خواجه نصیرالدین طوسی

از ویکی‌وحدت


خواجه نصیرالدین طوسی
نام خواجه نصیرالدین طوسی
نام کامل خواجه نصیرالدین طوسی
لقب استادالبشر• عقل حادی عشر و ...
تولد ۱۱ جمادی‌الاول سال ۵۹۷ق
زادگاه طوس
محل زندگی نیشابور• قلعه های اسماعیلیان• قم• خراسان• قزوین• آذربایجان • بغداد
ملیت ایرانی
مذهب اسلام، شیعه اسماعیلی
مکتب فلسفه مشایی و مشایی اشراقی
پیشه فیلسوف، دانشمند، منطقدان و متکلم
اساتید نصیرالدین عبدالله بن حمزه، سراج‌الدین قمری، کمال الدین موصلی، سالم بن بدران مصری مازنی،...
شاگردان علامه حلی، ابن میثم بحرانی، قطب الدین شیرازی، سید رکن‌الدین استرآبادی،...
تألیفات اساس الاقتباس، تجرید الاعتقاد، شرح اشارات، قواعدالعقائد، تحریر اصول اقلیدس،اخلاق ناصری، زیج ایلخانی،و رساله‌های بسیاری به عربی و فارسی
تاریخ وفات ۱۸ ذی‌الحجه ۶۷۲ق
محل دفن عراق،کاظمین

خواجه نصیرالدین طوسی، فیلسوف، متکلّم، و ریاضیدان بزرگ ایرانی در قرن هفتم هجری است که کتب و رساله های علمی متعددی در موضوعات گوناگون به رشته تحریر درآورد. خواجه نصیر طوسی را در علم، همتای بوعلی سینا دانسته اند، چنانچه ابن سینا در طب سرآمد بود، خواجه نصیرنیز در ریاضیات سرآمد بوده است.

او به تحصیل دانش علاقه زیادی داشت و از دوران جوانی در علوم ریاضی و نجوم و حکمت سرآمد شد و از دانشمندان معروف زمان خود گردید. طوسی یکی از سرشناس‌ترین و با نفوذترین چهره‌های تاریخ اسلام است. علوم دینی و علوم عملی را زیر نظر پدرش و منطق و حکمت را نزد خالویش، بابا افضل ایوبی کاشانی آموخت. تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته شهرت یافت.

علامه حلّی که یکی از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی است درباره وی می‌گوید: خواجه نصیرالدین طوسی افضل عصر ما بود و از علوم عقلیه و نقلیه مصنفات بسیار داشت. او اشرف کسانی است که ما آنها را درک کرده‌ایم. در تقویم رسمی کشور روز پنجم اسفندماه را به عنوان روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس نام گذاری نموده اند.

زادگاه و ولادت

سرزمین طوس ناحیه ای از خراسان بزرگ است که خاستگاه دانشورانی بزرگ و تاریخ ساز بوده است . در جغرافیای قدیم ایران ، طوس از شهرهای مختلفی چون (( نوقان )) ، (( طابران )) و (( اردکان )) تشکیل شده بود و قبر مطهر حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در حوالی شهر (( نوقان )) و در روستایی به نام (( سناباد )) قرار داشت که پس از توسعه آن ، امروزه یکی از محله های شهر مشهد به شمار می آید.

گویند زمانی (( شیخ وجیه الدین محمد بن حسن )) که از بزرگان و دانشوران قم بوده و در روستای (( جهرود )) از توابع قم زندگی می کرد. [۱] به همراه خانواده و به شوق زیارت امام هشتم شیعیان به مشهد عازم شد و پس از زیارت ، در هنگام بازگشت به علت بیماری همسرش ، در یکی از محله های شهر طوس مسکن گزید. او پس از چندی به درخواست اهالی محل علاوه بر اقامه نماز جماعت در مسجد، به تدریس در مدرسه علمیه مشغول شد. در صبحگاه یازدهم جمادی الاول سال 597 ق به هنگام طلوع آفتاب ، سپیده از خنده شکفته شد و درخشنده ترین چهره حکمت و ریاضی در قرن هفتم پا به عرصه وجود نهاد. [۲]

پدر با تفال به قرآن کریم نوزاد را که سومین فرزندش بود (( محمد )) نامید. او بعدها کنیه اش ، (( ابوجعفر )) گشته ، به القابی چون (( نصیرالدین )) ، (( محقق طوسی )) ، (( استاد البشر )) و (( خواجه )) شهرت یافت .

پانویس

  1. فوائد الرضویه ، شیخ عباس قمی ، ص 603
  2. وی شخصیتی غیر از شیخ الطائفه طوسی و خواجه نظام الملک است