دیدگاه شهید سید محمد باقر صدر در زمینه تکفیر منکران امامت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '[[امام کاظم' به '[[موسی بن جعفر (کاظم)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[امام کاظم' به '[[موسی بن جعفر (کاظم)')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:


دیدگاه شهید صدر نسبت به روایاتی که دلالت بر کفر منکران امامت می کند 
دیدگاه شهید صدر نسبت به روایاتی که دلالت بر کفر منکران امامت می‌کند.


ایشان در نفی برداشت مذکور می فرماید :
ایشان در نفی برداشت مذکور می‌فرماید:


اولا کفر در این روایات بمعنای معصیت بوده و کفر در برابر اسلام نمی باشد نظیر روایتی که از امام کاظم علیه السلام وارد شده است که" ومن عصاه فقد كفر " <ref> شرح العروه الوثقی ج 3ص 317-314-ويرد على ذلك : أن الكفر فيها يتعين حمله على ما لا يقابل الإسلام فيكون مساقها مساق ما طبق فيه عنوان الكفر على العاصي للإمام كما في رواية المفضل عن الكاظم ( ع ) إذ ورد فيها : " ومن عصاه فقد كفر " ، مع وضوح أن المعصية لا توجب الكفر المقابل للإسلام .</ref>
اولا کفر در این روایات بمعنای معصیت بوده و کفر در برابر اسلام نمی‌باشد. نظیر روایتی که از [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام کاظم ‌علیه‌السلام]] وارد شده است که" ومن عصاه فقد کفر "


آنگاه چند موید بر این دلالت ذکر می کنند:
و بدیهی است که معصیت سبب کفر نمی‌گردد:  


موید اول : روایاتی است که ضابط و معیار اسلامیت را تصدیق خداوند و رسولش می داند که مسلمانان غیر امامیه واجد این دو شرط را هستند بنابراین منکرین امامت در زمره مسلمین خواهند بود
ویرد علی ذلک: أن الکفر فیها یتعین حمله علی ما لا یقابل الإسلام فیکون مساقها مساق ما طبق فیه عنوان الکفر علی العاصی للإمام کما فی روایة المفضل عن الکاظم (ع) إذ ورد فیها: " ومن عصاه فقد کفر "، مع وضوح أن المعصیة لا توجب الکفر المقابل للإسلام.<ref> شرح العروه الوثقی ج 3ص 317-314-</ref>


از طرفی روایات مذکور را نمی توان مقید روایاتی که بیانگر ضابطه اسلامیت است قرار داد چون در اینصورت مستلزم تخصیص اکثر بوده که امری مستهجن است. <ref>همان : وهذا الحمل يبرره أولا : ما دل على كون الضابط في الإسلام التصديق بالله وبالرسول ، المحفوظ في المخالف أيضا.فإن قيل : إن الروايات المذكورة مقيدة لدليل ذلك الضابط أو حاكمة عليه . يقال : إن ذلك ممتنع ، لأنه من قبيل تخصيص الأكثر المستهجن عرفا مضافا إلى ما يشتمل عليه من إشارة واضحة إلى تطبيق الضابط على ما عليه الناس خارجا .</ref>
آنگاه چند موید بر این دلالت ذکر می‌کنند:
   
 
ایشان موید دوم را ارتکاز و سیره متشرعه می داند که تعاملشان با منکرین امامت همانند تعاملشان با مسلمانان دیگر است. <ref>وثانيا : الارتكاز والسيرة . وذلك إما بتقريب : أن السيرة والبناء العملي منعقد على التعامل مع المخالف معاملة المسلم ، وهو كاشف عن إسلامه</ref>  
موید اول: روایاتی است که ضابط و معیار اسلامیت را تصدیق خداوند و رسولش می‌داند که مسلمانان غیر امامیه واجد این دو شرط را هستند بنابراین منکرین امامت در زمره مسلمین خواهند بود.
 
از طرفی روایات مذکور را نمی‌توان مقید روایاتی که بیانگر ضابطه اسلامیت است قرار داد. چون در این‌صورت مستلزم تخصیص اکثر بوده که امری مستهجن است:
 
:وهذا الحمل یبرره أولا: ما دل علی کون الضابط فی الإسلام التصدیق بالله وبالرسول، المحفوظ فی المخالف أیضا. فإن قیل: إن الروایات المذکورة مقیدة لدلیل ذلک الضابط أو حاکمة علیه. یقال: إن ذلک ممتنع، لأنه من قبیل تخصیص الأکثر المستهجن عرفا مضافا إلی ما یشتمل علیه من إشارة واضحة إلی تطبیق الضابط علی ما علیه الناس خارجا. <ref>همان </ref>
 
شهید صدر موید دوم را ارتکاز و سیره متشرعه می‌داند که در طول تاریخ تعاملشان با منکرین امامت همانند تعاملشان با مسلمانان دیگر بوده است:
 
وثانیا: الارتکاز والسیرة. وذلک إما بتقریب: أن السیرة والبناء العملی منعقد علی التعامل مع المخالف معاملة المسلم، وهو کاشف عن إسلامه <ref>همان </ref>  
   
