، اهمیت بازرگانی خلیج فارس به‌ اندازه‌ای بود که پیش از کشف دماغه امیدنیک به کوشش واسکو دی‌گاما (Vasco de Gama)، دریانورد پرتغالی، خرید و فروش ادویه و ابریشم و دیگر کالاهایی که برای بازارهای اروپایی اهمیت بسیاری داشت، از راه خلیج‌فارس به دجله و سپس از میان‌رودان و بادیه شام به بندرهای سوریه در ساحل شرقی مدیترانه، انجام می‌گرفت و بازرگانان ونیزی کالاها را از این بندرها به [[اروپا]] می‌بردند.
 <br>
 =ژئوپولیتیک خلیج فارس=
@@ خط ۱۲۳: / خط ۱۲۳: @@
 خلیج فارس جزیره‌های بزرگ و کوچک بی‌شماری دارد که برخی از آنها مانند کیش، خارک و قشم از نظر اقتصادی بسیار مهم هستند و شمار زیادی از ایرانیان و مردمان دیگر در آنها زندگی می‌کنند.
 <br>
-برخی از این جزیره‌ها به دلیل نداشتن آب هم‌چنان بی سکنه هستند. در این چند ساله، سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک به دلیل ادعای بی‌پایه دولت [[امارات متحده‌ی عربی|امارات متحده عربی]] درباره مالکیت بر آن جزیره‌ها، مورد توجه سیاست‌بازان و رسانه‌های غربی قرار گرفته‌اند.
+برخی از این جزیره‌ها به دلیل نداشتن آب هم‌چنان بی سکنه هستند. در این چند ساله، سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک به دلیل ادعای بی‌پایه دولت [[امارات متحده عربی|امارات متحده عربی]] درباره مالکیت بر آن جزیره‌ها، مورد توجه سیاست‌بازان و رسانه‌های غربی قرار گرفته‌اند.
 <br>
 استان [[بوشهر]]: جزیره ام‌الکرم، جزیره جبرین، جزیره خارک، جزیره خارکو، جزیره خان، جزیره شیخ کرامه، جزیره عباسک، جزیره شیف، جزیره فارس جزیره گرم، جزیره مناف، جزیره نخیلو و چند جزیره کوچک.
@@ خط ۱۳۸: / خط ۱۳۸: @@
 نام خلیج فارس از قوم پارس گرفته شده است که حدود ۸۰۰ سال قبل از میلاد در خوزستان و فارس حکومت می‌کردند.
 <br>
-قدیمی ترین نوشته‌ای که از این آبراهه یاد کرده متعلق به لوگال زاگاسی پادشاه اروک است و در آثاری که از قوم آشوردر بین النهرین حکومت می‌کردند باقی مانده از این آبراهه به 'نامرتو' به معنی آب تلخ یاد شده‌است.
+قدیمی‌ترین نوشته‌ای که از این آبراهه یاد کرده متعلق به لوگال زاگاسی پادشاه اروک است و در آثاری که از قوم آشوردر بین النهرین حکومت می‌کردند باقی مانده از این آبراهه به 'نامرتو' به معنی آب تلخ یاد شده‌است.
 <br>
 قبل از ورود آریایی‌ها به ایران در دوره عیلامی این آبراهه مورد استفاده مردمی بود که در آن دوره در خوزستان و بوشهر در قلمرو امپراطور عیلام بوده است.
@@ خط ۱۵۱: / خط ۱۵۱: @@
 <br>
 =جعل نام خلیج فارس=
-برخی ساکنان مجاور خلیج فارس در صدد هستند تا با استفاده از دلارهای نفتی باد آورده اما بدون مستندات متقن و بنا به مصلحت سیاسی تاریخ خلیج فارس را جعل و وارونه نشان دهند. آنها در تلاش هستند نامی جعلی برای خلیج فارس تثبیت کنند که فراتر از نام در پشت این قضایا توسعه طلبی‌های سیاسی و اقتصادی مد نظر است هرچند که مردم ایران همواره حسن همجواری و مراوده بازرگانی در یک فضای صلح‌آمیز با ساکنان مجاور و سواحل خلیج فارس را در نظر داشته‌اند.
