۴٬۹۳۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (تمیزکاری) |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''دستینه ها در مقامات و آداب''' بخشی از | '''دستینه ها در مقامات و آداب''' بخشی از نوشتههای بزرگان [[صوفیه]] هستند که درباره احوال و مقامات فردی و برخی درباره آداب اجتماعی و شخصی بود. در مقابل برخی از دستینه ها که در مباحث اصول اعتقادات صوفیه به ویژه توحید نگاشته شدهاند. بعضی از این مباحث را نویسندگان پیشین، مانند ابوعبدالرحمان سلمی نیشابوری (د ۴۱۲ق) موضوع رسالههای خاصی قرار داده بودند. این شیوه را فارسینویسان نیز از نیمۀ سدۀ ۵ ق به بعد دنبال کردند و آثار متعددی به صورت رسالههای کوتاه در موضوعات مختلف پدید آوردند. | ||
=آثار خواجه عبدالله= | =آثار خواجه عبدالله= | ||
پیش از خواجه عبدالله انصاری نویسندگانی چون ابونصر سراج | پیش از خواجه عبدالله انصاری نویسندگانی چون ابونصر سراج طوسی صاحب اللمع فی التصوف و ابوبکر کلابادی صاحب کتاب التعرف، ابوابی را به بحث احوال و مقامات اختصاص داده بودند. | ||
ابوعبدالرحمان سلمی نیز در بعضی از رسالههای خود، از جمله «درجات المعاملات»، به این موضوع پرداخته بود. | ابوعبدالرحمان سلمی نیز در بعضی از رسالههای خود، از جمله «درجات المعاملات»، به این موضوع پرداخته بود. | ||
اما انصاری در نوشتن منازل السائرین و صد میدان بیش از هر کس تحت تأثیر نویسنده و صوفی حنبلی اصفهان، ابومنصور مُعمَّر اصفهانی (د ۴۱۸ق) بود که یک نسل پیش از خواجه در اصفهان میزیست و کتابی با عنوان نَهَج الخاص دربارۀ احوال و مقامات اهل تصوف به عربی تألیف کرده بود و منازل سلوک (یا به قول خود او «احوال») را در ۴۰ باب کوتاه شرح داده، و هر یک از این احوال را به ۳ مقام تقسیم کرده بود. | اما انصاری در نوشتن منازل السائرین و صد میدان بیش از هر کس تحت تأثیر نویسنده و صوفی حنبلی اصفهان، ابومنصور مُعمَّر اصفهانی (د ۴۱۸ق) بود که یک نسل پیش از خواجه در اصفهان میزیست و کتابی با عنوان نَهَج الخاص دربارۀ احوال و مقامات اهل تصوف به عربی تألیف کرده بود و منازل سلوک (یا به قول خود او «احوال») را در ۴۰ باب کوتاه شرح داده، و هر یک از این احوال را به ۳ مقام تقسیم کرده بود. | ||
انصاری از این اثر صوفی اصفهانی آگاه بود و بخشی از آن را نیز در یکی دیگر از کتابهای خود نقل کرده است. <ref>پورجوادی، نصرالله، ج۱، ص۱۲۵-۱۳۰، مقدمه بر نهجالخاص ابومنصور اصفهانی، تحقیقات اسلامی، تهران، ۱۳۶۷ش، س ۳، شم ۱ و ۲.</ref> | انصاری از این اثر صوفی اصفهانی آگاه بود و بخشی از آن را نیز در یکی دیگر از کتابهای خود نقل کرده است. <ref>پورجوادی، نصرالله، ج۱، ص۱۲۵-۱۳۰، مقدمه بر نهجالخاص ابومنصور اصفهانی، تحقیقات اسلامی، تهران، ۱۳۶۷ش، س ۳، شم ۱ و ۲.</ref> | ||
هر چند که انصاری مانند ابومنصور اصفهانی حنبلی بود، ولی خراسانی بودن او موجب شد که وی زبان فارسی را به عنوان وسیلهای برای بیان مقاصد دینی به کار برد و نخستین بار اثری به فارسی دربارۀ مقامات صوفیه بنویسد و با اختیار کردن عنوانی فارسی برای آن، به جای سخن گفتن از منزل، از «میدان» یاد کند. | هر چند که انصاری مانند ابومنصور اصفهانی حنبلی بود، ولی خراسانی بودن او موجب شد که وی زبان فارسی را به عنوان وسیلهای برای بیان مقاصد دینی به کار برد و نخستین بار اثری به فارسی دربارۀ مقامات صوفیه بنویسد و با اختیار کردن عنوانی فارسی برای آن، به جای سخن گفتن از منزل، از «میدان» یاد کند. | ||
در این رساله انصاری از صد میدان نام برده که نخستین | در این رساله انصاری از صد میدان نام برده که نخستین آنها میدان توبه، و صدمین آنها میدان بقاست. همۀ این صد میدان نیز در میدان محبت مستغرق است. | ||
اسامی این میدانها عربی است، ولی انصاری بسیاری از | اسامی این میدانها عربی است، ولی انصاری بسیاری از آنها را به فارسی ترجمه کرده است (دربارۀ اصالت «صد میدان»، به این منبع رجوع کنید <ref>پورجوادی، نصرالله، ج۱، ص۲۱۳-۲۲۷، پژوهشهای عرفانی، تهران، ۱۳۸۵ش.</ref>). | ||
=مناقب الصوفیه= | =مناقب الصوفیه= | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
رسالۀ فارسی اوصاف الاشراف وی که دربارۀ مقامات سلوک است، از جهاتی به نخستین اثر فارسی در این موضوع، یعنی صد میدان انصاری شباهت دارد." | رسالۀ فارسی اوصاف الاشراف وی که دربارۀ مقامات سلوک است، از جهاتی به نخستین اثر فارسی در این موضوع، یعنی صد میدان انصاری شباهت دارد." | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | |||
[[رده: تصوف]] | [[رده:تصوف]] |