ذی القعده: تفاوت میان نسخه‌ها

|شوال

|ولادت [[امام رضا(علیه‌السلام)]] • ولادت حضرت معصومه(سلام الله علیها) • [[شهادت]] [[امام جواد|امام جواد(علیه‌السلام)]]

'''ذی‌القَعده''' یازدهمین ماه از ماه‌های قمری است. ماه ذی‌القعده از ماه‌های [[حرام]] است که شروع جنگ در آن حتی با دشمنان [[اسلام]] [[حرام]] است؛ مگر این‌که آنها جنگ را به [[مسلمانان]] تحمیل نمایند. این ماه جزو ماه‌های [[حج]] است. در این ماه زائران [[خانه خدا]] از اطراف و اکنافِ جهان به سوی [[مکه]] و [[مدینه]] حرکت می‌کنند. این ماه، ماه اجابت [[دعا]] نامیده شده‌است.

ذی القَعدة یا ذوالقَعدة الحرام یازدهمین ماه از ماه‌های قمری است. این ماه از ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعدة و ذی‌الحجة) است <ref>نجفی، ‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۳۲ وج۴۳، ص۲۶</ref> که جنگ در آن حرام است. <ref>نجفی، ‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۳۲</ref> ذی‌القعده جزو ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) نیز به شمار می‌رود. <ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۸۹ و۳۰۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۸، ص۱۲</ref> ماه‌های حج، ماه‌های بجا آوردن اعمال حج هستند. <ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، بی‌تا، ص۳۲۲</ref>

ذوالقعده از قعود و نشستن گرفته شده و از آنجا که اعراب در این ماه از جنگ فرو می‌نشستند، آن را به این نام نامیده‌اند. <ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۹</ref>

[[سید بن طاووس]] در فضیلت این ماه می‌گوید: «ماه ذی‌القعده ماهی است که به هنگام شدّت و گرفتاری، زمان خوبی برای دعاست، و برای رفع ظلم و ستم و دعا بر ضد ظالم مؤثّر است». به گفته وی این ماه «ماه اجابت دعا» نامیده شده است. <ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ج1، ص306</ref>

[[شیخ مفید]] رحمه الله روایت کرده که [[حضرت محمد (ص)|پیغمبر(صلی الله علیه)]] فرمودند: هر کس در ماه حرام سه روز پنجشنبه و [[جمعه]] و شنبه را [[روزه]] بگیرد، [[خداوند]] برای او [[عبادت]] یک سال را بنویسد. همچنین روایت شده است نهصد سال که روزهای آن روزه و شب های آن در قیام باشد. <ref>المراقبات، ص 369</ref>

[[میرزا جواد ملکی تبریزی]] می‌نویسد: «این ماه، اولین ماه حرام سال است که در آن جنگ حتی با [[کافران]]، حرام است، پس حکم جنگ و مخالفت با خداوند در آن چگونه است؟! در این ماه‌ها باید قلب و بدن بیش از سایر ایام از گناه و نافرمانی خدا نگه داشته شوند.» <ref>ملکی تبریزی، المراقبات، ص301</ref>

[[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)]] فرمود: هر گروهی در این روز به منظور یاد خداوند عزّوجلّ جمع شوند، پیش از آن که متفرّق شوند، حاجت ایشان برآورده می‌شود. در این روز خداوند، یک میلیون رحمت فرو می‌فرستد، و نود و نه رحمت از آن مخصوص جمعی است که به ذکر [[خدا]] مشغول بوده، در این روز روزه گرفته و در شبِ این روز به عبادت پرداخته باشند.<ref>اقبال الاعمال، ص618-619</ref>

روز میلاد [[حضرت معصومه|حضرت فاطمه معصومه(علیه‌السلام)]] در سال 173 هجری قمری

میلاد با سعادت [[علی بن موسی بن جعفر|امام رضا(علیه‌السلام)]] در سال 148 هجری قمری.

طبق برخی از روایات شهادت امام رضا(علیه‌السلام) در سال 203. (هرچند معروف است، شهادت آن حضرت «آخر [[ماه صفر المظفر|ماه صفر]]» است).

زیارت حضرت امام رضا(علیه‌السلام) در این روز سنت است و سید بن طاووس از بعضی نقل کرده است که [[مستحب]] می‌باشد. <ref>مفاتیح‌الجنان، ص 248</ref>

طبق روایتی از امام رضا(علیه‌السلام) روز دحوالأرض است (یعنی پهن شدن زمین از زیر خانه [[کعبه]] بر روی آب) و به عبادت در این شب و روز سفارش شده است. <ref>مفاتیح‌الجنان، ص 248</ref>  

[[شهادت]] [[امام جواد|امام محمدتقی(علیه‌السلام)]] در سن 25 سالگی در سال 220 هجری قمری. قبر شریفش در بقعه کاظمیه است. <ref>مفاتیح‌الجنان، ص 248</ref>

=== اعمال یکشنبه ذی‌قعده ===

روز یکشنبه ماه ذی‌القعده [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اکرم(صلی الله علیه)]] از منزل خارج شدند و فرمودند: «ای مردم! چه کسی می‌خواهد [[توبه]] کند؟» همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: «غسل کنید، وضو بگیرید و چهار رکعت [[نماز]] بخوانید. در هر رکعت یک بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یک بار هم سوره فلق و ناس بخوانید. پس از اتمام نماز 70 مرتبه استغفار کنید و سپس بگویید:  