   
ایشان می گوید : با وجود قرائن مذکور اگر قطع به اسلامیت مخالفین ننمائیم لااقل اینها بعنوان قرینه متصله در روایات تکفیر بوده و این امر سبب اجمال آنها خواهد شد. <ref>همان: وعليه فإن لم ندع القطع بأن المركوز كان هو إسلام المخالفين وطهارتهم ، فلا أقل من احتمال ذلك بنحو معتد به ، وهو يوجب احتمال القرينة المتصلة الموجب لإجمال الروايات المذكورة ، لأن الارتكاز من قبيل القرائن المتصلة . وقد حققنا في الأصول أن احتمال القرينة المتصلة المعتد به يوجب الإجمال </ref>
ایشان در ادامه می‌فرماید: با وجود قرائن مذکور اگر قطع به اسلامیت مخالفین ننمائیم لااقل اینها بعنوان قرینه متصله در روایات تکفیر بوده و این امر سبب اجمال آنها خواهد شد:


وعلیه فإن لم ندع القطع بأن المرکوز کان هو إسلام المخالفین وطهارتهم، فلا أقل من احتمال ذلک بنحو معتد به، وهو یوجب احتمال القرینة المتصلة الموجب لإجمال الروایات المذکورة، لأن الارتکاز من قبیل القرائن المتصلة. وقد حققنا فی الأصول أن احتمال القرینة المتصلة المعتد به یوجب الإجمال <ref>همان</ref>


ایشان قول کسانی را که حکم به کفر مخالفین را مستند به انکار امامت(که از ضروریات دینی است) می دانند نیز می گوید: اولا دلیلی بر کفر منکر ضروری دین وجود ندارد ثانیا اگر مرادتان از ضروری دین بودن مساله امامت معصومین علیهم السلام است باید گفت این امر در صدر اسلام چندان ضروری نبوده است
ایشان در رد سخن کسانی که امامت را ضرورت دینی دانسته و حکم به کفر منکرین امامت را مستند به انکار ضروری دین از ناحیه آنان می‌دانند می‌گوید:


بر فرض ضروری بودنش را در صدر اسلام بپذیریم در اعصار بعدی به دلیل غموض و پیچیدگیهائی که در این مساله وجود دارد ضرورتش مورد پذیرش نخواهد بود .<ref> همان : وأما محاولة إثبات نجاستهم فهي بدعوى : كونهم كفارا وقيام الدليل على نجاسة الكافر مطلقا . والكبرى ممنوعة كما تقدم . وأما الصغرى فقد تقرب بثلاثة أوجه : الأول : كون المخالف منكرا للضروري ، بناء على كفر منكر الضروري . ويرد عليه : - مضافا إلى عدم الالتزام بكفر منكر الضروري – أن المراد بالضروري الذي ينكره المخالف ، إن كان هو نفس إمامة أهل البيت فمن الجلي أن هذه القضية لم تبلغ في وضوحها إلى درجة الضرورة ، ولو سلم بلوغها حدوثا تلك الدرجة فلا شك في عدم استمرار وضوحها بتلك المثابة لما اكتنفها من عوامل الغموض . وإن كان هو تدبير النبي وحكمة الشريعة على أساس أن افتراض إهمال النبي والشريعة للمسلمين بدون تعيين قائد أو شكل يتم بموجبه تعيين القائد يساوق عدم تدبير الرسول وعدم حكمة الشريعة ، فإن هذه المساوقة حيث إنها تقوم على أساس فهم معمق للموقف فلا يمكن تحميل إنكار مثل هذا الضروري على المخالف ، لعدم التفاته إلى هذه المساوقة أو عدم إيمانه بها .</ref>
اولا دلیلی بر کفر منکران ضروری دین وجود ندارد.


ثانیا اگر مرادتان از ضروری دین بودن مساله امامت معصومین علیهم‌السلام است باید گفت این امر در صدر اسلام چندان ضروری نبوده است.


==منابع==
بر فرض ضروری بودنش را در صدر اسلام بپذیریم در اعصار بعدی به دلیل غموض و پیچیدگی‌هائی که در این مساله ایجاد شده است ضروری دین بودنش مورد پذیرش نخواهد بود:


[[پانویس]]
:وأما محاولة إثبات نجاستهم فهی بدعوی: کونهم کفارا وقیام الدلیل علی نجاسة الکافر مطلقا. والکبری ممنوعة کما تقدم. وأما الصغری فقد تقرب بثلاثة أوجه: الأول: کون المخالف منکرا للضروری، بناء علی کفر منکر الضروری. ویرد علیه: - مضافا إلی عدم الالتزام بکفر منکر الضروری – أن المراد بالضروری الذی ینکره المخالف، إن کان هو نفس إمامة أهل البیت فمن الجلی أن هذه القضیة لم تبلغ فی وضوحها إلی درجة الضرورة، ولو سلم بلوغها حدوثا تلک الدرجة فلا شک فی عدم استمرار وضوحها بتلک المثابة لما اکتنفها من عوامل الغموض. وإن کان هو تدبیر النبی وحکمة الشریعة علی أساس أن افتراض إهمال النبی والشریعة للمسلمین بدون تعیین قائد أو شکل یتم بموجبه تعیین القائد یساوق عدم تدبیر الرسول وعدم حکمة الشریعة، فإن هذه المساوقة حیث إنها تقوم علی أساس فهم معمق للموقف فلا یمکن تحمیل إنکار مثل هذا الضروری علی المخالف، لعدم التفاته إلی هذه المساوقة أو عدم إیمانه بها.<ref> همان </ref>


[[رده: فقهی]]
== پانویس ==
{{پانویس}}


[[رده: تقریبی]]
[[رده:مقاله‌ها]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۸۱۰

ویرایش