راغب اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات شخصیت

| عنوان = راغب اصفهانی

| تصویر = عالمان اهل سنت.jpg

== زندگی‌نامه  ==  

دانشمند بزرگ و قرآن‌پژوه سترگ راغب اصفهانی، حسین بن محمد بن مفضل در قرن پنجم و به گفته برخی در قرن ششم می‌زیسته است. در کتاب‌های شرح‌حال‌نگاری، نام او کمتر برده شده است و اگر در جایی یادی از او شده، تنها به عنوان [[قرآن‌پژوه]] و ادب‌شناس و با ذکر مؤلفات او آمده، بدون آنکه شرح حال او را ذکر کنند. بی‌گمان وی اصفهانی بوده و در این شهر دیده به جهان گشوده و کسانی چون ابومنصور جُبان، محمد بن علی رازی، دانشمند ادیب و واژه‌شناس (م ۴۱۶ ق. هـ) از اساتید او شمرده می‌شده‌اند. (ابن جُبان به گفته یاقوت یکی از حسنات [[ری]] بوده است. اهل فن از محضرش استفاده می‌جستند. وی به [[اصفهان]] در آمده و به نقل روایت پرداخته. در لغت تصنیفی بزرگ به نام الشامل دارد. وی در بادی امر از ندیمان [[صاحب بن عباد]] (م ۳۸۵) بوده، سپس از او کناره گرفت و به سال ۴۱۶ در گذشت<ref>صادقی، محسن، بزرگان ری، بخش دوم، ص۱۹۳ - ۱۹۴. تهران، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، ۱۳۸۲ ش.</ref>.)

پس از چندی از اصفهان به [[بغداد]] مهاجرت می‌کند و احتمالاً به شهرهای مسیر راه رفته و از دانشمندان آن دیار بهره برده است، اما با همه اینها پرسش‌های بسیار درباره سال تولد و وفات او مطرح است. [[سیوطی]] او را مُفضل بن محمد، و بیهقی او را حسن بن مفضل می‌خواند و در نوشته‌های دیگر حسین بن محمد بن مفضل خوانده شده است<ref> سیوطی، جلال‌الدین، بغیة الوعاه، ج۲، ص۲۹۷. </ref>.

در مورد انتساب او به شهر اصفهان، فضل بن سعد بن مافروخی در محاسن اصفهان او را در زمره طبقه ادبای متقدم این شهر بر شمرده است. راغب خود در محاضرات الادبابه اصفهان توجه خاصی نشان داده است، ولی بر اساس گزارش اسماعیل پاشا در کتاب هدیة العارفین ذیل کتاب کشف الظنون و محمدباقر خوانساری در روضات الجنات محل اقامت و وفات او شهر بغداد بوده است<ref>دائرة المعارف تشیع، ج۸، ص۱۰۰</ref>.

این اقامت به درازا کشیده تا جایی که از او به عنوان اصفهانی‌الاصل، نزیل بغداد یاد شده است<ref>حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۵، ص۳۱۱</ref>.

جالب اینکه [[ابونعیم اصفهانی]] (م. ۴۳۰ ق.) که همشهری وی می‌باشد در [[تاریخ بغداد]] (معجم الادباء) و حلیة الاولیاء، سخنی نیاورده است، دیگر همشهریان او مانند: ابوالفرج اصفهانی، نیز اهتمامی برای معرفی و ذکر حیات و آثار او نداشته‌اند. یاقوت حموی در معجم البلدان که درباره شهر اصفهان و شخصیت‌های این شهر نوشته، سخنی از راغب به میان نیاورده است.

# الذریعه الی مکارم الشریعه، در تصوف و اخلاق

# المحاضرات یا محاضرات الادباء و محاورات الشعراء و البلغاء

# تفصیل النشأتین و تحصیل السعادتین، در معرفت نفس

# المفردات یا المفردات فی غریب القرآن، شامل لغات قرآن<ref>صاحب مفردات الفاظ القرآن بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine سازمان دارالقرآن الکریم</ref>.

درباره تاریخ در گذشت او نیز تفاوت اقوال آن را نزدیک به یک سده نشان می‌دهد. سیوطی در بغیة الوعاه گفته که وفات او در اوائل سده پنجم (یعنی حدود - ۴ - ۴۱۰) است، در حالی که کشف الظنون وفات او را در سنه ۵۰۲ آورده است و این نظر را بروکلمان، زرکلی، خوانساری و [[شیخ عباس قمی]] و [[آقا بزرگ تهرانی|آقا‌بزرگ تهرانی]] ذکر کرده‌اند<ref> راغب اصفهانی، حسین بن محمد، تفسیر الراغب الاصفهانی، ج۱، ص۵۲</ref>.

برخی از محققان معاصری که درباره حیات راغب تحقیق کرده، انکار کرده‌اند که راغب در سال ۵۰۲ وفات کرده باشد، خصوصاً در حالی که [[محمد غزالی|ابوحامد غزالی]] (م ۵۰۵) [[کتاب الذریعة الی مکارم الشریعه]] او را نیک می‌شمرده و با خود در سفرها حمل می‌کرده، و از سال ۴۸۸ از [[بغداد]] کوچ کرده، بعید است. که در آن تاریخ طبق این گفته در جوانی راغب سازگار است، این کتاب را در اختیار داشته باشد. حتماً باید راغب پیش از این می‌زیسته و فوت کرده باشد. [[ذهبی]] (م ۸) راغب را در سنه ۴۵۰ گویی زنده می‌دانسته و او را در ضمن طبقه ۲۴ شمرده است و بعد می‌نویسد: لم اظفر له بوفاة و لا ترجمة، و محتمل است که در آن وقت زنده بوده باشد.  

 

 

[[رده:عالمان]]

[[رده:عالمان اهل سنت]]

[[رده:ایران]]