سپس فرمود: «کسی که این عمل را به جا آورد از آسمان به او ندا می‌رسد: ای بنده خدا، توبه ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت، کردارت را از سر بگیر...» <ref>المراقبات، ص 187</ref>

برای این نماز ثواب زیادی ذکر شده، از جمله اینکه سید بن طاووس در کتاب اقبال الاعمال روایتی از [[حضرت محمد (ص)|رسول اکرم(صلی الله علیه)]] نقل نموده که حضرت فرمود: هر که این نماز را به جا آورد؛ توبه او مقبول و گناهانش آمرزیده شود، دشمنان او در [[روز قیامت]] از او راضی شوند، با [[ایمان]] می‌میرد، [[دین]] و ایمانش از وی گرفته نمی‌شود؛ قبرش گشاده و نورانی شده و والدینش از او راضی گردند؛ مغفرت شامل حال والدین او و ذریه او گردد؛ توسعه رزق پیدا کند؛ ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند و به آسانی جان دهد.

 

25 ذی‌القعده روزی است که معروف است دحو‌الارض (یعنی پهن شدن زمین از زیر خانه کعبه بر روی آب) اتفاق افتاده است و به همین خاطر این روز و شبش از ایام و لیالی شریفه است که خداوند رحمت خود را در این روز و شب شامل حال بندگانش می‌کند. اعمال شب و روز 25 ذ‌ی‌قعده عبارتند از:  

 

مرحوم [[شهید اول]] در دو کتاب الدّروس الشرعیة و ذکری الشیعة، غسل روز بیست و پنجم ذی‌القعده را در زمره غسل های مستحبّی معرفی می‌کند. <ref>الدّروس الشرعیة، ج1،ص 313</ref>

ابواسحاق عُرَیضی می‌گوید: در قلبم افتاد که چه ایّامی از سال روزه گرفته شود. لذا قصد کردم نزد [[امام هادی|حضرت هادی (علیه‌السلام)]] بروم. حضرت در منطقه بِصَریا بودند. این امر را به هیچکس نگفتم. نزد حضرت رفتم، وقتی مرا دید فرمود: ای ابواسحاق، آمدی از من از ایامی سؤال نمایی که در آن ایام روزه گرفته می‌شود.

آنها چهار روز می‌باشند: روز بیست و هفتم رجب که خداوند رسولش (صلی الله علیه) را بر خلقش [[مبعوث]] نمود، روز میلاد رسول خدا (صلی الله علیه) که هفدهم ربیع الاول است، روز بیست و پنجم ذی‌القعده که روز گسترده شدن زمین از زیر کعبه است، و روز [[غدیر]] که رسول خدا (صلی الله علیه) برادرش [[علی بن ابی طالب|علی(علیه‌السلام)]] را به عنوان پرچم هدایت برای مردم و امام بعد از خودش اقامه کرد. عرض کردم: فدایت شوم، راست فرمودی، من به همین منظور آمده بودم. شهادت می‌دهم که تو حجّت خدا بر خلقش می‌باشی. <ref>تهذیب الأحکام، ج 4،ص 305-306</ref>

[[علی بن موسی بن جعفر|حضرت رضا(علیه‌السلام)]] فرمود: در بیست و پنجم ذی‌القعده زمین از زیر کعبه پهن و گسترش یافت. هرکس این روز را روزه بگیرد، گویا مانند کسی است که شصت ماه را روزه گرفته باشد. <ref>من لایحضره الفقیه، ج 2،ص 89/ وسائل الشیعة، ج 10،ص 449 به نقل از ثواب الاعمال</ref>

 

[[امام کاظم|حضرت کاظم (علیه‌السلام)]] فرمود: هرکس روز بیست و پنجم ذی‌القعده روزه بگیرد، خداوند روزه شصت ماه را برای او می‌نویسد. <ref>کافی، ج 4، ص 149</ref>

 

رسول خدا (صلی الله علیه) فرمود: هرکس بیست و پنجم ماه ذی‌القعده روزه بگیرد، مانند روزه هفتاد سال می‌باشد. <ref>اقبال الاعمال، ص 619</ref>

 

حضرت کاظم (علیه‌السلام) فرمود: هرکس در روز بیست و پنجم ذی‌القعده روزه بگیرد، کفّاره هفتاد سال(گناه) اوست. <ref>من لایحضره الفقیه، ج 2،ص 242</ref>

 

امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمود: هرکس این روز را روزه گیرد، و شب آن را (یعنی شب بیست و پنجم) به شب زنده داری و عبادت بپردازد، برای او عبادت صد سال منظور می‌شود، به گونه‌ای که در تمام روزهای آن سال‌ها، روزه گرفته و شب هایش را به عبادت به پا خاسته باشد. <ref>اقبال الاعمال، ص618-619</ref>

 

راوی گفت: حضرت رضا(علیه‌السلام) روز بیست و پنجم ذی‌القعده بر ما وارد شد و فرمود: امروز روزه بگیرید، من نیز روزه ام. <ref>کافی، ج 4،ص149-150</ref>

 

روایت شده است که هر کس روز بیست و پنجم ذی‌القعده را روزه بگیرد، هرچیزی میان آسمان و زمین برای او [[استغفار]] می‌کند. <ref>اقبال الاعمال، ص 619</ref>