+برخی ساکنان مجاور خلیج فارس در صدد هستند تا با استفاده از دلارهای نفتی باد آورده اما بدون مستندات متقن و بنا به مصلحت سیاسی تاریخ خلیج فارس را جعل و وارونه نشان دهند. آنها در تلاش هستند نامی جعلی برای خلیج فارس تثبیت کنند که فراتر از نام در پشت این قضایا توسعه‌طلبی‌های سیاسی و اقتصادی مد نظر است هرچند که مردم ایران همواره حسن همجواری و مراوده بازرگانی در یک فضای صلح‌آمیز با ساکنان مجاور و سواحل خلیج فارس را در نظر داشته‌اند.
 <br>
 پاسداشت روز ملی خلیج فارس که در واقع یک همت ملی برای اخراج [[پرتغال]] از سواحل و جزایر خلیج فارس بود برای ما بسیار با اهمیت است زیرا بعد از آن نیز در تاریخ معاصر ایران بویژه جنوب کشور شاهد قیام‌های متعدد مردمی علیه بیگانگان متجاوز بوده‌ایم.
@@ خط ۱۷۳: / خط ۱۷۳: @@
 در نهایت حکومت مرکزی ایران در زمان [[شاه عباس صفوی]] امام قلی خان سردار مبارز خود را با سپاهش روانه مبارزه با استعمار گران در جزیره هرمز کرد و این فرمانده شجاع به کمک نیروهای مردمی با تجاوزگران و استعمارگران پرتغالی موفق به شکست آنها و بیرون راندنشان از جزیره هرمز و خلیج فارس شد.
 <br>
-در 22 تیرماه 1384، بنا به مصوبه هیات دولت روز دهم اردیبهشت سالروز اخراج پرتغالی‌ها از خلیج فارس به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری شد.
+در 22 تیرماه 1384، بنا به مصوبه هیات دولت روز دهم اردیبهشت سالروز اخراج پرتغالی‌ها از خلیج فارس به عنوان روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شد.
 <br>
 دهم اردیبهشت در تاریخ ایران یادآور ازخودگذشتگی‌های ملت سرافراز ایران و فرار اشغال ‌گران متجاوز پرتغالی بعد از 117 سال تسلط جابرانه‌ بر سواحل جنوبی کشوراست.
@@ خط ۱۸۶: / خط ۱۸۶: @@
 خلیج فارس یک آبراه نیمه بسته است ولی به دلیل موقعیت استراتژیک و جایگاه جغرافیایی آن در طول تاریخ اهمیت آن بیشتر شده است.
 <br>
-اکنون بیش از ۳۰ هزار سند در استان بوشهر در ارتباط با خلیج فارس وجود دارد و در دهه‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰میلادی که استعمار پیر انگلیس با ماجراجویی برخی سیاستمداران کشورهای عربی به دنبال جعل نام خلیج فارس بودند پژوهشگران همان کشورها نقشه‌هایی که ترسیم می‌کردند، مستند به نام خلیج فارس بود.
+اکنون بیش از ۳۰ هزار سند در استان بوشهر در ارتباط با خلیج فارس وجود دارد و در دهه‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰میلادی که استعمار پیر انگلیس با ماجراجویی برخی سیاستمداران کشورهای عربی به دنبال جعل نام خلیج فارس بودند پژوهش‌گران همان کشورها نقشه‌هایی که ترسیم می‌کردند، مستند به نام خلیج فارس بود.
 <br>
-=پانویس=
+== پانویس ==
-<references />
+{{پانویس}}
-[[رده: سرزمین ها]]
+[[رده:سرزمین‌ها]]